یکی از اصلی ترین چالش های موجود در جهان اسلام در شرایط کنونی، ضعف و تزلزل نهادهایی است که مسئولیت طرح و پیگیری نظریات و تقویت نخبگان و اندیشمندان در حوزه فرهنگی را در این جوامع بر عهده دارند. تدوین نظریه و ایجاد اندیشه برای خروج از بحران های فکری نیز از دیگر چالش های جاری بوده است.

شیخ جمعه، مشاور اسبق رییس جمهور سودان در گفتگو با تقریب با اشاره به سابقه تاریخی و تمدنی جهان اسلام گفت: پیشینه تمدنی جهان اسلامی پیشروی تحولات تاریخی است که ریشه در آموزه های اسلامی دارد. این در حالی است که در طول تاریخ فاصله گرفتن از این آموزه های راستین و ایجاد اختلاف در صفوف مسلمانان سبب شد دنیای اسلام از آن پیشینه درست و تاریخی فاصله بگیرد.

او در ادامه افزود: دشمنان که به اهمیت و نقش تمدن ساز جهان اسلام و نیز ظرفیت های مادی و معنوی آنها آگاهی داشتند با طراحی یک راهبرد و بر اساس نقشه ها و توطئه های مختلف تلاش کردند که بحران های موجود داخلی و خارجی را تشدید نماید. نتیجه مهم چنین تلاشی ورود زیان های جدی بر وحدت و همگرایی مسلمانان بود که میان صفوف مسلمانان شکاف ایجاد کرد. یعنی آسیب بر اصلی ترین شعار توحیدی اسلام و عامل پویایی جهان اسلام.

شیخ جمعه همچنین گفت: یکی از اصلی ترین چالش های موجود در جهان اسلام در شرایط کنونی، ضعف و تزلزل نهادهایی است که مسئولیت طرح و پیگیری نظریات و تقویت نخبگان و اندیشمندان در حوزه فرهنگی را در این جوامع بر عهده دارند. تدوین نظریه و ایجاد اندیشه برای خروج از بحران های فکری نیز از دیگر چالش های جاری بوده است.

او همچنین ادامه داد: در دهه های اخیر موسسات و نهادهایی که مسئولیت تولید اندیشه را داشته اند دستاورد چندانی نداشته و نهادهای جدیدی که در این زمینه شکل گرفته اند، بیشتر کارهای تقلیدی انجام داده اند. این در حالی است که در جهان اسلام بروز قوم گرایی، قبیله گرایی و فرقه گرایی سبب شد وحدت فکری از میان برود و جایگزین مناسبی برای آن به وجود نیاید. آنچه جهان اسلام در سالها و دهه های اخیر شاهد بوده کنار گذاشتن فرهنگ بومی و اسلامی و پذیرش افکار و اندیشه های التقاطی بوده است.

شیخ جمعه تصریح کرد: از این رو ضروری است اندیشمندان و صاحبنظران اسلامی با شناخت ریشه ای چالش های موجود به سمت و سوی بومی کردن فرهنگ اسلامی و بهره گیری از آن در خدمت ایجاد وحدت و همگرایی در کشورهای جهان اسلام گام بردارند.