اندیشمند کنیایی تاکید کرد:در شرایط کنونی جهان اسلام که کشورهای مسلمان در سطوح متعدد دوجانبه و بین المللی دچار اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک شده اند، برقراری وحدت برای رفع این اختلافات بیش از همیشه اهمیت دارد.

مبارک هنیا، روزنامه نگار کنیایی در گفت وگو با خبرگزاری تقریب از اهمیت گزاره وحدت در ایجاد هم افزایی و همگرایی میان کشورهای جهان اسلام سخن گفته و نقش شبکه های اجتماعی را در هموار کردن مسیر هم اندیشی و گفت و گو میان نسل جوان مسلمان مورد اشاره قرار داده است.

با وجود توصیه اسلام به لزوم ایجاد وحدت و انسجام میان مسلمانان جهان، اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک در جهان اسلام به محملی برای تنش و درگیری تبدیل شده است. شما راه کاستن از این اختلافات و وحدت آفرینی در میان مسلمانان را چه می دانید؟
اولین مفهومی که در این خصوص به ذهنم میرسد توحید است؛ توحید یکی از مهمترین پایه های ایجاد وحدت است که ظرفیت بسیاری برای ایجاد همدلی و همگرائی مسلمانان جهان دارد. بر همین اساس، خداوند سبحان در قرآن میفرماید وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا و این ریسمان الهی نشات گرفته از یگانگی خداوند است.
اصل مهم بعدی سنت و سیره پیامبر اسلام (ص) است. همان طور که میدانید پیامبر عظیم الشان اسلام پیش از رحلت در ثقلین بیان فرمودند « من در میان شما دو امانت نفیس و گرانبها می‌گذارم یکی کتاب خدا قرآن و دیگری عترتم اهل بیت »  که هر دو از محورهای مشترک میان اهل سنت و تشیع است که می توان با تمسک به آن رهیافتی برای وحدت یافت؛ به عنوان مثال رسول خدا در صدر اسلام به واسطه رویه و مشی ای که در میان مسلمانان در پیش گرفتند زمینه ای را فراهم کردند که در آن مهاجرین و انصار هر دو برادرانه در مدینه زندگی کردند و پایه های حکومت اسلامی را بنا نهادند.
در شرایط کنونی جهان اسلام که کشورهای مسلمان در سطوح متعدد دوجانبه و بین المللی دچار اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک شده اند، برقراری وحدت برای رفع این اختلافات بیش از همیشه اهمیت دارد؛ به عنوان مثال برخی از کشورها در جنگ جهانی در نتیجه اتحاد محکمی که با یکدیگر داشتند و به واسطه پشتیبانی منسجم از امنیت یکدیگر توانستند کشورهای متخاصم را شکست دهند. این در حالی بود که حتی شماری از این کشورهای متحد اشتراکات مذهبی یا فرهنگی نداشتند؛ ولی هدفشان یکی بود. همین مثال به خوبی به نقش اتحاد کشورها در رفع بحران های خارجی اشاره دارد.
آیا مشابه چنین همکاری هایی در میان کشورهای مسلمان در صحنه بین الملل و منطقه دیده می شود؟
مسلمانان با وجود اشتراکات فراوان (مثل توحید و قرآن کریم) ظرفیت بالایی برای اتحاد و یکی شدن دارند. در این زمینه تاکنون شاهد اقداماتی میان کشورهای مسلمان منطقه بوده ایم؛ به عنوان مثال سازمان همکاری های اسلامی (با عنوان اولیه سازمان کنفرانس اسلامی) در سال 1969 در واکنش به آتش سوزی جنایتکارانه مسجد الاقصی و اشغال بیت المقدس شکل گرفت. این سازمان که ظرفیت گسترده ای از  منابع انسانی و منابع طبیعی و خدادادی کشورهای مسلمان را شامل می شود، پتانسیل نقش آفرینی بسیار موثری را دارد.
مدیریت تنگه های استراتژیک همچون تنگه مالاکا یا تنگه هرمز در خلیج فارس که از مسیرهای پرتردد و حیاتی خطوط کشتیرانی به شمار می آیند و همچنین باب المندب که دریای سرخ را به خلیج عدن وصل می کند و تحت تسلط یمن و جیبوتی است، نمونه هایی از همجواری مسالمت آمیز و همکاری مشترک کشورهای مسلمان منطقه است. همکاری هایی که به تعمیق روابط اقتصادی و تحقق منافع ملی این کشورها منتهی شده است. همین مثال ساده نشان می دهد که مسلمانان در صورت اتحاد کامل از چه ظرفیت و توان بزرگی بهره مند هستند. نمونه مشابه و موفق همکاری میان کشورهای غیر مسلمان، سازمان امنیتی ناتو است که بر اساس اصول آن، حمله به یکی از اعضا به عنوان حمله به تمامی کشورهای عضو تلقی می شود و همه به مقابله با آن تهدید برمی خیزند.
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی از چه ظرفیتی برای نقش آفرینی در مسیر ایجاد وحدت و همگرائی در جهان اسلام برخوردارند؟
شبکه های مجازی به ویژه در میان نسل جوان محبوبیت پیدا کرده است و یکی از روش های تسهیل کننده برای شکل گیری گفت وگو میان مسلمانانی است که در نقاط مختلف جهان زندگی می کنند. این شبکه با از میان بردن مشکلاتی چون فاصله جغرافیایی زمینه را برای نزدیکی هر بیشتر و تبادل آرا و ارزشهای مشترک و هم اندیشی فراهم می کند. هرچند احتمال بروز مشکلاتی هم در بهره گیری از این ابزار نوین ارتباطی وجود دارد اما ایجاد سازوکارهای درست در این شبکه ها می تواند زمینه را برای کم کردن آسیب ها کم کند. در همین چارچوب کشورهای مسلمان می توانند پلتفرم های مورد نیاز مردم را با در نظر گرفتن ملاحظات اسلامی مشابه سازی و تولید کنند و حتی به تولید محتوا برای افکار عمومی بپردازند.
ارزیابی شما از اهمیت کنفرانس های ملی و بین المللی اسلامی با در نظر گرفتن نقش آنها در ایجاد هم افزایی میان مسلمانان چیست؟
کنفرانس های زیادی همه ساله برگزار می شود که در خلال آن سخنرانی های بسیاری انجام می شود و مباحث زیادی در کمیته های تخصصی صورت می گیرد؛ اما به نظر می رسد اصول بیانیه های الزام آور این نشست ها چندان در عمل مورد بهره برداری دولتهای مسلمان قرار نمی گیرد. بنابراین نیاز است که صدور این بیانیه ها و مواضع از حالت رسمی و تئوریک خارج شده و به محورهای عملیاتی قابل اجرا تبدیل شود. این نشست ها در شرایطی که اپیدمی کرونا دامن همه کشورهای جهان از جمله کشورهای مسلمان را گرفته است، می تواند به صورت آنلاین برگزار شود و از هزینه های برگزاری حضوری و جمعی آن بکاهد.

انتهای پیام/

مصاحبه کننده: مهدی سید موسوی