رئیس مجلس شورای اسلامی ، انتخاب مسیر تحول در علوم انسانی اسلامی را ضروری دانست .

به گزارش خبرگزاری تقریب (تنا) علی لاریجانی در سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما در سخنانی گفت : برخی تعریضی به علوم انسانی اسلامی دارند و می گویند علوم انسانی نیز مانند دیگر علوم است و تابع شهر و کشور و جغرافیا نیست اما در این استدلال خلل وجود دارد.

وی افزود : اصول موضوعه فراگیر نیست و این نشان می دهد که مسیری که در زمینه علوم انسانی اسلامی انتخاب کرده ایم ضروری است البته نه به این معنی که دیدگاه های دیگر دانشمندان را نادیده بگیریم زیرا می خواهیم در اندیشه های آنان غور بیشتری کنیم.

لاریجانی گفت :‌ تکوین همه علوم بر اساس اصول متعارف و موضوعه است ، ممکن است بگوییم اصول متعارف بدیهی هستند اما اصول موضوعه بدیهی نیستند و همیشه این طور نیست که اموری جامع میان همه افکار باشند پس انتخابی هستند که این فقط درباره علوم انسانی صدق نمی کند و شامل علوم دقیقه نیز می شود.

وی افزود: انتخاب در علوم انسانی می تواند بر اساس برداشت هایی از کنش انسان ها شامل دو بخش فرازمانی و فرامکانی باشد به عنوان نمونه ممکن است بگوییم انسان ها بر اساس فطرت حرکت می کنند اما ممکن است در فرهنگ های دیگر چنین یقینی نباشد.

لاریجانی گفت : در حوزه علوم انسانی به علت این که درباره رفتار انسان اعم از رفتار فردی و اجتماعی سخن می گوییم این به برخی مختصات فکری ، نظری و فرهنگی مربوط می شود.

وی با طرح این پرسش که انتظار ما از علوم انسانی اسلامی یا بومی چقدر است افزود: گاهی انتظارمان این است که با استفاده از پسوند اسلامی برای علوم انسانی ، آن را جاودان بدانیم؛ بعید است چنین انتظاری داشته باشیم چون جنس علوم انسانی از علم است و ما ساز و کار آن را می سازیم پس نمی توان گفت جاودان است.

لاریجانی اضافه کرد: باید توجه کرد که استفاده از لفظ دینی در کنار علوم انسانی ، امر وحیانی نیست بلکه انسانی است و تلاش می کنیم زمینه ای فراهم کنیم که این علوم با منابع دینی و مختصات بومی ما سازگار باشد پس این علوم همیشه می تواند تغییر کند و حقایق بیشتری روشن شود.

رئیس مجلس گفت: نکته دیگر این است که سطح انتظارمان از این موضوع معقول باشد یعنی وارد حیطه هایی می شویم که شاید دیگران به آن نپرداخته باشند اما نباید آن را وحیانی بدانیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش با طرح این پرسش که چگونه می توانیم به علوم انسانی اسلامی برسیم و آن را سامان دهیم؟ افزود: باید بر مبانی ، اصول موضوعه و اهداف این علوم در رشته های مختلف اعم از اقتصاد ، جامعه شناسی و روانشناسی تامل کنیم و این کاری درست و لازم است.

لاریجانی گفت: به عنوان نمونه کسانی که می خواهند درباره اصول و چارچوب های فقه نظر بدهند باید کاملا ابعاد این علم را بشناسند و بر آن اشراف داشته باشند.

رئیس مجلس افزود: موضوعات زیادی در عرصه های مختلف مانند سیاست ، جامعه شناسی و روانشناسی در کشورمان هست که به کاوش نیاز دارند ؛ وقتی درگیر این موضوعات می شویم نقایص سیستم های دیگر را می توان مشخص کرد.

وی گفت : به عنوان نمونه در مشکل حاشیه نشینی ، الگوهای بسیاری درباره علل شکل گیری این پدیده وجود دارد اما آیا حاشیه نشینی در شهرهای کشورمان تابع این الگوها هستند ؟ ظاهرا این طور نیست . این مساله ما را به تدوین نظریه های دیگر برای ساماندهی این معضلات رهنمون می کند.

لاریجانی افزود: فرض کنید در قانون اساسی ، اصولی برای سیاست های جمهوری اسلامی در حوزه دیپلماسی داریم که بر اساس آن باید الگوی رفتاری در کشورمان شکل بگیرد. باید دانست که آیا اساسا الگویی در این زمینه داریم ؟

وی گفت :‌ اگر در این عرصه الگو نداریم اشکال است و اگر داریم آیا همه جا کارساز بوده است ؟ آیا این الگو توانسته است از منافع و امنیت ملی به خوبی صیانت کند یا خللی داشته است ؟ شاید نیاز به بازسازی داشته باشد.

لاریجانی افزود: بنابراین اگر در مطالعه پدیده ها عالمانه برخورد و ریشه یابی شود می توان فهمید در درون آن قابل توجیه است یا دچار ضیق است؟ اگر چنین است باید از مختصات بومی برای آن استفاده کرد.