"رحمت الله شریفی" با تأکید بر اهمیت دیپلماتیک عملیات نظامی ترکیه در سوریه، روحیه دادن به ارتش پس از کودتای نافرجام، معطوف کردن توجه مردم به موضوع امنیتی خارج از کشور و داشتن جای پای نظامی در خاک سوریه را از جمله اهداف عملیات نظامی ترکیه در سوریه برشمرد.

به گزارش خبرگزاری تقریب(تنا)، "رحمت الله شریفی" کارشناس ارشد مسائل ترکیه در مصاحبه با خبرنگار تقریب به تشریح اهداف عملیات نظامی ترکیه در سوریه، پرداخت. متن این مصاحبه به شرح زیر است:

خبرگزاری تقریب: چه اهدافی در ورای مداخله نظامی ترکیه در  سوریه، قرار دارد؟

شریفی: ترکیه از این عملیات نظامی چند هدف داخلی و خارجی را همزمان دنبال می کند؛ در بعد داخلی؛ بعد از کودتای نافرجام و متهم شدن ارتش و تضعیف روحیه آن، این عملیات در واقع اقدامی است برای اینکه به ارتش روحیه بدهند و نیروهای ارتش را تا حدودی از اتهاماتی که هر روز در رسانه های ترکیه در ارتباط با کودتا مطرح می شود، دور کنند.

بعد از کودتای نافرجام همچنین چند ده هزار نفر از نیروهای دولتی از کار برکنار شدند و تعداد زیادی از کارکنان دانشگاهها و مراکز امنیتی، پلیس، ارتش، مراکز  حساس دولتی و تجاری و بانکی و .. در زندان هستند، بنابراین یک هدف این عملیات، معطوف کردن توجه مردم به یک نکته امنیتی خارج از کشور است.

اما در بعد خارجی، باید گقت ترکیه از اول به دنبال  این بود که به شکلی وارد خاک سوریه شود تا نقش بیشتری در تحولات سوریه ایفا کند و در مذاکرات آتی برای حل و فصل بحران سوریه، بتواند به واسطه نیروهای میدانی مورد حمایت خود، اهرم فشاری در داخل سوریه داشته باشد.

بسیاری از این نیروها از جمله گروه موسوم به "ارتش آزاد ترکیه" از گروهک  های متفاوت فکری و قومی تشکیل شده  است. به اقرار منابع خود ترکیه در داخل آنها جریانهای افراطی نزدیک به القاعده هم وجود دارد. به هر حال، داشتن جای پای نظامی در خاک سوریه یکی دیگر از اهداف ترکیه از این عملیات است.

اما نکته اساسی که ترکیه را وادار به این اقدام کرد این است که آنکارا به شدت نگران تحرکات کردهاست؛ ی.پ.گ گروهی که ترکیه ادعا می کند شاخه سوری حزب پ. ک.ک است، بیش از سه چهارم مرز بین سوریه و ترکیه را تصرف کرده است. فقط محدوده بین شهرهای اعزاز و جرابلس در غرب رود فرات باقی مانده بود.

ترکیه از اول اصرار می کرد که کردها نباید وارد این منطقه شوند. به این دلیل که اگر کردهای سوریه وارد این منطقه شوند، در واقع کل خط مرزی ترکیه با سوریه از عراق تا ساحل دریای مدیترانه به تصرف کردها سوریه در می آید که مورد حمایت کردهای داخل ترکیه و عراق هم هستند. بنابراین ترکیه به محاصره یک جبهه  کردی درمی آمد و ارتباط زمینی آن با اعراب قطع می شد.

از طرف دیگر، ارزیابی ترکیه این است که این اقدام، یعنی تصرف خط مرزی سوریه با ترکیه توسط کردها، مقدمه اصلی تشکیل دولت بزرگ کردستان است که کردهای ترکیه را هم شامل می شود. چرا که اقلیم کردستان عراق به واسطه این مرز زمینی به دریای مدیترانه وصل می شود و به دریای آزاد راه پیدا می کند. مقامات ترکیه مدعی هستند که این اقدام بخشی از طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا است و از این رو آمریکا به شدت از ی.پ.گ حمایت می کند. آمریکا در این منطقه مستشار و نیروی نظامی دارد و حتی در نقطه ای برای خود پایگاه هوایی آماده کرده است؛ بنابراین ترکیه به شدت با این عمل( تشکیل دولت کردستان) مخالف است و با عملیات نظامی جرابلس تلاش کرد مانع این اقدام شود.

خبرگزاری تقریب: آیا می توان این عملیات را نوعی همسویی غیر مستقیم  با سیاست های سوریه دانست و به عبارتی آن را نشانه تغییر سیاست های آنکارا در قبال دمشق تلقی کرد ؟

شریفی: قطعا؛ امروز ترکیه سیاست های قبلی خود در منطقه را دنبال نمی کند، از کشورهایی مثل قطر و عربستان دور و به آنها و سیاستهای آمریکا در منطقه بدبین شده است. همزمان تلاش می کند  ارتباط خود را با کشورهای همسایه از جمله ایران، عراق، روسیه و سوریه بهبود بخشد.

حتی دیدگاه ترکیه نسبت به تحولات و بحران سوریه مثل قبل نیست، قبلا اصرار می کرد که"بشار اسد" از حاکمیت سوریه کنار برود،  ولی الان هم به حفظ تمامیت ارضی سوریه اقرار دارد و هم باقی ماندن اسد در دوره گذر را پذیرفته است؛ پیش از این عملیات هم گویا معاون سازمان امنیت ترکیه سفری به سوریه داشته و با مقامات دولت اسد دیدار کرده است.

خبرگزاری تقریب: سرنوشت نبرد با تروریست های تکفیری در جبهه حلب و یا در دیگر نقاط سوریه، تا چه اندازه از عملیات نظامی ترکیه تأثیر می پذیرد و چه تغییراتی را تجربه می کند ؟

شریفی: با این اقدام، ارتباط زمین داعش با خاک ترکیه  و کمک هایی که از این مسیر دریافت می کرد، قطع شد. قبلا مشخص شده که عبور و مرور داعشی ها از مرز ترکیه و سوریه که به وفور جریان داشته، حتی ادعا می شد که خود دولت ترکیه هم در پوشش کمک به گروههایی مثل ترکمن های سوریه، کمک هایی را برای داعش می فرستاده است.

اکنون این ارتباط قطع شد. همچنین با تصرف جرابلس که داعش در بخش پایین آن قرار دارد، در آینده اگر پیشروی نیروهای دولتی سوریه، کردها یا دیگر گروه های مخالف داعش شروع شود، مسلما داعش از سمت شمال با مشکلاتی روبرو خواهد شد و اگر حلب سقوط کند و نیروهای دولتی سوریه راحت تر می توانند به رقه پایتخت خود خوانده داعش نزدیک شوند.

خبرگزاری تقریب: عملیات نظامی ترکیه در سوریه، در سطوح منطقه ای و جهانی  چه واکنش هایی در پی داشته است؟

شریفی: این عملیات از نظر نظامی دست آورد مهمی نیست. به دلیل اینکه اولا جرابلس یک شهر کوچک چسبیده به خاک ترکیه است، در ثانی یک شهر مهم و استراتژیک نظامی نیست و نیروهای داعش در واقع بدون درگیری از اینجا عقب نشینی کردند و برخورد جدی بین نیروهای ارتش ترکیه و داعش رخ نداد. حتی هنگام عقب نشینی، بر خلاف شهرهای دیگر هیچ تله انفجاری و یا تک تیر انداز برجای نگذاشتند. بنابراین این عملیات از نظر نطامی زیاد قابل توجه نیست.

این عملیات بیشتر از نظر دیپلماتیک مهم است؛ خود منابع ترکیه هم تأکید دارند که این کشور نمی توانسته سرخود این کار را انجام دهد؛ چنانکه در گذشته تلاش می کرد منطقه پرواز ممنوع و حائلی در خاک سوریه ایجاد شود ولی موفق نشده بود، اما الان طی هماهنگی فشرده با روسیه، ایران و دولت سوریه وآمریکا، توانست این عملیات را انجام دهد.

پس از کودتای نافرجام ترکیه انکارا فشار شدیدی را به آمریکا وارد کرد و آمریکا به خاطر دست داشتن در کودتا در موضع انفعال قرار گرفت و برای حفظ روابط استراتژیک خود با ترکیه، به این عملیات رضایت داد. یعنی آمریکایی ها از اصرار بر حمایت از نیروهای ی.پ.گ در مقابل ترکیه، کنار کشیدند و کوتاه آمدند.

در مورد اینکه ترکیه بتواند این عملیات را گسترش و ادامه دهد، به نظر می رسد ترکیه علاقه مند نیست که خود را به صورت میدانی درگیر شدید عملیات نظامی در سوریه بکند. احتمالا اقدام آتی آنها بر حمایت همه جانبه از گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه متمرکز خواهد شد.

گفتگو و تنظیم: زهرا غلامی