سارا قاسمى

الوعده وفا ديگر سياست روس‌ها در قبال ايران نيست. ضرباهنگ تشديد اختلاف ميان ايران و همسايه شمالى بالا گرفته است. تهران از قريب به دو ماه پيش متحمل تحريم‌هاى بين‌المللى و يک‌جانبه از سوى اروپا و آمريکا شده است. برخى کشورهاى آسيايى مانند ژاپن و کره‌شمالى هم به جرگه غربى‌ها پيوسته‌اند اما روسيه و چين در زمره کشورهايى بودند که شايد در شوراى امنيت راى مثبت خود را عليه ايران و براى تصويب چهارمين قطعنامه عليه تهران صرف کردند، اما در حقيقت به دنبال جلب اعتماد غرب و البته همزمان در دست داشتن دست تهران بودند.
روس‌ها اما بيست و چهار ساعت است که به ساز آمريکا و اسرائيل رقصيدن را آغاز کرده‌اند. دميترى مدودف رئيس‌جمهورى روسيه حکمى را با دستان خود امضا کرد که تنش با همسايه هم‌مرز جنوبى را براى مسکو به بار خواهد آورد. بر اساس اين حکم تحويل موشک هاى اس سيصد به تهران که توافقنامه آن پيش از تصويب چهارمين قطعنامه عليه ايران به امضا طرفين رسيده بود، متوقف شد. ايران ديگر رنگ موشک‌هاى اس سيصد را نمى‌بيند و روس‌ها هم باز ميزان شديد‌ترين انتقادها از سوى تهران خواهند شد. طرح فروش موشک‌هاى اس سيصد به تهران در شرايطى متوقف شد که از قريب به دوماه پيش روس‌ها براى تحويل آن به تهران ناز و کرشمه پردازى مى‌کردند و البته تهران هم با توسل به زبان تهديد، هشدار داد که در شرايطى که روس‌ها به ساز دل واشنگتن برقصد تهران بى‌شک از اين کشور درخواست غرامت خواهد کرد.

دسامبر سال ۲۰۰۵ ميلادى بود که روسيه متعهد شد که حداقل ۵ سامانه دفاع موشکى زمين به هواى اس-۳۰۰ را در اختيار ايران قرار دهد. در حکمى که به امضاى دميترى مدودف رسيده است، تهران از اين پس نمى‌تواند هيچ‌گونه تانک، جت‌هاى جنگنده، بالگردها، کشتى‌ها و سامانه‌هاى موشکى را از روسيه خريدارى کند.

در شرايطى که محمود احمدى‌نژاد رئيس جمهورى ايران در نيويورک به سر مى‌برد و تاکنون در تمامى گفتگوها با رسانه‌هاى خبرى تاکيد کرده است که تمامى فعاليتهاى ايران در چهارچوب قوانين آژانس بوده است، روسيه تحريم تسليحاتى ايران را کليد مى‌زند. رئيس ستاد کل ارتش اين کشور در گفتگو با خبرنگاران تاکيد مى‌کند که عدم تحويل اين موشک‌ها به تهران در حقيقت در راستاى تحريم‌هاى بين‌المللى اعمال شده عليه اين کشور است.

سامانه اس-۳۰۰ قادر به رديابى و شليک به هواپيماها، موشک‌هاى کروز و موشک‌هاى بالستيک در فاصله‌اى حدود ۱۴۴ کيلومترى و در ارتفاعى بالغ بر ۹۰ هزارپايى است.

روسيه در دوماه اخير بيش از غرب بازى چماق و هويج را با ايران تجربه مى‌کند. روس‌ها يک بار خبر همکارى با ايران در به پايان رساندن کار در نيروگاه بوشهر را منتشر مى‌کنند و روز ديگر از قطع همکارى‌هاى تسليحاتى با تهران خبر مى‌دهند.

اسرائيل تا‌کنون بارها از روسيه خواسته بود که با عدم تحويل موشک‌هاى اس سيصد به تهران به تحريم‌هاى بين‌المللى ايران بپيوندد. روس‌ها تاکنون در برابر اين درخواست تل‌آويو و واشنگتن مقاومت کرده بودند اما همزمان با حضور رهبران جهان در ايالات متحده به نظر مى‌رسد که مسکو در مسير تعامل بيشتر با رقيب روزهاى جنگ سرد قرار گرفته است. روس‌ها هفته گذشته در برابر اصرارهاى اسرائيل براى خوددارى از ادامه همکارى‌هاى تسليحاتى با سوريه هم ايستادگى کرده و تاکيد کرده بودند که مسکو نمى‌تواند دائم به دغدغه‌هاى امنيتى تل‌آويو فکر کند. اين بار اما ظاهرا روسيه همزمان با نزديک شدن بى‌سابقه به مواضع آمريکا در منطقه آسيا، مى‌تواند تهران و دوستى با همسايه جنوبى را قربانى لبخند همراهان در کاخ سفيد کند.

معاون وزير امور خارجه روسيه که در قالب تيم اعزام شده به نيويورک در خاک ايالات متحده به سر مى‌برد در گفتگو با رسانه‌هاى خبرى در خصوص تحريم تسليحاتى ايران مى‌گويد: همکارى‌هاى نظامى ما با تهران با وجود طرح توقف فروش موشک‌هاى اس سيصد به اين کشور همچنان ادامه خواهد داشت.

سرگئى ريابکوف همزمان تاکيد کرد که کشورش مايل به همکارى با غرب در بازگرداندن ايران بر سر ميز مذاکرات پنج به اضافه يک و خارج کردن پرونده هسته‌اى تهران از بحران است. وى با تاکيد بر ادامه اصرارها براى گفتگو با ايران با محوريت طرح تبادل سوخت گفت: نبايد اجازه داد تا در روند ديدارهاى به اصطلاح گروه وين با ايران در خصوص مسائل فنى مربوط به تبادل سوخت براى راکتور تحقيقاتى تهران وقفه‌اى ايجاد شود.

اکتبر سال ۲۰۰۹ ميلادى در وين بود که نمايندگان کشورهاى روسيه، آمريکا، فرانسه و آژانس بين‌المللى انرژى اتمى، طرحى را در خصوص استفاده از اورانيوم غنى سازى شده ايران براى غنى سازى مجدد در کشورى ثالث و بازگرداندن سوخت هسته‌اى تهيه شده از آن به منظور استفاد در راکتور تحقيقاتى تهران در اهداف پزشکى ارائه دادند.

حکمى که امضاى دميترى مدودف روسى را در پايين خود دارد تنها به ممنوعيت تجارت تسليحاتى با تهران اشاره نمى‌کند و برخى محدوديت‌ها بر مسائل تجارى را هم شامل مى‌شود. بر اساس اين حکم، برخى عمليات‌هاى مالى روسيه با ايران مشمول تحريم مى‌شود و چهره‌هاى مرتبط با برنامه هسته‌اى ايران نمى‌توانند به خاک روسيه وارد شوند. اين تدابير ارائه خدمات بيمه و بيمه مجدد را شامل مى‌شود.

علاوه بر آن، اين دستور هرگونه عمليات با فعالان و منابعى که در خاک روسيه قرار دادند و با برنامه هسته‌اى ايران ارتباط پيدا خواهند کرد را نيز ممنوع اعلام کرده است.

واشنگتن قريب به چند ماه است که براى متوقف کردن برنامه هسته‌اى ايران دست به ارائه مشوق به کشورهاى آسيايى براى همراهى با غرب مى زند، در اين ميان بسيارى از تحليل‌گران اعتقاد دارند که تا زمانى که کشورهايى مانند چين، هند و روسيه دست رد به سينه برنامه‌هاى تجارى ايران نزنند، تحريم‌ها به ثمر نخواهد نشست. امضاى حکم تحريم تسليحاتى ايران از سوى مدودف، شادى آمريکايى ‌ها را برانگيخته است.

مايک همر سخنگوى شوراى امنيت ملى آمريکا با صدور بيانيه‌اى در اين خصوص مى‌گويد: کاخ سفيد از اين دستور اجرايى که توسط رئيس‌جمهور دميترى مدودف به امضا درآمده و انتقال تسليحات به ايران از جمله انتقال موشک اس-۳۰۰ به ايران را ممنوع مى‌کند، به شدت استقبال مى‌کند.

اين عضو شوراى امنيت ملى ايالات متحده تاکيد کرد که آمريکا و ديگر همراهانش در غرب به دنبال يافتن راهکارى مسالمت آميز براى برون برد پرونده هسته‌اى ايران از بحران هستند.

منبع: دیپلماسی ایرانی