به قلم:
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد حسین مختاری؛ رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد سطوح عالی حوزه و دانشگاه

در حالی ما داعیه دار ارائه الگوهای ناب برای همه اقشار در جوامع بشری هستیم که دستاوردهای پژوهشی در مسائل مربوط به جوانان  ما را به نقطه مطلوب تبیین سبک زندگی اسلامی در داخل کشور به ویژه برای نسل پرشور جوان و نیز صدور  اسلام ناب رهنمون نمی سازد.

دین مبین اسلام اهمیت فراوانی برای زندگی اجتماعی قائل است، به نحوی که همۀ ابعاد زندگی انسان را مورد توجه قرار داده و انزوا در زندگی انسانها را بر نمی تابد، به عنوان نمونه می توان سیره و زندگی پیامبر اکرم(ص) را مورد توجه قرار داد که اهتمام به ابعاد فردی و اجتماعی ان حضرت  از قبیل دوست داشتن زن، عطر و نماز2  از جمله آن موارد به شمار می آید.
 
بی تردید  فطرت گام اساسی در مقولۀ سبک زندگی جوانان ایفا می کند لذا فطرت گرایی باید در نظام اسلامی  بیش از پیش مورد  نظر قرار گیرد؛همانگونه  که مقام معظم رهبری نیز با نگاه فطرت محور جوانان اروپا و آمریکای شمالی را به اسلام ناب محمدی(ص) فرا خواندند.
 
همچنین باید گفت  آحاد مردم به ویژه جوانان فطرتاً به دنبال زندگی و حیات طیبه اند، زیرا پذیرش آموزه های الهی و سیرۀ نبوی و ائمۀ معصومین(ع) با فطرت مطابقت کامل دارد و این پذیرش خود یک امر فطری است که میان انسان های متفاوت مشترک است. با همۀ این تفاسیر، سبک فعلی زندگی جوانان با چالش ها و مخاطرات فراوان عجین شده است، به عنوان نمونه رواج زندگی اینترنتی که در نوع خود سهم بسزایی در اتلاف عمر و انرژی جوانان ایفا می کند.
 
از سوی دیگر علم گرایی و کتاب خوانی در زندگی جوانان به شدت کم رنگ شده است و شعور عمومی منبعث از برخی اطلاعات و دانستنی های عمومی و سطحی در شبکه های اجتماعی، جایگزین علوم معرفتی و اصل بنیادین تفکر و اندیشه شده است؛ اینچنین است که با ضعف مفرط رسانه ها در گفتمان سازی برای جوانان، آسیب های اجتماعی و تغییر سبک زندگی جوانان تشدید یافته است.

هم چنین ناکارآمدی مسئولان در تأمین مسکن و اشتغال برای جوانان، از جمله عوامل اصلی تأخیر ازدواج جوانان به شمار می آید که در نهایت  سبک وسیاق زندگی روزمرۀ جوانان را دستخوش تغییرات فراوان کرده و اختلافات نسلی و هویتی را موجب شده است.
 
حال بهتر می توان بحران و استرس و فقدان نشاط اجتماعی در میان جوانان را دریافت، زیرا پیوند ناکارآمدی های متولیان امور جوانان در داخل کشور با عوامل بیرونی از قبیل تهاجم فرهنگی و جنگ نرم،  روابط جنسی خارج از خانه و حتی برخی ناهنجاری های اخلاقی در درون نهاد خانواده را موجب شده که این چالش ها بر خلاف فطرت انسانی در حال وقوع است و نگرش های جنسی غرب از سوی جوانان به ویژه در ساختار اداری و فرهنگی جامعه از قبیل دانشگاهها و مدارس دنبال می شود.
 
از همه مهمتر افزایش بیماری های عصبی و افسردگی و به تبع آن خودکشی در میان نسل جوان،از عمق بحران حکایت می کند که این مشکلات و چالش ها را باید در ضعف ساختاری علوم انسانی و اسلامی جستجو کرد؛ زیرا وقتی مسأله محوری از قبیل اهتمام به مشکلات جوانان از قبیل واکاوی راهکارهای برون رفت از اعتیاد، جلوگیری از تأخیر ازدواج جوانان، مقابله با بیکاری و لزوم کاهش آسیب های اجتماعی و فرهنگی به عنوان مهمترین چالش های جوانان از محیط علمی دانشگاه ها و حتی حوزه های علمیه رخت می بندد و مسائل و مباحث انتزاعی و غیر کاربردی به جای آن می نشیند دیگر تضعیف نهاد خانواده و تغییر سبک زندگی جوانان دور از انتظار نخواهد بود.
 
این بحران ها در حالی است که در آموزه های نبوی، الگوهای بی بدیل از سبک زندگی اسلامی پویا برای نسل جوان مشاهده می شود که در این میان، حضرت علی اکبر(ع)از جمله اسوه ها و الگوهایی است که تجسم صورت و سيرت پيامبر اکرم(ص)است. آن  حضرت مولود خانه ی امامت و پرورده ی دامان ولایت و نجابت است. جوانی زیبا که همانند جد خود رسول خدا(ص) در سیرت، سپید و در صورت، آسمانی می‏نمود وهماره یاد و نام پیامبر(ص)از چگونگی سخن گفتن و یا راه رفتن ودیگر برخوردهای اجتماعی اخلاقی او می‏تراوید. از این رو، امام‏حسین(ع) او را شبیه‏ترین مردم حتی نسبت ‏به خود در خلقت وآفرینش، اخلاق و صفات روحی، گفتار و آداب اجتماعی به رسول‏خدا(ص) معرفی می‏کرد.2
 
آن حضرت شجاعت و رزمندگی را از جدش علی ابن ابی طالب (ع) به ارث برده و جامع کمالات، محامد و محاسن بود.  حضرت علی اکبر (ع)به پاکیزگی و آراستگی علاقه‏ای وافر داشت و این صفت از دوران‏کودکی در او دیده می‏شد. از این رو هماره برتمیزی لباس و بدن ‏اهتمام می‏ورزید. از سوی دیگر در تبیین ویژگی های رفتاری حضرت علی اکبر(ع) آمده است؛ ایشان بسیار فروتن بود و از تکبر نفرت داشت و اکثر اهل جهنم راگردن فرازان و سرکشان می‏دانست. نه تنها برانسانها بلکه برحیوانات نیز شفقت داشت و با مهربانی و ملایمت و انصاف با آنان‏ رفتار می‏کرد. کلام شیرین، بیان روان، ادب بسیار در برابر پدر و مادر، اطاعت ‏بی چون و چرا از مقام ولایت و دلدادگی به حقیقت، برگی دیگر اززندگانی زرین حضرت علی اکبر(ع) است.
 
حال پرسش این است که چگونه می توان جوانان را در مسیر الگوپذیری از آن حضرت در مسیر تحقق نشاط و پویایی کامل و سبک زندگی مومنانه سوق داد؟ به راستی آیا صرفاً با اجرای برخی برنامه های مذهبی و فرهنگی می توان چشم انداز متعالی جوان ایرانی را در قامت الگوی دلربای جوانان اهل بیت(ع)یعنی حضرت علی اکبر(ع) ترسیم نمود؟
 
 در پاسخ باید گفت در وهلۀ نخست سیاستگذاران و مسئولان نظام باید در راستای   نیازهای ضروری جوانان در قالب تأمین مسکن،ترویج ازدواج ساده و بستر سازی برای اشتغال اقدام نمایند که  به نوبۀ خود می تواند مقولۀ ایمان، معنویت و عقلانیت را در سبک زندگی  نسل جوان ارتقاء بخشد، زیرا وجود غریزه جنسی  در نسل جوان در اوج قرار دارد و در گام اساسی بایدبسترهای ازدواج جوانان را فراهم نمود که در آن صورت می توان مدعی حرکت اجتماعی لایه های مختلف جامعه به سمت تقویت سبک زندگی اسلامی جوانان شد؛ نباید فراموش نمود در سیرۀ نبوی« خواب فردی که ازدواج کرده است از شخص مجردی که روزه بگیرد و دائما در حال نماز باشد در نزد خداوند با ارزش تر است».3
 
هم چنین لزوم تحقق حیات طیبه، مولّفه هویت ساز سبک زندگی اسلامی جوانان است، لذا جامعۀ جوان در نظام اسلامی در وضعیت کنونی نیازمند نقش آفرینی فراگیر در تکمیل گزاره های معرفتی و ایمانی در قالب بسط و گسترش ازدواج مومنانه و هم چنین اشتغال  و تأمین مسکن است ، حال آنکه ازدواج گریزی، نسل جوان را از حیات طیبه دور خواهد ساخت.
 
از سوی دیگر مطالبات به حق جوانان از مسئولان عالی کشور چندی است با غفلت مسئولان اجرایی کشور و سیاستگذاران فرهنگی و حتی اقتصادی نظام به قهقرا کشیده شده است. به نحوی که دولت و مسئولان بانک مرکزی  حتی از اهدای وام ازدواج ده میلیونی به جوانان خودداری می کنند که این آسیب نشان دهندۀ نهایت عمق غفلت مسئولان به سروسامان دادن به ازدواج جوانان  وتکمیل شاکله های ایمانی و معرفتی بافت جمعیتی جوان در مقابله با هجمه های فرهنگی غرب و کارشکنی در  تأمین نیروی انسانی کارآمد مومن و متعهد در خدمت به اهداف والای نظام اسلامی است .

 
بدین ترتیب در بعد نرم افزاری و تأمین نیازهای فکری نسل جوان ایرانی، باید از سیرۀ حضرت علی اکبر (ع) به عنوان نماد بارز جوانان اهل بیت(ع) تأسی نمود؛البته نباید از این نکته مهم غفلت کرد که معرفی شخصیت و سیره و سبک زندگی  حضرت علی اکبر(ع)،پژوهش ها صرفاً به دوران حضور آن حضرت در واقعۀ کربلا و وقایع مرتبط با آن منحصر  شده است، لذا  ضرورت بازتولید معرفتی از  برهه های مختلف  زندگی حضرت علی اکبر(ع) به صورت فراگیر برای جامعه و بالأخص نسل جوان ایرانی به شدت احساس می شود .
 
از این رو ترویج سبک زندگی اسلامی نسل جوانان نیازمند پژوهش و تولیدات فکری در زمینۀ چگونگی سبک زندگی آن حضرت است  زیرا جوانان این مرز و بوم در معرض شدید ترین هجمه های فرهنگی استکبار جهانی قرار دارند  ورسانه های غربی با الگو قرار دادن برخی چهره های سخیف و مبتذل غربی که یقینا در حدأقل های صفات انسانی فاقد صلاحیت و شایستگی اند ، سعی در الگو سازی برای جوانان اسلامی دارند .
 
در حالی ما داعیه دار ارائه الگوهای ناب برای همه اقشار در جوامع بشری هستیم که دستاوردهای پژوهشی در مسائل مربوط به جوانان  ما را به نقطه مطلوب تبیین سبک زندگی اسلامی در داخل کشور به ویژه برای نسل پرشور جوان و نیز صدور  اسلام ناب رهنمون نمی سازد.
 
بنابراین باید چاره ای اندیشید و با انجام تحقیقات و پژوهش از سیرۀ اهل بیت(ع) به نحو عام  و متن تمام دوران زندگی حضرت علی اکبر(ع) به نحو خاص و تبیین مولفه هایی از قبیل اصل ازدواج در سیرۀ اهل بیت، خانواده گرایی و مولفه های اقتصادی در سبک زندگی اسلامی..در راستای  نشر معارف آن حضرت  و آشنایی روز افزون  جوانان با این جوان رشید قیام کربلاگام برداریم.
 
امید است جوانان این مرز و بوم با محور قرار دادن الگو های ناب اسلامی در تاریخ اسلام به ویژه شخصیت عظیم حضرت علی اکبر(ع)، بتوانند در ارتقای سبک زندگی اسلامی کوشا باشند و با تمسک و اقتداء به آن حضرت در مسیر رشد و تعالی و کمال گام بردارند.
 
 
1.«حُبِّبَ إلَیَّ مِن دُنیاکُم ثلاثٌ: النساءُ و الطِیْبُ، و جُعِلَت قُرّةُ عَیْنِی فِی الصَّلاةِ؛ از دنیای شما سه چیز محبوب من است: زنان، بوی خوش و مایه خشنودی من در نماز است»؛ الکافی، ج 5، ص 321، ح 6.
 
2. موسوعة کلمات الامام الحسین(ع)، ص ۳۶.
 
3.جامع الأخبار، ص: 102