نگاهي به رفتار متناقض آمريکا درباره برجام؛ از پسکشيدن تيلرسون تا اصرار رئیسجمهوری بر بازنگري برجام
جنگ ترامپ با دولت بر سر ايران
ترامپ به جنگ دولت خود رفته است. اظهارنظرهاي تند او در قبال مسائل مختلف سياست خارجه آمريکا بهويژه برجام موجب ايجاد تضادي جديد ميان اعضاي کابينه دولت و بهویژه وزارت امورخارجه اين کشور با رئيسجمهوري شده است. ترامپ ميخواهد سختگير باشد اما انگار وزارت امورخارجهاش او را همراهي ميکنند. دونالد ترامپ، رکس تيلرسون را از تيم بررسي برجام کنار گذاشت.
اشتراک گذاری :
هدف ترامپ از تشکيل اين تيم، ضربهزدن به برجام و يافتن راهي براي لغو اين توافق بينالمللي بود اما تيلرسون، وزير امورخارجه او که در آغاز کار دولت ترامپ، به نظر ميرسيد بيش از ساير اعضاي کابينه به او نزديک باشد، برخلاف خواست او بار ديگر پايبندي ايران به برجام و تمديد لغو تحريمهاي ايران را تأييد کرد و به گفته برخي منابع، راهي جز امضاي دوباره تأييد برجام براي او نگذاشت و همين موضوع، دليلي براي گمانهزني برخي رسانهها درباره احتمال کنارگذاشتن تيلرسون از دستگاه ديپلماسي اين کشور بود؛ گمانهزنيهايي که به نظر بهسمت واقعيت حرکت ميکند.
در حدود 6 ماهي که ترامپ، صاحب خانه کاخ سفيد شده، يکييکي از مقامات اين کشور يا استعفا دادهاند يا کنار گذاشتهاند اگرچه دونالد ترامپ از شروع کار خود با مسئله مهم دخالت روسيه در انتخابات آمريکا و ارتباط اين کشور با اطرافيانش مواجه است و برخي شخصيتها مانند ژنرال مايکل فلين، مشاور امنيت ملي ترامپ بههميندليل از کار برکنار شد اما کساني مانند جيمز متيس، وزير دفاع و حتي شان اسپايسر، سخنگوي کاخ سفيد که بهتازگي استعفا دادند، بهخوبي با ترامپ همسو نبودند و در مسئله مهمي همچون ايران و اجراي برجام، مخالف نظرات رئيسجمهوري آمريکا عمل ميکردند.
جيمز متيس با اينکه بهشدت مخالف ايران بود و همواره مواضع تندي در قبال ايران اتخاذ ميکرد و زمان کوتاه حضور خود در سمت وزارت دفاع دولت ترامپ بارها ايران را تهديد به جنگ کرده بود اما در قبال توافق هستهاي، نظري معتدلتر داشت و معتقد بود آمريکا بايد به توافق هستهاي پايبند بماند.
درباره شان اسپايسر هم برخي معتقدند به دليل عدم هماهنگي و همسويي او با نظرات دونالد ترامپ بهيکباره از سِمت خود استعفا داده است.
او هم مواضع نرمتري نسبت به برجام داشت و در يکي از نشستهاي خبري خود برخلاف ادعاهاي دونالد ترامپ، اعلام کرد آزمايشهاي موشکي ايران، نقض مستقيم توافق هستهاي نيست.
نشريه فارین پاليسي هم در گزارشي اختصاصي به نقل از سه منبع نزديک به کاخ سفيد از نارضايتي دونالد ترامپ از وزير امورخارجهاش درزمينه برجام خبر داد.
اين نشريه در گزارش خود همچنين اشاره کرد که ترامپ، درپي اين نارضايتي از گروهي از کارمندان معتمد کاخ سفيد خواسته بهدنبال تهيه پروندهاي بالقوه براي اثبات عدم پايبندي ايران به نص برجام در مهلت ۹۰ روزه آينده باشند. فارین پاليسي بدون ذکر نام اين افراد نوشت که از اين سه نفر براي حضور در اين تيم دعوت شده و آنها در جريان روند اين کار هستند.
اين نشريه هم در گزارش اشاره کرده که ترامپ از تأييد اخير پايبندي ايران به برجام ناخشنود بوده و ترجيح ميداده گزينه عدم پايبندي تهران به برجام را اعلام کند.
فارین پاليسي همچنين تأکيد کرد که ترامپ معتقد است وزارت امورخارجه آمريکا و در رأس آن رکس تيلرسون در اين کار ناکام بوده و شکست خورده است.
به گفته سه منبع، نشريه فارین پاليسي، ترامپ در دوره قبل يعني سه ماه پيش مشخصا از تيلرسون خواست زمينه اعلام عدم پايبندي ايران را آماده کند و تيلرسون، موفق به اين کار نشد. اين گزارش ميگويد ترامپ در ماه آوريل يعني همان سه ماه پيش از تيلرسون خواسته ازجمله با متحدان خارجي آمريکا گفتوگو کرده و مطمئن شود که آنها هم در کنار آمريکا هستند اما به گفته يک منبع، تيلرسون هيچ کاري نکرد.
ترامپ با اينکه هيچگاه از کنارگذاشتن يکطرفه برجام حرفي نزده اما اين توافق را بدترين توافق خوانده و بهدنبال آن است که ايران را متهم به نقض آن کند يا از اجراي برجام سرباز زند. پس از تأييد برجام از سوي دولت آمريکا، رسانههاي آمريکا گزارش دادند: آخرين جلسه هماهنگي براي تأييد يا رد برجام که چهارشنبه گذشته برگزار شد، يک ساعت طول کشيد و تمام مشاوران اصلي امنيت ملي آمريکا بههمراه جيمز متيس، وزير دفاع؛ رکس تيلرسون، وزير امور خارجه؛ جوزف دانفورد، رئيس ستاد مشترک ارتش؛ هربرت مک مستر، مشاور امنيت ملي آمريکا و همچنين رئيس کارکنان کاخ سفيد حضور داشتند.
تمامي اعضاي تيم امنيت ملي آمريکا معتقد بودند در شرايط فعلي بهتر است، برجام حفظ شود اما ترامپ راضي به انجام اين کار نبود و سرانجام پس از ۵۵ دقيقه جدال ميان رئيسجمهوري و اعضاي تيم امنيت ملي درنهايت، ترامپ با تأييد برجام موافقت کرد. بدنه وزارت امورخارجه آمريکا از آغاز به کار دولت دونالد ترامپ سر سازگاري با او نداشت.
ساختار اين وزارتخانه معقول و سنجيده بود و مهمتر از همه برآمده از سياستهاي هشت ساله دولت باراک اوباما بود.
بههميندليل سياستگذاريهاي دستگاه ديپلماسي اين کشور، بيشتر بر مبناي تفکر اوباما پيش رفت و همين رويکرد موجب استعفاي دستهجمعي تعداد زيادي از کارکنان اين وزارتخانه در روزهاي اول آغاز به کار دولت ترامپ شد. اگرچه با تغيير دولت، تغيير در ساختار وزارتخانهها محتمل است اما تضادهاي ميان نگاه ترامپ و وزارت امورخارجه بعدها هم خود را نشان داد و وزارت امورخارجه با رهبري جان کري، روابط نزديکي با ايران برقرار کرده بود و نوع روابط وزارتخانههاي دو کشور، يکي از دلايل بهنتيجهرسيدن مذاکرات هستهاي بود؛ حال بايد سياستي خصمانه در قبال ايران درپيش ميگرفت.
رکس تيلرسون، وزير امورخارجه منتخب ترامپ هم توانايي زيادي در ديپلماسي و مديريت سياست خارجه نداشت و از روز نخست که بهعنوان وزير امورخارجه کابينه ترامپ مطرح شد، يکي از انتقادات به او همين عدم توانايي و آشنايي به روابط خارجه و پيشبرد اهداف آمريکا در اين حوزه بود.
تيلرسون پيشتر در نقش تاجري نفتي، مبادلات تجاري بهويژه با روسيه داشت و در اين مسير هم بسيار موفق بود. او حتي در آخرين سفر خود به ترکيه اظهار کرد که براي دوستان و همکاران و حتي رقباي خود در حوزه مبادلات نفتي تنگ شده است. بههرحال، برخي از احتمال جايگزيني نيکي هیلي، نماينده فعلي آمريکا در سازمان ملل به جاي تيلرسون خبر دادهاند؛ نيکي هیلي مواضع نزديکتري به ترامپ درزمينه ايران و توافق هستهاي دارد.
پايگاه نشنالريويو دراينباره نوشت که تيلرسون در دوره فعاليت خود بسيار محدود و منزوي بوده و نيکي هیلي بيشازپيش نقش او را ايفا کرده است.
پيشازاين لابلاگ هم در گزارشي از اينکه رکس تيلرسون بيش از دو سال نميتواند در مقام وزير امورخارجه آمريکا بماند، خبر داده بود و دليل آن را نااميدي ترامپ دانست که اين دولت، جايگاهي براي ديپلماسي قائل نيست و اينکه وزير امورخارجه از حلقه تصميمسازي در دولت ترامپ خارج شده است. ترامپ تمام تلاش خود را ميکند هرکسي که حامي برجام باشد را کنار بگذارد تا شايد راهي براي لغو اين توافق بينالمللي بيابد اما تا اينجای کار، وزارت امورخارجه آمريکا موفقتر از او عمل کرده است.
شايد بهايندليل که اين وزارتخانه به معاهدات بينالمللي و چندوچون سياست آشنايي بيشتري دارد و همين امر موجب شده دست و پاي ترامپ را هم در برابر برجام ببندد.
خبرگزاری تقریب تنها اقدام به انتشار مطلب بالا نموده و نسبت به صحت و سقم آن هیچگونه مسئولیتی را نمی پذیرد