گروه مقاومت "تنا": محمد بن سلمان اعلام کرده عربستان می‌خواهد تا 2025 پروژه «نئوم» را در مساحتی 26 هزار کیلومتری بین مصر و لبنان احداث کند، پروژه‌ای که قرار است سعودی‌ها در آن 500 میلیارد دلار هزینه‌ کنند، شهری خواهد بود که به وسیله فناوری‌های روز دنیا مزایای منحصر به فردی را برای منطقه نئوم به ارمغان می‌آورد.
این پروژه که در ادامه طرح 2030 عربستان برای توسعه محسوب می‌شود اما با شبهات و انتقادات جدی هم روبرو است و برخی آن را طرح رژیم صهیونیستی برای ایجاد حلقه ارتباطی بین اسرائیل و دیگر کشورهای عرب منطقه ارزیابی کرده‌ و معتقدند این طرح بخشی از پروژه نیل تا فرات صهیونیست‌ها محسوب می‌شود.
برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ انیس نقاش کارشناس لبنانی مسائل غرب آسیا رفتیم و از درباره واقعیت این پروژه سوال کردیم، آنچه در ادامه می‌آید متن گفت و گوی خبرنگار "تنا" با این کارشناس مسائل غرب آسیاست.
"تنا": برخی پروژه نئوم را زمینه‌ساز ارتباط عربستان با اسرائیل می‌دانند ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
نقاش: روابط عربستان سعودی و اسرائیل اکنون مدتی است که دیگر یک موضوع محرمانه نیست و اسرائیلی‌ها چندین بار تا به حال اعلام کرده‌اند که با مقامات سطح بالایی از عربستان دیدار کرده‌ و روابط راهبری بین دو طرف در منطقه وجود دارد، متاسفانه روابط عربستان و اسرائیلی‌ها دیگر چیز محرمانه‌ای نیست و از نظر اطلاعاتی، راهبری و سیاسی عربستان و اسرائیل ارتباط تنگاتنگ مخصوصا برعلیه حزب‌الله، سوریه و ایران با یکدیگر کار می‌کنند که با مدیریت ایالات متحده در حال انجام است.
در مورد پروژه نئوم از موقعیت جغرافیایی آن مشخص است که این پروژه فقط یک پروژه سعودی نیست و جزایر جدیدی که از مصر گرفته شده و قرار است به صحرای سینا متصل می‌شود و همچنین با پلی که قرار است نزدیک عقبه اردن ساخته شود نشان از هماهنگی چهار کشور عربستان، اردن، مصر و اسرائیل به بهانه توسعه اقتصادی می‌دهد و قرار است منطقه آزادی بین این چهار کشور ایجاد کنند؛ تصور من این است پروژه نئوم، پروژه خیلی بزرگ‌ است که هدف آن فقط اقتصادی نیست و اهداف اجتماعی و سیاسی را هم دنبال می‌کند که مخصوصا برای کار مشترک در بین این چهار کشور است، البته از طرف بعید هم می‌دانم که این پروژه بتواند به راحتی اجرایی شود مخصوصا اینکه جنگ یمن هنوز تمام نشده و عربستان سعودی به این راحتی پول مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری را ندارد، از لحاظ امنیتی هر پروژه توسعه‌ای به این حجم در منطقه نیاز به امنیت دارد و وقتی که جنگ یمن هنوز تمام نشده به نظر نمی‌رسد این پروژه انجام شود.
"تنا": گفتید این پروژه فقط اقتصادی نیست، زمینه‌های دیگر این پروژه چیست؟
نقاش: محمد بن سلمان در روز اعلام این پروژه خاطرنشان کرد که این طرح برای جذب توریست و جوانان منطقه انجام می‌شود و راه تفکر و زندگی در این شهر تقریبا متفاوت از دیگر روش‌های زندگی در منطقه و حتی عربستان سعودی است که این حرف به معنای این است که مواردی که در دیگر کشورها ممنوع است مانند نوع لباس، مسائل فرهنگی و دینی در این منطقه دیگر وجود ندارد و به عنوان منطقه آزاد هر چیزی که در دیگر کشورها ممنوع و حرام است در این شهر آزاد می‌شود؛ در حقیقت این پروژه می‌خواهد پنجره‌ای برای جامعه عربستان سعودی باز کند که از آنجا بتوانند استفاده کنند و همینطور خارجی‌هایی که وارد می‌شوند حس خواهند کرد که عربستان سعودی آن دولت وهابی قبلی نیست و دولتی خیلی باز شبیه دبی و بحرین است که می‌توان در آن هرکاری را انجام داد که این از نظر ابعاد اجتماعی این طرح است اما از نظر سیاسی این پروژه به دلیل ارتباطی که با جزایر اطراف و مصر دارد یک شبکه و رابطه منافع مشترک بین اردن، عربستان، اسرائیل و مصر ایجاد می‌کند.
"تنا": نقشی که اردن اکنون در منطقه دارد و نقشی که قرار است بعد از این در منطقه داشته باشد چیست؟
نقاش: اردن الان دو مشکل دارد، مشکل اول آن‌ها این است که متمایل برنامه عربستان سعودی و اسرائیل برای تشکیل دولت فلسطینی در کرانه باختری و غزه نیستند، اردنی‌ها برنامه سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها در فلسطین را برای خود یک خطر می‌داند دلیل آن هم این است که از نظر اسرائیلی‌ها اگر کشور فلسطینی بخواهد ایجاد شود باید در اردن باشد و اردن این مساله را نمی‌پذیرد، مساله دیگر موضوع قدس است که بعد از باز شدن سفارت آمریکا در آنجا دیگر هیچ اعتباری برای اردن که مسئولیت مدیریت رفتار اعراب و مسلمانان در آنجا را داشت باقی نمانده است.
مشکل دیگر اردن این است که عربستان می‌خواهد اردن به سیاست آنها ملحق شود و دستور خود را به شاه عبدالله دیکته می‌کند که این برای هر دو طرف مشکلی را ایجاد کرده است، مثلا بر همین اساس عربستان مخالف حضور اردن در کنفرانس کشورهای اسلامی در استامبول و همچنین دیدار با رئیس جمهور ایران در حاشیه آن بود و همین مخالفت موجب شد کمکی که از طرف عربستان به اردن ارسال می‌شد بعد از این رفتار شاه عبدالله متوقف شده بین آنها تشنجی اتفاق بیفتد اما با همه اینها اردن نه نتها برای انجام کار مشترک با عربستان، اسرائیل و مصر مخالف نیست بلکه بلعکس به دنبال استفاده از این فرصت هم هست.
"تنا": شرایط عربستان در داخل به چه شکلی است و آیا طرح 2030 یا نئو قابلیت انجام را دارد؟
نقاش: محمد بن سلمان اکنون چند جبهه را به شکل همزمان باز کرده است، جنگ یمن در جریان است، جبهه بعدی علیه وهابیت عربستان است که برخی از علمای آنها اکنون در زندان هستند و جبهه اقتصاد را هم می‌خواهد باز کند که قرار بود برای این جبهه اوایل امسال شرکت آرامکو خصوص‌سازی شود و سهام آن در بازار بورس نیویورک به فروش برسد که البته به دلیل نبود امنیت این کار انجام نشد البته مشخص است تا زمانی که آرامکو زیر موشک‌های یمنی است کسی حاضر نیست این شرکت را بخرد و به همین دلیل امکان تامین مالی پروژه نئوم برای بن سلمان وجود ندارد.
مشکل دیگر پیش روی اجرای پروژه نئوم و 2030 در عربستان اختلاف بین شاهزادگان سعودی است بن سلمان امرا و مسئولینی زیادی را را زندانی کرده که این مانند یک زلزله سیاسی در آل‌‌سعود است و موجب شده بن سلمان دشمنان زیادی داشته باشد، حال بعید به نظر می‌رسد که بتواند در همه این جبهه‌ها مخصوصا در جنگ یمن برنده شود و بعید به نظر می‌رسد سعودی‌ها بتوانند خودشان را برای انجام پروژه‌های مطرح شد آماده کنند.
"تنا": آخرین ضلع پروژه نئو مصر است، فکر می‌کنید آنها چه نقشی در این پروژه خواهند داشت؟
نقاش: مصر متاسفانه به خاطر اوضاع اقتصادی کاملا زیر سایه عربستان است و در کنار آنها کار می‌کنند، از سوی دیگر هر پروژه توسعه‌ای مرتبط با صحرای سینا هم مورد حمایت مصر است و مخصوصا پلی که قرار است برای رفت و آمد بین مصر و عربستان ایجاد شود توسعه تجاری برای مصر به وجود می‌آورد که مصری‌ها موافق آن هستند، از سوی دیگر این پروژه نقش امنیتی دارد و شما نمی‌توانید پروژه‌ای به این حجم را بدون توافقات امنیتی بین چهار کشور ایجاد کنید و مصر متاسفانه جزئی از این توافقات امنیتی است.
"تنا": به عنوان سوال آخر بازیگران خارج این پروژه چه کسانی هستند؟
نقاش: برای این پروژه لزوما نیاز به بازیگرانی دیگری نیست البته آمریکا جزئی از این توافق‌نامه امنیتی میان چهار کشور است آنها را مدیریت می‌کند و نظارت آمریکا در بالای سر این پروژه وجود دارد.