عربستان می‌تواند بهای پایین نفت خام را برای یك یا حتی سه سال آینده تحمل كند. اگر روند كاهش بهای نفت خام ادامه یابد، خطر سقوط قیمت تا بشكه‌ای ۳۰ دلار نیز وجود دارد.
اشتراک گذاری :
چه كسی را باید در سقوط بهای نفت مقصر دانست؟ آیا تنها عربستان سعودی در این روند دست داشته و یا آمریكا نیز مقصر است؟ آیا دولت های عربستان سعودی و آمریكا برای آسیب رساندن به روسیه با یكدیگر همكاری می كنند؟ و در صورت ادامه جنگ نفتی، بهای نفت در سال ۲۰۱۵ تا چه اندازه سقوط خواهد كرد؟
برخی تحلیلگران بر این باورند كه خطر سقوط بهای نفت به بشكه ای كمتر از ۲۰ دلار نیز وجود دارد. با كاهش شدید بهای نفت خام، آمریكا با ضرر و زیان مالی شدیدی مواجه خواهد شد و میلیون ها فرصت شغلی در این كشور از بین خواهد رفت. از سوی دیگر، نظام مالی جهانی در شرایط كنونی به شدت آسیب پذیر است و می توان گفت پایین آوردن عمدی بهای نفت خام اقدامی به شدت پرمخاطره بوده است. عاملان این جنگ نفتی هر كسی كه باشند، اقدامی خطرناك را آغاز كرده اند و این روند ممكن است برای همه جهان عواقب وحشتناكی در پی داشته باشد.
از زمان سقوط اولیه بهای نفت تا امروز بیشتر تحلیلگران عربستان سعودی را در این روند مقصر دانستند و بدون شك، ریاض پیش تر نیز برای دستیابی به اهداف ژئوپلیتیك خود از بهای نفت خام استفاده كرده است.
اندرو تاپف خبرنگار مستقل اخیرا در مقاله خود در این زمینه نوشت: «برای مشاهده اعمال نفوذهای عربستان بزرگترین صادركننده و تولیدكننده نفت در تغییر عمدی بهای این كالا برای دستیابی به اهداف سیاسی، لازم نیست در تاریخ چندان به عقب برگردیم. رئیس جمهور مصر در سال ۱۹۷۳ عربستان را راضی كرد برای مجازات آمریكا كه از اسرائیل در مقابل كشورهای عرب دفاع كرده بود، تولیدات نفت خام را كاهش دهد تا بهای نفت بالا رود. عربستان سعودی همچنین در سال ۱۹۸۶ از پایین آوردن بهای نفت خام برای تحت فشار گذاشتن روسیه استفاده كرد. اقدامات عربستان در این زمینه در نهایت در سال ۱۹۹۸ روسیه را در بازپرداخت بدهی های مالی، دچار مشكل كرد. عربستان سعودی و دیگر كشورهای عضو اوپك پیش تر از بهای نفت خام برای افزایش درآمدهای ارزی خود استفاده كرده اند، به طوری كه بهای نفت خام را بالا نگه داشتند تا درآمد حاصل از فروش بالا رود. در سال ۲۰۰۸ بهای نفت خام به شدت بالا رفت و به بشكه ای ۱۴۷ دلار رسید. در شرایط كنونی نیز می توان گفت عربستان سعودی و اوپك از پایین آوردن بهای نفت خام برای آسیب رساندن به دیگر رقبا در بازار همچون تولیدكنندگان نفت شیل آمریكا استفاده می كنند. به رغم همه این مسائل، پایین آمدن بهای نفت خام از جنگ نفتی میان عربستان سعودی و آمریكا ناشی می شود.»
عربستان سعودی اگر خواستار ایجاد ثبات در بهای نفت خام بود، می توانست با كاهش تولیدات خود قیمت نفت را تثبیت كند.
برخی معتقدند عربستان سعودی علاوه بر تلاش برای آسیب رساندن به تولیدكنندگان نفت شیل آمریكا، قصد دارد با پایین آوردن بهای نفت خام به ایران ضرر برساند.
نشریه دیلی میل در مقاله ای در این زمینه نوشت: «عربستان سعودی و دیگر متحدان این كشور در حوزه خلیج فارس، ایران را مخالف مذهبی و سیاسی خود می دانند. این كشور ها بر این باورند كه ایران از اقلیت شیعه ساكن در كشورهای حوزه خلیج فارس حمایت می كند و این حمایت ایران احتمال بروز ناآرامی علیه رژیم آل سعود را افزایش می دهد. خاندان آل سعود كه سنی هستند همچنین از حمایت ایران از دولت بشار اسد رئیس جمهور سوریه ناخوشنودند. این كشور ها همچنین می دانند ایران كه اخیرا شاهد فساد اقتصادی بوده و با تحریم های بین المللی فلج شده است، به شدت به افزایش بهای نفت خام نیاز دارد. واقعیت این است كه خاندان آل سعود تاكنون در پی هزینه های پایین تولید نفت و داشتن ذخایر نفتی بسیار موفق به حفظ قدرت در عربستان بوده اند. عربستان سعودی به راحتی می تواند بهای پایین نفت خام را برای یك یا حتی سه سال آینده تحمل كند.»
برخی دیگر بر این باورند كه عربستان سعودی و آمریكا بهای نفت خام را با هدف آسیب رساندن به روسیه پایین آورده اند.
در واقع نیكولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا آشكارا این نظریه را در سخنرانی خود در تلویزیون ملی كشورش مطرح كرد و به نظر می رسد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز از این نظریه حمایت می كند. پوتین در این باره گفت: «همه ما در چند مدت گذشته شاهد كاهش بهای نفت خام بوده ایم. در باره علل این اتفاق صحبت های زیادی می شود. كاهش بهای نفت خام ممكن است حاصل توافقنامه ای میان آمریكا و عربستان سعودی برای مجازات ایران و تحت تاثیر قرار دادن اقتصادهای روسیه و ونزوئلا صورت گرفته باشد.»
برخی تحلیلگران جنگ نفتی را حتی پیچیده تر از نظریات مطرح شده می دانند. مارین كاتوسا نویسنده «جنگ سرد تر» و استراتژیست ارشد موسسه تحقیقاتی كیسی در زمینه سرمایه گذاری انرژی، بر این باور است كه كاهش بهای نفت حاصل جنگی سه جانبه میان اوپك، روسیه و آمریكاست.
وی در این باره می گوید: «جنگی سه جانبه میان اوپك، روسیه و تولیدكنندگان نفت شیل در شمال آمریكا در گرفته است.»
در این حال، جدای از دلایلی كه منجر به كاهش بهای نفت خام شده، به نظر نمی رسد این روند به این زودی ها پایان یابد.
حال مسئله این است كه روند كاهش بهای نفت خام تا چه زمانی ادامه می یابد و بهای نفت خام تا چه میزانی كاهش خواهد یافت؟
یك تحلیلگر اخیرا در گفتگو با شبكه خبری سی ان ان تصریح كرد بهای نفت خام در سال ۲۰۱۵ ممكن است تا بشكه ای ۳۰ دلار نیز پایین بیاید. این تحلیلگر تصریح كرد: «عده اندكی كاهش بهای انرژی را پیش بینی می كردند؛ اما اكنون كه بهای نفت خام كاهش یافته، احتمال سقوط بیشتر آن نیز وجود دارد. اگر روند كاهش بهای نفت خام ادامه یابد، خطر سقوط بها تا بشكه ای ۳۰ دلار نیز وجود دارد.»
در این حال، حتی اگر بهای نفت خام به بشكه ای ۳۰ تا ۴۰ دلار سقوط نكند، باز هم چنین روندی آسیب های شدیدی به اقتصاد و نظام مالی آمریكا وارد خواهد كرد. بهای نفت خام و عملكرد سهام انرژی و اوراق بهادار انرژی ارتباط مستقیمی با یكدیگر دارند و این مسئله جای نگرانی دارد. آخرین مرتبه بهای نفت در اواخر سال ۲۰۰۸ سقوط اینچنینی داشت كه پس از آن، ركود اقتصادی جهانی روی داد.
در شرایط كنونی و با توجه به روند سقوط بهای نفت خام می توان گفت احتمال وقوع بحران مالی در سال جدید به شدت زیاد است؛ اما متاسفانه تا زمانی كه بحران روی ندهد كسی اقدامی جدی در خصوص آن انجام نخواهد داد.
