خطر گروه تکفیری -تروریستی داعش و ترس از سرایت این خطر به کشورهای همسایه عراق باعث بهبود فضای داخلی و منطقه ای به سود دولت مرکزی این کشور شده است.
اشتراک گذاری :
شواهد خبری نشان دهنده آغاز فصل تازه ای در سیاست داخلی و منطقه ای عراق است. این کشور که ماه هاست با بی ثباتی های داخلی و تشدید آن به واسطه دخالت های خارجی روبرو است، اکنون به نظر می رسد هم در بعد داخلی و هم در بعد منطقه ای در حال حرکت به سمت نوعی ثبات است.
سفر هفته گذشته «فواد معصوم» رییس جمهوری عراق، به عربستان سعودی پس از ۱۱ سال و توافقی که میان دولت مرکزی عراق با اقلیم خودمختار کردستان این کشور روز بیست و دوم آبان ماه بر سر بودجه فدرال و نحوه تقسیم نفت اقلیم کردستان ایجاد شد، نشان از ایجاد چنین فضای تازه ای در سیاست منطقه ای و داخلی عراق دارد.
بی ثباتی های کنونی در عراق هم ریشه داخلی دارد و هم به سیاست های برخی کشورهای منطقه مربوط می شود. در شرایطی که برخی کشورها همچون عربستان و ترکیه با پشتیبانی از گروه های مخالف داخلی فشارها بر دولت مرکزی عراق را تشدید کرده بودند و مانع از اعمال کارویژه های حکومتی این دولت می شدند، گروه های مخالف داخلی از فرصت بهره برده، بر دولت مرکزی فشار وارد کرده و خواستار امتیازات بیشتری هستند.
تحصن گروه های سنی در استان «الانبار» (که زمینه ای بود برای پیشروی های آسان داعش در استان های سنی نشین عراق) و تلاش های رهبران دولت اقلیم خودمختار کردستان برای برگزاری همه پرسی استقلال این منطقه را می توان از جمله شواهد مبنی بر فشار گروه های داخلی بر حکومت مرکزی عراق نام برد.
حال به نظر می رسد –دستکم در شرایط کنونی- مساله داعش و تهدیدهایی که این گروه تروریستی برای امنیت و ثبات منطقه ایجاد کرده، فضا را به سود دولت مرکزی عراق تغییر داده و به پشتیبانی کشورهای صاحب نفوذ در عراق از دولت مرکزی این کشور منجر شده است. گروه های سیاسی مخالف نیز به تبعیت از تغییر فضای بیرونی، روابط گرم تری با دولت مرکزی برقرار کرده اند. این تغییرات زیر نظر نخست وزیری «حیدر العبادی» در حال انجام است.
انتخاب العبادی به عنوان نخست وزیر تازه عراق در فضایی شکل گرفت که پیشروی های داعش و مبارزه با آن به چالشی بنیادین برای دولت مرکزی عراق تبدیل شده بود. تلاش ها و همکاری هایی که برای تشکیل دولتی فراگیر از سوی برخی کشورهای دخیل در عراق صورت گرفت در جهت پیشبرد راهبرد مبارزه با داعش و تشکیل ائتلافی بین المللی علیه این گروه تروریستی بود.
بر همین پایه بود که هم گروه های سیاسی-قومی داخلی و هم کشورهای منطقه بر سر نخست وزیری العبادی به توافق رسیدند و بدون فاصله پس از آغاز نخست وزیری وی، تلاش ها برای همکاری بیشتر با دولت او تشدید شد.
می توان این گونه گفت که پیشروی های داعش و ترس جامعه جهانی از گسترش این گروه تروریستی، این فرصت را در اختیار دولت مرکزی عراق قرار داد تا هم گروه های سیاسی داخلی عراق را با خود همراه کند و هم روابط خود با کشورهای منطقه و از جمله عربستان و ترکیه را بهبود بخشد.
تهدیدهایی که گروه داعش برای کل منطقه ایجاد کرده است رویکرد کشورهایی را که در پیشینه خود پشتیبانی از چنین گروه هایی را در کارنامه خود دارند، تغییر داده است.
داعش که در پی تحولات سوریه ایجاد و به واسطه پشتیبانی برخی کشورهای منطقه تقویت شد، اکنون به تهدیدی برای خودِ این کشورها تبدیل شده است. در نواری صوتی که بیست و دوم آبان ماه از سوی گروه داعش در شبکه های اجتماعی منتشر شده است، «ابوبکرالبغدادی» خلیفه خودخوانده داعش، عربستان سعودی را تهدید به حمله کرده و از مردم این کشور خواسته است علیه آل سعود به پا خیزند.
چنین تهدیدهایی به احساس خطر از سوی حکام این کشورها از ترس سرایت افراط گری به داخل کشورشان منجر شده است. به همین دلیل تلاش برای ریشه کن کردن آن با جدیت پیگیری می شود. بر همین پایه است که شاهد همکاری کشورهایی مانند عربستان و ترکیه با دولت مرکزی عراق هستیم.
بازتاب این تغییرات در فضای داخلی عراق را می توان در همکاری گروه های سنی با ارتش این کشور برای مبارزه با داعش و تلاش برای همراه کردن عشایر سنی مناطق زیر اشغال داعش برای خیزش علیه این گروه تروریستی دید.
توافق دولت مرکزی با دولت اقلیم بر سر بودجه دولت فدرال و نفت استخراجی از مناطق کردنشین را می توان اوج این تغییر فضای داخلی و همکاری گروه های سیاسی-قومی با دولت مرکزی به شمار آورد.
اقبال از سیاست منطقه ای عراق توسط ترکیه و عربستان را نیز می توان از جمله شواهد منطقه ای تغییر فضا به سود دولت مرکزی عراق به شمار آورد. در همین زمینه است که معصوم در سفر بعدی خود قصد دیدار از ترکیه و ایران را دارد.
بنابراین و در یک جمع بندی کلی می توان گفت در روزها و هفته های آینده می توان شاهد افزایش توان دولت مرکزی و تقویت ثبات سیاسی در عراق بود. این امر در کنار بهبود نگاه کشورهای همسایه عراق باعث تقویت نقش و جایگاه دولت مرکزی در داخل و افزایش جایگاه این کشور در سطح منطقه ای خواهد شد.
