تاریخ انتشار۲۳ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۸:۲۶
کد مطلب : 241299

سیره امام رضا (ع) الگویی برای تحقق وحدت اسلامی

دکتر مختاری : آموزه های وحدت بخش امام رضا (ع)که از متن و محتوای مناظره ها،جلسات پرسش و پاسخ،و گفتارهای حیکمانه و استدلال منطبق با مبادی عقل بر گرفته شده است وجدان هر انسانی را در اهتمام آن حضرت به اتحاد امت اسلامی بیدار می سازد.
سیره امام رضا (ع) الگویی برای تحقق وحدت اسلامی
در آستانه سالروز ولادت با سعادت امام رضا (ع) گفتگویی ترتیب دادیم با حجت الاسلام والمسلمین دکتر مختاری رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی و نظرات ایشان را در رابطه با سیره وحدت بخش امام رضا (ع) جویا شدیم که در ادامه از نظر مخاطبین می گذرد:
 
 
در ابتدا کمی از سیره وحدت بخش امام رضا (ع) بفرمایید؟

بی شک همزیستی مسالمت آمیز پیروان مذاهب اسلامی و حتی همزیستی مسلمانان با دیگر ادیان توحیدی در کنار یکدیگر در طول تاریخ و در نقاط مختلف جهان به ویژه کشورهای اسلامی مسبوق به سابقه است، لیکن پس از رواج ایده های خشک و خشن ابن تیمیه و رویکرد مخالفت با عقل و اجتهاد، تفرقه گرائی در جوامع اسلامی به شدت رشد یافته است، مقوله ای که در راستای اهداف قدرت های غربی به ویژه آمریکا در اسلام هراسی به ویژه شیعه هراسی صورت می گیرد،لذا باید اقدامی عاجل صورت پذیرد که در این میان تبیین و ترویج آموزه های ناب عقلانی و علمی امام رضا(ع) می تواند موجبات اتحاد امت اسلامی را رقم بزند.
زیرا آموزه های وحدت بخش امام رضا (ع)که از متن و محتوای  مناظره ها،جلسات پرسش و پاسخ،و گفتارهای حیکمانه و استدلال منطبق با مبادی عقل برگرفته شده است وجدان هر انسانی را در اهتمام آن حضرت به اتحاد امت اسلامی بیدار می سازد.

با مطالعه در سیره امام رضا (ع) می توان فهمید که عقل گرایی محور اصلی سیره آن حضرت است .لطفا با اشاره به روایات به تبیین این موضوع بپردازید.

مقولۀ عقل گرائی و محوریت عقل در دورانی که جامعۀ اسلامی گرفتار فرقه های انحرافی گردید، در حالی بود که زنادقه شبهات  کلامی فراوانی را در مواردی چون توحید و اصل اثبات وجود خداوند مطرح کردند ،و نیزنفوذ ادیان آسمانی همچون  مسیحیان،یهودیان،زرتشتیان در مراکز قدرت و نیز تسریع در امر نهضت ترجمه در آن  عصر و زمان...همه و همه موجبات ورود حضرت به جلسات مناظره علمی  و اتخاذ رویکرد عقلانیت و تبیین آموزه های ناب شیعی را  فراهم نمود، بدین صورت که امام رضا (ع)روایات فراوانی را در فضیلت عقل و سفارش مردم به تعقل بیان فرمودند: چنان که حضرت رضا(علیه السلام) می‌فرماید: لیس العبادة کثرة الصلاة و الصوم، إنّما العبادة التفکّر فی أمر الله عزّ وجلّ[1] ؛ عبادت به فراوانی نماز و روزه نیست، بلکه عبادت تفکر در امر خدای والاست.
هم چنین در این خصوص ابن السکیت از حضرت رضا(علیه السلام) پرسد: امروز حجّت خداوند بر خلق چیست؟ حضرت(علیه السلام) فرمود: العقل؛ یعرف به الصادق علی الله فیصدقه و الکاذب علی الله فیکذّبه؛ عقل است که با آن انسان راستگو شناسایی شده، راستی او گواهی می‌شود و نیز دروغگو شناخته شده، دروغ او گواهی می‌شود.[2]
حضرت رضا(علیه السلام)، در بحث امتناع رؤیت خدای متعالی، چیستی ارادۀ خداوند،ویا به کارگیری مبادی عقلی در عدم شناخت ذات خداوند و نرسیدن به کنه ذات او، و طرح مسائل عقلی  در باب عدم نیازمندی خداوند به غیر خود......مباحث عقلی  مفصلی را بیان فرمودند، که این رویکرد نشان دهندۀ روش علمی و منطقی و عقلانی آن حضرت در مواجهه با ادیان مختلف و مذاهب اسلامی است.
در این میان باید به فقه ائمه معصومین(ع) بالأخص فقه امام رضا(ع) اشاره نمود که هنوز به خوبی شناخته نشده است و غالب بررسی های علمای اسلام به فقه جعفری متمرکز شده اند و فقه دیگرامامان مورد بررسی و استفادۀ لازم قرار نگرفته است.که این امر خود نشان دهندۀ کوتاهی برخی نخبگان جوامع اسلامی در بهره گیری از فقه ائمه اطهار بالأخص فقه امام رضا(ع) می باشد.

آیا می توان از سیره امام رضا (ع) به عنوان الگویی برای تحقق وحدت اسلامی نام برد؟

گفتنی است بسیاری از اندیشه های فقهی و سیاسی امام رضا(ع) در جامعۀ اسلامی مطرح نشده است و متأسفانه از معارف ناب رضوی در راستای ایجاد فقه تقریبی ونیز در ابعاد تمدن جهانی به خوبی استفاده نشده است.این غفلت ها در حالی است که با تعمق و تأمل در فقه حضرت امام رضا(ع) می‌توان آن  را به عنوان بزرگترین مانیفست تشیع، در وحدت و همگرائی اسلامی و نیز نفوذ اندیشه های شیعه در جهان اسلام و جوامع بشری برشمرد.
هم چنین  با مراجعه به فقه امام و سیره عملی حضرت رضا(ع) در می یابیم احادیث فقهی وارده از این امام معصوم می تواند به عنوان مرجعی جامع و کامل برای حقوق مدنی و نیز حقوق روابط بین الملل مطرح گردد، در همین رابطه می توان گفت گرچه  کتاب ارزشمند عیون اخبار الرضا" به عنوان یک تدوین اندک از احادیث حضرت رضا (ع) مد نظر می باشد، لیکن با تبیین و بررسی و تشریح بسیاری از ابعاد روایی مطرح شده از امام رضا(ع)در متون کتب روائی من جمله جلد49کتاب شریف بحارالانوار و تدوین نو و جدید از سیره و احادیث حضرت، می توان به طرح ریزی تمدن جهانی با استفاده از موضوعات نرم افزاری برگرفته از اندیشه های نورانی و الهی حضرت رضا(ع)اقدام نمود .
لذا رویکرد علمی و عقلانی امام رضا(ع) را باید به عنوان نقشۀ راه تبلیغ آموزه های ناب اسلام نبوی در عرصه های بین المللی مورد توجه قرار داد، زیرا یکی از مظاهر شخصیت های علمی امام رضا(ع) آشنائی کامل آن حضرت به زبان­های مختلف بوده است،هم چنین برگزاری جلسات مناظره و بحث و پرسش و پاسخ که از سوی مأمون برپا می شد به علت رویکرد قوی امام رضا (ع)در محوریت عقلانیت و استفاده از مبادی عقل در استدلال موجبات شکوه و عظمت امام و پویایی علمی واعتقادی شیعه می گردید.

پدیده تکفیر با حمایت های استکبار جهانی در حال سرایت به تمام کشورهای اسلامی است ، چگونه و با چه رویکردی می توان با این پدیده مقابله کرد؟

در پاسخ به این پرسش ها باید گفت بهره گیری  از مهمترین فرصت یعنی آموزه های عقلانی امام رضا(ع) و دیگر امامان معصومین (ع)امری انکار ناپذیر است، زیرا دو سال ولایت عهدی امام رضا(ع) و نیز پنج سال حکومت درخشان امیرالمومنین علی(ع) تماماً مملو از عقلانیت و محوریت تعقل و تفکر بوده است،
لذا تنها با رویکرد عقلانیت محور و اجتناب از افراط گرایی می توان پدیدۀ شوم تکفیر را در جامعۀ اسلامی ریشه کن نمود، رویکردی که عالم آل محمد(ص)  نماد بارز رویکرد عقلانیت و وحدت امت اسلامی محسوب می شود .
در خاتمه باید اذعان نمود معارف ناب امامان معصوم(ع) هنوز در گیرو دار برخی تنگ نظری ها و غفلت ها و نیز اهمال کاری برخی متولیان فرهنگی کشور دستخوش مهجوریت در جامعۀ اسلامی شده است که مناسبت هائی مبارک و پر خیر و برکت چون میلاد باسعادت امام رضا(ع)تلنگری است برای اذعان به وجود معارف ناب رضوی، که این معارف بی نظیر از عالم آل محمد(ص)می تواند به عنوان ساختار اصلی  اتحاد امت اسلامی مطرح گردد.
لذا باید امیدوار بود تا این آموزه­ ها توسط مراکز پژوهشی حوزه و دانشگاه استخراج گردد و به صورت نظریه و تولید ایده در راستای تقریب روز افزون مذاهب اسلامی و ارتقای فقه تقریبی  و مقابله با پدیدۀ شوم تکفیر مورد استفاده قرار گیرد.
 
 
 
[1] مسند امام رضا(علیه السلام)، ج ۱، ص ۳.
[2] اصول کافی، ج ۱، ص ۲۵، کتاب عقل و جهل، ح ۲۰.
https://taghribnews.com/vdceoz8wojh8ewi.b9bj.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی