ماجرای میانمار را باید در پازل تحرکات جهانی و حرکت های بین المللی قدرتهای بزرگ به مشاهده نشست. اینکه در میانمار یک نسل کشی قومی و فرقه ای در جریان است و علل آن نیز به اصطکاک بودائیان و مسلمانان باز می گردد، یک بحث تحلیلی در سطح خرد را در بر می گیرد.

اما در سطح کلان، با توجه به پیشران های موجود و پالس های بین المللی، آسیای شرقی منطقه هدف بعدی منازعات بین الملل بین قدرتهای بزرگ برای شکل دادن به نظم جهانی جدید است. از این رو باید در سطح تحلیل کلان به میانمار توجه داشت. نسل کشی در میانمار همزمان و هماهنگ با اصطکاک میان کره شمالی و آمریکا، منطقه خاور دور را نزد افکار عمومی برجسته می کند و بهانه ای برای حمایت از حقوق بشر با جهت گیری های متفاوت حقیقت محورانه از سوی آزادی خواهان جهان فراهم می کند و همچنین گروه دیگری از کنشگران بین المللی بهانه لازم برای اقناع افکار عمومی را در جهت حصول دست یابی به هدف حضور بیشتر در این منطقه به صورت تدریجی به دست می آورند.
 
می توان پیش بینی کرد نوعی داعش یا القاعده نیز به عنوان عکس العملی در برابر نسل کشی بوداییان به زودی در منطقه شکل گیرد و به گونه ای دیگر تزاحم های قومی را در آن منطقه تشدید و موجبات عبور از «هارتلند نو» یعنی خاورمیانه عربی  و فلات ایران و خلیج فارس به سمت تبت و آسیای شرقی فراهم کند. اینکه این مناطق نزدیک یکدیگر هستند، می تواند ایجاد کننده فضاهای معنادار در توجیه افکار عمومی برای رسیدن به حضور نظامی در منطقه باشد.
 
به هر تقدیر باید پذیرفت وجدان های بیدار ملتهای جهان و سرامدان و اندیشمندان ملتهای گوناگون نسبت به این مساله حساسیتهای خود را دارند و فراروایتهای هدفمند رسانه ای را بازپرورش داده و در اینده با بهره گیری از این معنا زمینه های حضور بیشتر در منطقه را فراهم خواهند ساخت. از این رو مهمترین گفتمانی که می تواند در این راستا صادق قلمداد شود آن است که در پرتو آن، بتوان تساهل و تسامح مذهبی را در گستره بین المللی زیر سایه گفت وگوی ادیان و منطقه، علمی گسترش داد و بر اساس این گفتمان در یک مشارکت ساختارمند  و هدفگذاری شده بتوان ایجاد کننده نوعی مشارکت بین المللی با تعریف عملیاتی مشخص برای جلوگیری از خشونت لایه های گوناگون قومی شد.
 
در چنین فضایی شناخت فضای بین المللی برای مواجهه با رویدادهایی مانند نسل کشی میانمار بسیار مهم است. نخست حکومتهایی که خود جهت گیری کلان محورانه مبتنی بر فرقه گرایی مذهبی و انسانی دارند، نمی توانند در قالب دستورالعمل های از بالا به پایین بدون در نظر داشتن این تساهل در جغرافیای دولت خود مدعی تساهل و تسامح و مشارکت موثر برای جلوگیری از چنین وقایعی باشند. ساختار چنین معنایی باید مراکز دانشگاهی و اندیشه ای آن هم از سوی کنشگرانی باشد که دارای جایگاه معتبر مردمی و موثر هستند.
 
کشورهای پیشرفته جهان در حال حاضر از چنین کنشگرانی برخوردار هستند. از این سوی هم در منطقه ما شخصیت هایی چون امام موسی صدر از جمله بزرگانی بودند که در چنین محیطی خوش درخشیدند.
 
به هر روی باید پذیرفت که عدم واکنش صحیح و اقدامات شایسته در برابرفجایعی چون نسل کشی میانمار موجب آن می شود که الگو گیری از این عمل در دستور کار جریانهای تندرو قرار گیرد و زمینه ساز فضای نامساعد برای سرایت خشونت شود. از این منظر باید گفت که خشونت در مقام تمثیل به مثابه ویروسی است که به سرعت تکثیر شده و به صورت اپیدمی مرزهای جوامع پیرامونی را در بر می گیرد و به همان سرعت به جوامع دیگر سرایت می کند. خشونت را باید چنین دید و مکانیسم های مبارزه با آن را طراحی کرد.
 
به قلم:مهدی مطهرنیا؛ استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل