اگر کارفرمایی به کارگرش بگوید اگر روز اول سال را کار کنی پاداش هزار ماه را به تو خواهم داد، چه
حالی به او دست خواهد داد؟ و شایسته است که در آن روز چگونه کار کند؟ بدون شک اگر او در اواسط سال این گفته را از رئیسش بشنود، با انبوهی از افکار مهاجم درگیر می شود، اول می اندیشد که چنین روزی کی فرا خواهد رسید تا به پاداش بزرگی دست یابد و دوم اینکه چطور از هر لحظه ای از لحظه های آن روز استفاده کند تا بتواند کاری را به بهترین کیفیتی که رئیسش دستور داده، ارائه دهد و کار اندکی بتواند با ارزش آن پاداش وعده داده شده، برابری کند، بنابراین انصاف نیست که او کاری را که اربابش به بهترین پاداش وعده داده با کیفیت بدی انجام دهد! 

در اینجا سؤال می کنم که چگونه می توان حال آن انسانی را که نسبت به چنین روزی تعلل و سستی می کند و از انجام واجبی که بر عهده اوست خودداری مي ورزد و خود را از آن پاداش بزرگ محروم می کند،بیان کرد؟
آنچه که درباره آن انسان گفته می شود همچنین باید درباره کسی گفته شود که ماه مبارک رمضان ( و شب قدر) را به تفریح و سرگرمی و بلکه در معصیت و گناه تباه کرده است! 

بنابراین هر دو آنها چیز بزرگی را از دست داده اند؛ اما چیزی را که شخص دوم از دست داده، مهم تر و بزرگ تر است به حدی که نمی توان آن را بر شمرد زیرا از نوع حسابهای اخروی است که انسان فقط بعد از انتقال به جهان آخرت و جایی که با اعمالش مواجه می شود، آن را درک می کند و مشاهده می کند که اعمال نیکش به سبب ریا و گناهان بسیاری باطل شده است و از بین آنها فقط مقدار خالص اندکی را پذیرفته اند. 

اما پروردگار مهربان همیشه در ماه رمضان فرصتی به بندگانش می دهد و آن فرصت گرانبهایی است که در ماههای دیگر پیش نمی آید تا بتوانیم اعمالمان را با کیفیت بهتری انجام دهیم به این منظور که مورد رضایت پروردگار بلند مرتبه واقع شود.
بنابراین در ماه مبارک رمضان می آموزیم که اعمالمان را اصلاح کنیم، و این مساله با وجود اینکه یک مساله اخلاقی و ایمانی است به درآمد اقتصادی نیز مرتبط است، زیرا ملتها بر اساس این نگرش به دو دسته تقسیم می شوند: گروهی که مواد غذایی مصنوعی بی کیفیت را مصرف می کنند و قشری دیگر که از مواد سالم استفاده می کنند و اما مسلمانان یا اینکه تولید کننده نیستند یا به گروه اول از کشورهایی که تولید بی کیفیتی دارند وابسته اند. 

در ماه مبارک رمضان فرصتی پیدا می کنیم تا روحمان را با بهتر کردن کیفیت اعمال پرورش دهیم. و مردم بر این اساس به دو گروه تقسیم می شوند: گروهی که می کوشند درستکار باشند و رفتارهای سابقشان را تغییر دهند تا عمل صالح را در بالاترین مرتبه خود انجام دهند و گروهی که به رفتارهای زشت سابقشان که به پیشگاه خداوند متعال عرضه می داشتند، ادامه می دهند. ولی باید بدانند که خداوند فریب این نمایشی را که انجام می دهند نمی خورد و مجرد پرهیز از خوردن و آشامیدن جای درست کرداری را نمی گیرد و لازم است که کیفیت عمل نیکو شود تا مورد قبول واقع شود. 

چندی پیش شرکت تویوتا دهها هزار اتومبیل خود را با مدل جدیدش به ایالات متحده امریکا و اروپا فروخت، چندی بعد متوجه شدند که نقصی در آن اتومبیل ها وجود دارد از این رو شرکت تصمیم گرفت به منظور حفظ اعتبار خود و سلامت مشتریانش همه اتومبیل هایی که به این کشورها فروخته بود پس بگیرد و متحمل خسارتهای مالی هنگفتی شود، بنابراین چگونه راضی می شویم که عمل زشتی را به درگاه خداوند متعال عرضه کنیم؟ آیا نباید انتظار داشته باشیم که اعمال و کردارمان در صورتی که زشت باشد به سوی ما نشانه گرفته شود؟  

چنین چیزی مشکل قابیل در رابطه اش با خدای متعال بود و همین بود که عاقبة امر او را به جایی کشانید که انسان جنایتکاری شود و برادرش قابیل را که نزدیکترین شخص به او بود بکشد!
قابیل کردار بدی را به پیشگاه خداوند متعال عرضه داشت و طبیعی است که عملش مورد قبول واقع نشود پس چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم که خداوند متعال اعمال زشت و پلید ما را بپذیرد. در حالی که عمل و قربانی فرزند آدم، نبی خدا، را به خودش برگردانده است؟ 

در طول ایام سال چه بسا ممکن است که انسان از فکر کردن در مورد اصلاح عملش غافل شود ولی در ماه مبارک رمضان به دلیل توجه بیش از حد آفریننده متعال، در ایجاد بهترین فرصت برای ارائه بهترین عمل، فرصتی برای توبه فراهم می شود، به طور مثال از جمله آن فرصتها کم کردن شدت تمایلات جسمانی از طریق روزه است به عبارت دیگر: پرهیز از خوردن و آشامیدن باعث تقلیل شدت امیال جسمانی می شود و بدون اینکه تمایلات جسمی بر انسان فشار بیاورد، به گذراندن زمان روزه کمک می کند. 

در اینجا به این معرفت خواهیم رسید که پرهیز از خوردن و آشامیدن وسیله ای برای رسیدن به هدف والاتریست و آن پاک کردن نفس و تطهیرش از بیماری های لاعلاج است، همانطوری که پرهیز از خوردن بدن را از سموم پاک می کند همانگونه باید در رابطه با پاکسازی نفس عمل شود.
اگر در راستای روزه ماه رمضان به نتايج خوشایندی در زمینه پاکسازی روحی و روانی خواهیم رسید، زیرا غیر ممکن است که بنده ادعا کند که در ماه رمضان روزه است بدون آنکه آن روزه هیچ گونه تاثیری در اخلاق و خوی فردی اش ایجاد کند، که اگر به همین صورت و بدون اینکه باطنش تغییر کند، باقی بماند این تغییر ظاهری که همان پرهیز از گرسنگی و تشنگی است بی فائده و بدون اجر خواهد بود. 

همانطوری که در گذشته بیان کردیم ما باید برای رسیدن به پاداش بزرگ زندگی به رمضان به عنوان یک فرصت بزرگ و غیرقابل تکرار بنگریم، شاید رسیدن به طهارت روحی و معنوی کار دشواری باشد اما اگر به پاداشی که به ما وعده داده شده در مقایسه با فرصت کوتاهی به ما داده شده بیندیشیم چه بسا که برای دستیابی به آن چیزی که خداوند در ماه رمضان به آن سفارش کرده، تلاشی چند برابر انجام دهیم. 

هر چیز معنوی که خداوند متعال دستور داده است دارای آثار حتمی و مثبت در زندگی روزانه مان است، بدون شک اگر بیاموزیم که کارها را با پاکی و اخلاص برای خدا انجام دهیم در این صورت همان کار را همراه با نتیجه اش برای جامعه انجام می دهیم. پس کشاورز می کوشد که بهترین محصول را ارائه دهد و طبیب می کوشد که معالجه اش را به بهترین نحو انجام دهد و سیاستمدار می کوشد که بهترین راه حل ها را برای حل مشکلات کشور ارائه دهد و مهندس در صدد ارائه بهترین نقشه برای ساختمان برمی آید. 

هر یک از آنها باید بدانند که اگر رمضان قادر بود این اخلاصی را که بیان کردیم در وجودشان قرار دهد و باعث شود که انسان عملش را با سختکوشی و درستکاری و به خاطر جامعه اش انجام دهد، در این صورت است که خداوند بلند مرتبه روزه این ماه مبارک را از او قبول خواهد کرد، پس روزه او دیگر پرهیز از خوردن و آشامیدن نیست بلکه آن پرهیز نفس و عین اخلاق است. 

امام علی علیه السلام ذکر کرده اند که: روزی رسول خدا( صلی الله علیه و آله) خطابه ای ایراد کردند و فرمودند: ای مردم همانا ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما روی آورده است، ماهی که نزد خدا بهترین ماههاست، و روزهایش بهترین روزها، و شبهایش بهترین شبها، و ساعاتش بهترین ساعات است، ماهی است که در آن به مهمانی خدا دعوت شده اید و در آن مورد کرامت خدا قرار گرفته اید، نفسهایتان در این ماه تسبیح، و خوابتان در آن عبادت، و عملتان در آن مقبول، و دعایتان در آن مستجاب است... امیر المؤمنان( علیه السلام) فرمودند سپس ایستادم و عرض کردم: ای رسول خدا! بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمودند: ای ابالحسن بهترین اعمال در این ماه دوری از محرمات خدای متعال است" أمالی الصدوق: ۸۴/۴ 

در حدیث توضیحاتی درباره اهمیت روزهای ماه رمضان و شبهایش و حتی ساعتهایش خواندیم، و اگر فضیلت این ماه را بدانیم به این معرفت خواهیم رسید که هر دقیقه ای از دقیقه هایش چقدر با ارزش است!
طاهر باقر