"رؤسای جمهور روسیه و آمریکا در فنلاند نشستی را برگزار کردند که محور آن امنیت اسرائیل و پایان دادن به حضور ایران در سوریه بود. به نظر می‌رسد دو طرف آمریکایی و روسی به توافق‌های اعلام نشده‌ای در این باره رسیده‌اند."

به گزارش خبرگزاری تقریب، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم در تحلیلی درباره دیدار اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نوشت: « در وهله اول و از طریق پیگیری کنفرانس مطبوعاتی پوتین و ترامپ در هلسینکی فنلاند می‌توان گفت که توافقی درباره دو مسئله اصلی درخصوص بحران سوریه وجود دارد:

اول: تلاش مشترک برای حفظ امنیت اسرائیل و به جریان انداختن توافق پایان درگیری در جولان که سال 1974 امضا شد.

دوم: اجازه ندادن به ایران برای استفاده از شکست داعش و ادامه هماهنگی میان نیروهای روسی و آمریکایی در خاک سوریه.

مسئله جالب توجه این بود که این دو رهبر هیچ گونه جزئیاتی درباره این دو مسئله ارائه ندادند و به شکل واضح به خواسته‌های اسرائیل درباره پایان حضور ایران در سوریه یا مهار آن اشاره‌ای نکردند اما این بدین معنا نیست که توافق‌ها یا اختلافاتی در نشست این دو درباره این دو نکته وجود ندارد. شاید چیزی که مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا گفته بود مبنی بر اینکه درباره موضوع سوریه اکنون زمام امور به دست روسیه است، بسیاری از این مسائل را روشن کند. رهبران کشورهای ابرقدرت زمانی که دور هم جمع می‌شوند وارد سازش و معامله می‌شوند و هیچ گونه امتیازی داده نمی‌شود مگر اینکه چیزی در ازایش داده شود.

پرونده آوارگان سوری به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از این مذاکرات بوده است. اظهارات پوتین درباره لزوم کمک به کشورهای مجاور سوریه به حل بحران آوارگان برای کاهش فشار بر کشورهای اروپایی بر این مسئله صحه می‌گذارد. منظور از این کشورها ترکیه است که میزبان 3.5 میلیون آواره سوری است نه اردن و لبنان. این مسئله‌ای است که سؤالات زیادی را برمی‌انگیزد. آیا توافقی برای تسهیل بازگشت آوارگان سوری از ترکیه و بررسی موضوع بازسازی و ایجاد برنامه‌هایی برای آوارگان صورت گرفته است؟

نکته جالب توجه در این کنفرانس مطبوعاتی درباره ایران را ترامپ گفت. وی گفت: ما با روسیه توافق کردیم که به ایران اجازه استفاده از شکست داعش در سوریه را ندهیم. این مسئله‌ای است که با هیچ‌گونه واکنش یا توضیحی از سوی پوتین همراه نبود. این نکته شاید نشان دهنده توافقی میان دو طرف روسی و آمریکایی برای پایان دادن به حضور ایران در سوریه و شاید عراق باشد. همین مسئله ما را وادار می‌کند تا بپرسیم: آیا معامله‌ای درباره لغو تحریم‌های آمریکا از روسیه و تحویل شبه جزیره کریمه به این کشور در ازای پایان حضور ایران در سوریه وجود دارد؟ این معامله‌ای است که می‌گویند یکی از رهبران شورای همکاری خلیج فارس پشت آن قرار دارد؟

سخت است در این زمینه جواب‌های قاطعی بدهیم. نشست‌های مطبوعاتی این رهبران همه‌چیز را نمی‌گوید و شامل بسیاری از تعارفات دیپلماتیک است؛ درنتیجه باید منتظر بمانیم که غبار این نشست فروبنشیند و به اخبار فاش شده رسانه‌ها درباره مسائل اختلافی و توافق‌های میان دو طرف دست یابیم.

همچنین باید نتایج نشست سه‌جانبه در تهران را که اواخر این ماه با حضور پوتین و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران درباره سوریه برگزار می‌شود و هم‌چنین اخبار رسانه‌های اسرائیلی درباره ارزیابی نشست هلسینکی را که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل غایب حاضر در آن بود، دنبال کنیم.

این نشست (هلسینکی) نشستی بود که در درجه اول به درخواست ترامپ و با فشار دولت اسرائیل و لابی آن و با هدف رفع نگرانی‌های اسرائیل درباره خطر ایران و گروه‌های مورد حمایت آن به ویژه حزب‌الله لبنان برگزار شد. پس آیا سفرهای فشرده نتانیاهو به مسکو و واشنگتن اهداف خود را در این زمینه محقق کرده است و آیا ترامپ همتای روسی خود را به وارد شدن به این محاصره خفقان‌آور علیه ایران و ممانعت از صادر کردن تولیدات نفت آن از چهارم نوامبر قانع کرده است؟

در این راستا تردیدهای زیادی وجود دارد چراکه برای پوتین دشوار است هم‌پیمانان و شرکای ایرانی خود را بفروشد و برای راضی کردن ترامپ و نتانیاهو علیه آن‌ها وارد ائتلاف اسرائیلی-آمریکایی شود و دستاوردهای بزرگ خود را نه تنها در سوریه بلکه در تمامی خاورمیانه قربانی کند... خدا داناتر است.»