پیام های سالانه مقام معظم رهبری خطاب به زائران بیت الحرام و بیانات ایشان در ديدار مسئولان و كارگزاران حج، در بردارنده رهنمودها و توصیه های حکیمانه وبسیار ارزشمندی است که ضمن تاکید بر نقش وحدت آفرین حج، مسلمانان را به بهره برداری از این فریضه، جهت دوری از تفرقه و فراهم کردن زمینه های اتحاد و وحدت فرا می خواند. آنچه در ذیل آمده است، حاصل مروری گذرا بر پیام ها و بیانات ده سال گذشته مقام معظم رهبری در خصوص حج است که بخشی از مهمترین رهنمودها و توصیه های ایشان را در باره وحدت وتقریب مذاهب اسلامی منعکس می سازد :
الف- فلسفه حج، وحدت و برادری
«در بُعد سياسي، محور اصلي در حج، نمايش هويت متحد امّت اسلامي است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 8/10/85
«جايجاي حج، مظهر اتحاد و انسجام اهلقبله و رنگباختنِ تفاوتهاي طبيعي و اعتباري، و برجستهشدن وحدت و برادري حقيقي و ايماني آنها است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 27/9/86
«شما در اين روزهاي پرشكوه و در مناسك گوناگون حج، مسلمانان را از همهجا و از مذاهب گوناگون، ميبينيد كه گرد يك خانه ميگردند؛ به سوي يك كعبه نماز ميگزارند؛ نماد شيطانِ رجيم را با هم سنگباران ميكنند؛ در نماد قرباني كردن تمنيّات و هوسهاي نفساني به يكگونه رفتار ميكنند؛ در ميعاد عرفات و مشعر در كنار يكديگر به تضرع ميپردازند.. مذاهب اسلامي در اصليترين و بيشترين فرائض و احكام و عقايد، به همين اندازه به يكديگر نزديكاند. با اين حال، چرا بايد تعصبها و پيشداوريها ميان آنان آتشافروزي كند و دست خيانتكار دشمن، به اين آتش خانمانسوز دامن بزند.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 27/9/86
«حج آن فرصت بزرگى است براى امت اسلامى كه التيام خود را پس از جدائى هاى طبيعى و احياناً جدائى هاى مصنوعى و تحميلى، بار ديگر براى خودش تأمين كند»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 15/8/87
«موسم حج، فصل بهار معنويت و درخشش توحيد در آفاق جهان است؛ و آئين حج، چشمه ى زلالى است كه میتواند حج گزار را از آلودگيهاى گناه و غفلت، پاك سازد و نورانيتِ فطرت خداداد را به جان و دل او باز گرداند. رها كردن لباس تفاخر و تمايز در ميقات حج و درآمدن به لباس همگانى و يكرنگ احرام، نشانه و نماد يكرنگىِ امت اسلامى و فرمان نمادين اتحاد و همدلى مسلمانان در همه جاى جهان است. شعار حج از سوئى: فَالهُكُم اِلهٌ واحِدٌ فَلَه اَسِلموا وَ بَشِّرِ المُخبِتين است، و از سوئى؛ و المَسجِدِ الحَرامِ الَّذى جَعَلنه لِلنّاسِ سَوآءَ العاكِفُ فيهِ وَ الباد. و چنين هست كه كعبه، افزون بر نمايندگىِ كلمه ى توحيد، مظهر توحيد كلمه و برادرى و برابرى اسلامى نيز هست.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 5/9/88
«کعبه، رمز وحدت و عزت، و نماد توحید و معنویت، در موسم حج میزبان دلهای مشتاق و امیدواری است که از سراسر گیتی، به فراخوان ربّ جلیل پاسخ گفته و لبیک گویان به زادگاه اسلام شتافته اند.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 24/8/89
«اينجا زمان و مكان، يكايك شما حجگزاران را به ارتقاء معنوي و مادي فرا ميخواند. اينجا مرد و زن مسلمان، با دل و زبان، دعوت خداي بزرگ به صلاح و رستگاري را لبيك ميگويند. اينجا همه فرصت مييابند كه برادري و يكرنگي و پرهيزگاري را تمرين كنند.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 4/8/91
«تقویت روح اخوّت و همدلی، درس بزرگ حج است. در اینجا حتّی جدال و درشتگویی با دیگران ممنوع است. پوشش یكسان و اَعمال یكسان و حركات یكسان و رفتار مهربان در اینجا به معنی برابری و برادریِ همهی آن كسانی است كه به این كانون توحید معتقد و دلبستهاند. این ردّ صریح اسلام بر هر فكر و عقیده و دعوتی است كه گروهی از مسلمانان و معتقدان به كعبه و توحید را از دائرهی اسلام بیرون بداند.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 22/7/92
«حج، مظهر وحدت و يكپارچگى و كانون برادرى و هميارى است. در حج بايد همگان درس تمركز بر مشتركات و رفع اختلافات را فرا بگيرند.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 11/7/93
ب- دعوت به وحدت و دوری از تفرقه
«همهي ملتهاي مسلمان و پيشاپيش آنان،سياستمداران و علماي دين و روشنفكران و رهبران ملي كشورها،بايد در برابر اين دشمن متجاوز، صف متّحد اسلامي را با استحكام هرچه بيشتر تشكيل دهند...................
عطوفت در ميانهي مؤمنان، ركن دوم و نشانهئي ديگر براي وضعيت مطلوب امت اسلامي است. تفرقه و ستيزهجوئي ميان بخشهاي امت مسلمان، بيماري خطرناكي است كه بايد با همهي توان به درمان آن پرداخت. دشمنان ما از ديرباز در اين عرصه نيز به تلاش گسترده و بيوقفه دست زدهاند و امروزه كه بيداري اسلامي،آنان را وحشتزده كرده است، تلاش خود را شدت بخشيدهاند. همهي سخنِ دلسوزان آن است كه تفاوتها نبايد به تضاد تبديل شود، و چندگونگي نبايد به ستيزهگري بينجامد.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 27/9/86
«مسلمانانى كه از چهارگوشه ى جهان در اينجا به شوق طواف كعبه و زيارت حرم رسول اعظم صلى اله عليه و آله گرد آمده اند بايد اين فرصت را براى مستحكم كردن پيوندهاى برادرى ميان خود كه درمان بسيارى از دردهاى بزرگ امت اسلامى است مغتنم شمارند. امروزه آشكارا مى بينيم كه دست بدخواهان دنياى اسلام، بيش از گذشته در كار تفرقه افكنى ميان مسلمانان است. و اين در حالى است كه امت اسلامى امروزه بيش از گذشته به انسجام و همدلى نيازمند است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج5/9/88
«توصيه ى مؤكد اينجانب به عموم حاجيان سعادتمند و بخصوص به علماء و خطباء كشورهاى اسلامى كه در اين ميعاد الهى حضور يافته اند و به خطباء جمعه ى حرمين شريفين، آن است كه با فهم درست مسأله، وظيفه ى امروزى و فورى خود را باز شناسند. با همه ى توان، توطئه ى دشمنان اسلام را براى مستمعان خود باز گويند و مردم را به الفت و اتحاد فرا خوانند. از هر آنچه به سوءظن مسلمانان به يكديگر مى انجامد، به جِدّ بپرهيزند»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 5/9/88
ج- حج و سیاست دشمن ( خط دشمن- شناخت حرکت دشمن)
«اينى كه براى حاجى شيعى، حاجىِ ايرانى در كنار بقيع، در مسجدالحرام، در مسجدالنبى، يك عده آدمهائى كه معلوم نيست مال كجايند، از كجايند، ظاهر ميشوند و به مقدسات اهانت ميكنند و بعضاً حتّى به نواميس اينها تعرض و جسارت ميكنند، اينها كىاند؟ اين را بايد همه بيدار باشند، همه بايد هوشيار باشند. دولتها وظيفه دارند؛ دولت سعودى وظيفه دارد؛ نگذارد كه زائر خانهى خدا، حاج بيتاللَّهالحرام، زائر مرقد مقدس پيامبر و ائمه (عليهمالسّلام) مورد تعرض قرار بگيرد؛ يك نفر بيايد حركتى يا عليه زائر يا عليه روحانىِ شيعى يا عليه چه و چه انجام بدهد و آن مأمور سعودى هم بايستد تماشا كند يا احياناً به نفع او وارد ماجرا بشود. اينها درست نيست؛ اينها درست ضد وحدت است؛ اين همان چيزى است كه آمريكا ميخواهد؛ اين همان چيزى است كه سرويسهاى جاسوسى بيگانه ميخواهند.»
در ديدار مسئولان و كارگزاران حج4/8/88
«تبلیغات وسیع دشمن در جهت اسلام هراسی، تلاش شتابزده ئی که برای ایجاد اختلاف میان فرقه های اسلامی و بر انگیختن تعصبهای فرقه ئی میکند، دشمن تراشیهای کاذب از شیعه برای سنی و از سنی برای شیعه، تفرقه افکنی میان دولتهای مسلمان و کوشش برای تشدید اختلافات و تبدیل آن به دشمنی ها و معارضه های لاینحل، استفاده از سازمانهای اطلاعاتی و جاسوسی برای تزریق فساد و فحشاء میان جوانان، همه و همه واکنشهای سرآسیمه گون و آشفته در برابر حرکت متین و گامهای استوار امت اسلامی به سوی بیداری و عزت و آزادگی است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 24/8/89
«امروز کمک به ملت فلسطین و محاصره شوندگان غزه، همدردی و همراهی با ملتهای افغانستان و پاکستان و عراق و کشمیر، مجاهدت و مقاومت در برابر تعدّی آمریکا و رژیم صهیونیستی، پاسداری از اتحاد مسلمانان و مبارزه با دستهای آلوده و زبانهای مزدوری که به این اتحاد ضربه میزنند، و گستردن بیداری و احساس تعهد و مسئولیت در میان جوانان مسلمان در همه اقطار اسلامی، وظائف بزرگی است که متوجه خواصّ امت است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 24/8/89
«امروز از جملهى اين موضوعات مهم و داراى اولويّت، مسئلهى اتّحاد مسلمانان و گشودن گرههاى فاصلهافكن ميان بخشهاى امّت اسلامى است. حج، مظهر وحدت و يكپارچگى و كانون برادرى و هميارى است. در حج بايد همگان درس تمركز بر مشتركات و رفع اختلافات را فرا بگيرند. دستهاى پليد سياستهاى استعمارى از ديرباز تفرقهافكنى را براى تأمين مقاصد شوم خود در دستور كار داشتهاند، ولى امروز كه به بركت بيدارى اسلامى، ملّتهاى مسلمان دشمنىِ جبههى استكبار و صهيونيسم را بدرستى شناخته و در برابر آن موضع گرفتهاند، سياست تفرقهافكنى ميان مسلمانان شدّت بيشترى يافته است. دشمن مكّار بر آن است كه با افروختن آتش جنگهاى خانگى ميان مسلمانان، انگيزههاى مقاومت و مجاهدت را در آنان به انحراف كشانده، رژيم صهيونيستى و كارگزاران استكبار را كه دشمنان حقيقىاند، در حاشيهى امن قرار دهد. راهاندازى گروههاى تروريستى تكفيرى و امثال آن در كشورهاى منطقهى غربِ آسيا ناشى از اين سياستِ غدّارانه است. اين هشدارى به همهى ما است كه مسئلهى اتّحاد مسلمين را امروز در صدر وظايف ملّى و بينالمللى خود بشماريم.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 11/7/93
د- تاثیرات وحدت بخش حج
«حج براى امت اسلامى يك فرصت است. در اين خيل عظيمى كه در حج هر سال شركت میكنند، شما يك مقطع ده ساله را در نظر بگيريد، ببينيد در اين ده سال چند ميليون انسان از آفريقا، از آسيا، از اروپا، از همه ى مناطق عالم - زن، مرد، باسواد، كم سواد، داراى سلائق مختلف - شركت میكنند. اگر نداى اتحاد اسلامى، «و لاتفرقوا»(3)ى اسلامى بر اين مجموعه حاكم باشد، شما ببينيد چه اتفاق عظيمى مى افتد. ديگر همه ى اين مايه هاى اختلاف كمرنگ میشود. يكى سنى است، يكى شيعه است؛ در بين شيعه فِرق مختلف، در بين سنى فِرق مختلف؛ فقه هاى مختلف، مذهبهاى مختلف، عادتهاى مختلف است كه به طور طبيعى به جدائى مى انجامد. همه ى اينها را اين دست مهربان حج جمع میكند، به هم نزديك میكند، درهم فشرده میكند.»
در ديدار مسئولان و كارگزاران حج 15/8/87
«اگر ميان ملتهاى مسلمان و ميان فرقه هاى اسلامى و اقوام مسلمان با يكديگر، محبت و حسن ظن و همدلى، جاى بدگمانى و بدبينى را كه خواسته ى دشمنان است بگيرد، بخش اعظم توطئه و تدبير بدخواهان را خنثى خواهد كرد و نقشه هاى شوم آنان را براى سيطره ى روزافزون بر امت اسلامى عقيم خواهد ساخت.حج يكى از برترين فرصتها براى اين هدف والا است.»
پیام به مناسبت کنگره عظیم حج 5/9/88
هـ- رهنمود های ویژه برای تحقق وحدت اسلامی در حج
«مسئولين حج - مسئولين كاروانها، روحانيون حج - مراقب باشند كه از اين وسيله ى وحدت، ابزارى براى تفرقه درست نكنند و دلها را از يكديگر پر از كينه و درد نكنند. من چيزهائى را كه میتواند وسيله ى جدائى شود، نمیشمرم؛ خودتان فكر كنيد، ببينيد چه چيزى است كه دل شيعه را نسبت به برادر مسلمان غير شيعه ى خود پر از كينه ميكند؛ دل سنى را نسبت به برادر مسلمان شيعه ى خود پر از بغض میكند؛ ببينيد اينها چى است، اينها را بيرون بكشيد، بيندازيد كنار و حج را كه وسيله ى التيام، وسيله ى وحدت، وسيله ى يكسان سازى دلها و نيتها و عزمها در دنياى اسلام است، بعكس، وسيله ى جدا كردن، وسيله ى بغض ايجاد كردن نبايد قرار داد.»
در ديدار مسئولان و كارگزاران حج 15/8/87
«حج بايد مظهر بروز اراده و عزم راسخ امت اسلامى عليه اين كارهائى باشد كه به وحدت امت آسيب ميزند، يا به پيشرفت امت آسيب ميزند، يا به پرچم برافراشتهى اسلام در ميان امت كه امروز بحمداللَّه جمهورى اسلامى اين پرچم را در دستان قوى خود دارد، ميخواهد ضربهاى وارد كند. بايد در مقابل اينها حساس بود. اينها وظائف است؛ اينها چيزهائى است كه برنامهريزىهاى ما در ادارهى كاروانها، در تبليغ و در امورى از اين قبيل، بايستى ناظر به اين چيزها باشد. ما برنامه ريزى فرهنگىمان، برنامه ريزى سياسىمان، برنامهريزى مديريت كاروانهايمان، گزينشهايمان و مجموعههاى حجاجمان همه بايد تابع اين نيازها باشند و اين نيازها حاكم باشد»
در ديدار مسئولان و كارگزاران حج 4/8/88
«از اين حركت عظيم امت اسلام، بخشى هم متعلق به ما ايرانىهاست. هم بايد به فكر برگزارى باشكوه و پرمغز و پرمعناى اين مراسم در سطح بينالملل اسلامى باشيم و براى آن برنامهريزى كنيم، هم بايد به فكر بهرهبردارى شخص خودمان باشيم.......
در بخش اول كه برگزارى عمومى و بينالمللى و متعلق به دنياى اسلام و امت اسلامى است، يك وظائفى را حاجى ايرانى دارد؛ رفتار خوب نشان بدهد، برادرى نشان بدهد، همدلى نشان بدهد، از پيوند اسلامى ميان خود و ديگر ملتها براى نزديكتر شدن دلها استفاده كند؛ اينها جزو وظائف است؛ درست نقطهى مقابل آن چيزى كه امروز دشمنان اسلام و مسلمين ميخواهند. دشمنان اسلام و مسلمين ميخواهند امت اسلام يكپارچه نباشد؛ ........ اختلافات مذهبى را راه مىاندازند، اختلافات قومى را راه مىاندازند، ناسيوناليسمهاى افراطى را در بين ملتها به جريان مىاندازند؛ اين فارس است، اين عرب است، اين ترك است، اين پاكستانى است، اين كجائى است، اين شيعه است، اين سنى است؛ اين اختلافات را هى برجسته ميكنند، هى درشت ميكنند............
سعيشان اين است كه نگذارند بين ملتها ارتباط برقرار شود، دلها به هم نزديك شود. «صد دل به يكديگر چو شود آشنا، يكى است». وقتى كه دلها با هم آشنا شد، ميشود مثل يك دل؛ يك اراده، يك خواست، يك تصميم؛ اين را نميخواهند. لذا تأكيد خواهند كرد سنى را در سنىگرى، شيعه را در شيعهگرى، فرقههاى مختلف را در آن خصوصياتِ خودشان هى تشديد ميكنند. براى تحريك احساسات، متأسفانه ابزارهائى هم دارند. همه جا ابزار دارند، در آنجا شايد هم بيشتر. بر اينها فائق بيائيد. «و اعتصموا بحبل الله جميعا». حج يكى از مظاهر حبلالله است؛ به اين حبل و ريسمان مستحكم الهى چنگ بزنيد جميعاً؛ يعنى با هم. با هم باشيد. نه فقط شما ايرانىها با هم باشيد، بلكه شما امت اسلام با هم باشيد.»
در ديدار مسئولان و كارگزاران حج 11/7/90