مناقشه بر سر بنادرصادراتی نفت محور تحولات سیاسی ونظامی در لیبی

بسمه تعالی

مناقشه بر سر بنادرصادراتی نفت محور تحولات سیاسی ونظامی در لیبی

           بعد از گذشت پنج سال از سرنگونی رژیم قذافی، اوضاع لیبی همچنان ناآرام است و درگیری های مسلحانه، محور و شالوده اصلی رویداد های این کشور پهناور و نفت خیز را تشکیل می دهد؛ درگیری هایی که بخشی از آن را زدو خوردهای خونین با گروهک داعش و بخشی دیگر آن را مناقشات مسلحانه بین دو مجموعه از گروه های سیاسی، شبه نظامی و نظامی این کشور تشکیل می دهد.

       این درحالی است که بیش از هفت ماه از زمان تشکیل دولت وفاق ملی ( وحدت ملی ) و بیش از پنج ماه از زمان استقرار آن در پایتخت ( طرابلس) گذشته است؛ ولیکن این دولت، هنوز نتوانسته است حاکمیت خود را بر بنادر صادراتی نفت لیبی اعمال کند.

    درگیری های تازه بر سر تسلط بر بنادر صادراتی نفت لیبی از جمله وقایعی است که توجه محافل سیاسی و اقتصادی را به خود جلب کرده و همزمان سبب شده تا پرسش های زیادی در این باره مطرح شود. جعفر قنادباشی کارشناس مسایل آفریقا و غرب آسیا در مصاحبه با خبرگزاری تقریب، به برخی از مهمترین این پرسش ها پاسخ داده که در ذیل می خوانیم:

*******

خبرگزاری تقریب: مناقشات سیاسی ونظامی بر سر سیطره بر بنادر صادرات نفت لیبی با چه هدفی صورت می گیرد و در حال حاضر به چه سمت وسویی پیش می رود؟

   جعفر قنادباشی: وجه غالب در این گونه مناقشات، ماهیتی قدرت طلبانه دارد که متاسفانه به سبب پیوند برخی از عناصر سیاسی و نظامی لیبیایی با دولت های خارجی، بعضاً ریشه های برونمرزی هم پیدا می کند.

        بعد از تشکیل دولت وفاق ملی، روند طبیعی و قانونی آن بود که مخازن و بنادر صادراتی نفت لیبی، تحت تسلط این دولت قرار می گرفت؛ و بدین ترتیب دولت وفاق ملی می توانست با استفاده از درآمد های نفتی، به حل مشکلات مردم و ترمیم خرابی های بپردازد؛ اما جریانات سیاسی و نظامی بدین گونه پیش نرفت.

      چنانکه در حال حاضر ترکیبی از گروه های محلی و شبه نظامیان و نظامیان تحت فرمان ژنرال باز نشسته «خلیفه حفتر» ( بنام ارتش ملی) زمام امور بنادر نفتی را در دست گرفته اند. با توجه به این که ژنرال لیبیایی نامبرده، روابط دوستانه ای با دولت وفاق ملی ندارد، به نظر می رسد، مناقشه بر سر این بنادر به سوی گسترش و تعمیق پیش می رود.

   با این حال، نکته مهم در این باره، تاثیر مستقیم و غیر مستقیم رقابت های فشرده کشورهای غربی بر این گونه مناقشات و تبدیل آن به مناقشه و درگیری نیابتی است.

   هم اینک بیش از سه ماه است که واحدهایی از ارتش آمریکا به صورت نیمه علنی در لیبی حضور دارند . برخی از گزارش ها هم از وجود واحدهایی از ارتش فرانسه و انگلیس در این کشور حکایت می کنند . جالب آن است که بهانه اغلب این مداخله های پنهانی موضوع مقابله با داعش است.

خبرگزاری تقریب: آیا می توان تحولات نظامی در سواحل نفتی لیبی را به معنی پایان یافتن خطر تسلط داعش بر این سواحل دانست؟

جعفر قنادباشی: برخی از کارشناسان، سیطره نیروهای تحت فرمان زنرال بازنشسته «خلیفه حفتر» را بر بنادر نفتی، زمینه ساز بیرون راندن نیروهای داعشی از کلیه نقاط ساحلی لیبی می دانند . به ویژه آن که، نیروهای تحت فرمان دولت وفاق ملی هم، نیروهای داعشی را از سواحل غرب لیبی بیرون رانده و بر مرکز آن ها در شهر بندری «سرت» نیز تسلط پیدا کرده اند.

   با این همه به نظر نمی رسد، سواحل نفتی لیبی از خطر حمله های مسلحانه داعش، مصونیت یافته باشد. در حال گزارش هایی منتشر شده که از تلاش های مخفیانه داعش برای اشغال نقاط دیگری در لیبی خبر می دهد. بنا به قاعده و با توجه به تجارب سوریه و عراق، این نقاط ممکن است بازهم مخازن و بنادر صادراتی نفت لیبی باشد

خبرگزاری تقریب: تاثیر کنش ها و واکنش های نظامی و سیاسی در بنادر صادرات نفت لیبی بر روند عادی سازی اوضاع در این کشور چه خواهد بود و تا چه اندازه می تواند به استقرار دولتی مقتدر در این کشور کمک کند؟

جعفر قنادباشی: در حال حاضر، کمکش بر سر بنادر صادراتی نفت و یا به عبارت دیگر مناقشه بر سر چگونگی فروش و دریافت درآمدهای نفتی، عمده ترین موضوعی است که توجه همه طرف های داخلی را به خود جلب کرده است .

     به ویژه آن که، آغاز بسیاری از فعالیت های دولتی و اجرایی، منوط به در اختیار داشتن این نوع درآمد هاست . پیداست چنانچه دولت وفاق ملی لیبی نتواند بر بنادر صادراتی نفت تسلط پیدا کند، وجهه خود را در دیدگاه مردم این کشور از دست خواهد داد و در شرایطی که اداره و بازسازی لیبی، نیاز بسیار زیادی به درآمدهای نفتی دارد، قابلیت های لازم را برای نظارت قانونی برتمامی امور کشور پیدا نخواهد کرد.