«جت ایرانی» و «خودروی ایرانی»؛ اما این کجا و آن کجا!/ وقتی ارتباط با دانشگاه برگ برنده صنایع دفاعی میشود
جنگنده جدید ایرانی با موتوری بیش از 14 هزار قطعه و با فناوری بسیار پیچیده، معماری یکپارچه پیشرفته و اویونیک و نیز موشکهای بالستیک ملی با برد دو هزار کیلومتر و دقت کمتر از ده متر، از تکنولوژیهای فوق پیشرفته در طراحی موتور، سوخت، آیرودینامیک، سیستم الکترونیک و ... با بهره گیری از دانش های بومی صنایع دفاع طراحی می شوند و این در حالی است که صنعت خودروسازی کشور همچنان در محصولات کم کیفیت خود در جا می زند.
به گزارش خبرگزاری تقریب، صنعت خودروسازی ایران دومین شاخه مهم اقتصاد کشور، بعد از صنعت نفت و گاز بهحساب میآید که تاکنون افتخارات فراوانی نیز کسب کرده است؛ از کسب رتبه پنجم در سال ۲۰۰۹ از لحاظ سرعت رشد صنعت خودرو و کسب مقام دوازدهمین تولیدکننده بزرگ جهانی خودرو در سال 2011 گرفته تا افتخاراتی همچون طراحی و ساخت موتور ملی و تنوع محصولات.
با وجود قدمت صنعت خودروسازی ایران اما میزان کیفیت، رضایتمندی و تکنولوژی این صنعت در مقایسه با رقبای صاحب نام غربی و حتی رقبای تازه نفس شرقی، در ردههای پایینتری قرار دارد که ادامه این روند میتواند به ورشکستگی و عدم اقبال عمومی نسبت به «خودروی ایرانی» منجر شود.
در خصوص آسیبشناسی وضعیت فعلی صنعت خودروسازی ایران و رفع موانع موجود، برخی معتقد به باز گذاشتن دربهای ورودی کشور بر روی خودروهای خارجی به بهانه کیفیت و تکنولوژی پایین خودروی ایرانی هستند؛ موضوعی که بارها مورد انتقاد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است:
حضرت آیتالله خامنهای در خصوص آسیبشناسی موانع رشد تولید داخلی، به نقد کسانی میپردازند که به بهانه کهنه بودن فناوری تولید محصولات داخلی، عملاً راه ورود محصولات خارجی را به کشور هموار میکنند و میفرمایند: «برخی مدافعان واردات کالاهای خارجی هر جا در استدلال کم میآورند، میگویند فناوری خارجی، پیشرفته و فناوری داخلی، قدیمی است؛ بسیار خب اما چرا با این همه استعداد و ذهن خلاق ایرانی، این مشکل را حل نمیکنید؟»
پاسخ به این سؤال که حقیقتاً چرا حال و روز صنعت خودروسازی ایران در مقایسه با رقبای خود اینگونه است و آیا مشکلات این صنعت قابل حل هست یا خیر موضوعی است که رهبر معظم انقلاب بارها با اشاره به وضعیت صنعت موشکی ایران به آن پاسخ دادند.
رهبر معظم انقلاب در این باره مطرح میفرمایند: «آیا ذهن ایرانی که میتواند موشک را پس از مسافتی دو هزار کیلومتری با خطایی کمتر از ۱۰ متر به هدف بزند، نمیتواند مشکل فناوری داخلی برخی عرصهها از جمله صنعت خودرو را حل کند؟»
مقام معظم رهبری در آخرین مورد نیز در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر رضوی در اول فروردین سال جاری با اشاره به پیشرفت در حوزههای موشکی افزودند: «خب جوانی که میتواند آنجور موشک درست کند، آنجور هواپیما درست کند، آنجور سلاح نظامی درست کند، سلاح پیشرفته درست کند، دشمن را بترساند، میتواند غنیسازی اورانیوم را از سهونیم درصد به بیست درصد برساند، این جوان نمیتواند ماشین را برای تولید خودرو یا فلان موضوع دیگر پیشرفت بدهد و پیش ببرد؟»
به اعتقاد تمامی صاحبنظران حوزههای تکنولوژی صنعتی، صنایع دفاعی یکی از صنایع «هایتک» و دانشبنیان با ارزش افزوده بالا محسوب میشود که در رتبهبندی پیشرفت صنعتی کشورها از وزن بالایی در ارزیابی برخوردار است. ایران اسلامی به اذعان دوست و دشمن در حوزه نظامی در طول سالهای اخیر پیشرفتهای خیرهکنندهای داشته است؛ از طراحی و ساخت موشکهای هدایت شونده لیزری، حرارتی، تصویری گرفته تا موشکهای کروز، بالستیک و ماهوارهبرهای موشکی تا خبری که در چند روز گذشته کارشناسان نظامی صنایع هوایی دنیا را غافل گیر کرد؛ ساخت جنگنده کوثر با "موتور توربوجت بومی اوج" روی این جنگنده؛
اوج اولین موتور جت ساخت ایران است که همتای موتور J-85 بهشمار میرود و متخصصان کشورمان آنقدر به این محصول اطمینان داشتهاند که حالا آن را برای اولین بار روی یک جنگنده سوار کردهاند.
موتور توربوجت ملی اوج، قابلیت عملکرد پروازی تا ارتفاع 50 هزار پا را دارا بوده و مجهز به سامانههای متعددی است که در شرایط مختلف عملیاتی و آبوهوایی از توانمندی بالایی برخوردار است و قابلیت نصب بهروی انواع پرندههای با وزن برخاست حداکثر 10 تن را داراست.
سال 95 و با رونمایی از موتور ملی اوج، جمهوری اسلامی ایران در زمره 8 کشور صاحب دانش طراحی و فناوری ساخت این دسته از موتورها قرار گرفته است.
این موتور با بیش از 14 هزار قطعه و با فناوری بسیار پیچیده موجب ایجاد یک جهش بلند در دانش طراحی و فناوری ساخت در صنعت هوایی کشور شده و بهعنوان یک پلتفرم مرجع میتواند زمینه ورود کشور به فاز طراحی و ساخت موتورهای توربوفن و توربوشفت نیمهسنگین و سنگین کلاس هوایی و صنعتی را نیز فراهم کند.
غیر از موتور که شاید مهمترین بخش جنگنده و قلب آن است، متخصصان کشورمان تغییرات بسیاری زیادی به نسبت جنگنده اف 5 روی کوثر انجام دادهاند که از ان جمله میتوان به تبدیل نمایشگرهای بسیار قدیمی آنالوگ به دیجیتال چندمنظوره (MFD)، تبدیل سایت نشانهگیری قدیمی به سایت مدرن دیجیتال (HUD)، نصب کامپیوتر محاسبات بالستیک، ارتقاء رادار جنگنده و تبدیل آن به یک رادار پیشرفته چندمنظوره کنترل آتش جهت بالابردن کشف اهداف و تهدیدات، نصب سامانه نقشه متحرک هوشمند روی جنگنده و . . . . اشاره کرد.
در پروژه کوثر، 10 دانشگاه برتر کشور، 72 شرکت پیمانکار، 44 شرکت تامین کننده 63 شرکت دانش بنیان همکاری داشتهاند و این یعنی ارتباط خوبی در مسیر طراحی و تولید پروژههای نظامی میان صنعت و دانشگاه برقرار شده است که این به خودی خود، گام بسیار مهمی تلقی میشود و نیز موشکهای بالستیک با برد دو هزار کیلومتر و دقت کمتر از ده متر، از تکنولوژیهای فوق پیشرفته در طراحی موتور، سوخت، آیرودینامیک، هدایت و کنترل، سیستم الکترونیک، سکوی پرتاپ، کلاهک، سرجنگی و ... برخوردار است که این دانشها در صنایع دفاعی کشورمان بومی و ساخته شده است.
با وجود وضعیت سبز صنعت دفاعی ایران، این سؤال مطرح است که علت وضعیت زرد صنعت خودرو سازی ایران -اگر نگوییم وضعیت قرمز- چیست؟ عامل موفقیت «صنایع دفاع» در مقایسه با «خودرو ایرانی» در چه عواملی نهفته است؟
باور ما میتوانیم
اعتماد به نفس ملی، مرعوب نشدن به زرق و برق غربیها و دلسرد نشدن از عقبماندگیها عواملی است که باعث شده شعار «ما میتوانیم» در صنایع دفاعی کشورمان کاملاً مشهود باشد. تجربه هشت ساله دفاع مقدس نیز کمک شایانی به باور شعار ما میتوانیم در صنایع دفاعی شده است. رهبر معظم انقلاب درباره رسوخ تفکر ما می توانیم در صنایع دفاعی با تجربه دفاع مقدس میفرمایند: «در اول جنگ، ما نمیدانستیم آر.پی.جی چیست ... نه داشتیم، نه بلد بودیم، نه جزو سلاحهای سازمانی ما بود؛ حالا بعد از گذشت چند سال، با تحریم، کشور ما موشک سجیل میسازد، موشک ماهوارهبر میسازد.» و امروزه دیگر هیچ تسلیحات غربی و شرقی نیست که امید به ساختن آن در کشور وجود نداشته باشد اگر نمونه متعالی آن ساخته نشده باشد.
عدم امید و دلبستگی به غرب
بیتردید عامل برنده و مزیتبخش صنایع دفاعی کشورمان در مقابل سایر صنایع، تحریمها بوده که ناخواسته کورسوی امید به غرب را هم در این حوزه از بین برده است و اینکه گفته میشود «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد» به عینه در صنایع دفاعی ایران باعث پیشرفت و خیر کثیر در این حوزه شده است؛ اینکه فرمانده نیروی هوا فضای سپاه میگوید «هر کس میخواهد بیاید و تحقیق کند تا ببیند حتی یک پیچ موشکهای ما از بیرون ایران نمیآید» و ادامه میدهد «اگر میخواهیم در خودروسازی هم به اینجا برسیم باید پاسپورت مسئولان ایران خودرو را از آنها باید گرفت!» همین عدم امید به غرب را نشان میدهد که هم در افکار و هم در میدان عمل در بین مسئولان و کارشناسان حوزههای دفاعی مشهود است. مقام معظم رهبری در این باره نیز میفرمایند: «من بارها گفتهام؛ آن وقتی که کشورهای خارجی به ما سیم خاردار و آر.پی.جی نمی دادند، جوانهایی مثل شما توانستند یکی از پیشرفتهترین موشکها را -که به ما نمیفروختند- در این کشور تولید کنند.»
مدیریت انقلابی
مدیریت انقلابی یکی از شاخصههای موفقیتهای اخیر در حوزههای موشکی و دفاعی کشورمان بوده است؛ پایبندی به ارزشها و شعارهای انقلاب، بصیرت، پیروی از خط امام و رهبری، حفظ منافع و مصالح نظام، استقلال و خودباوری ملی، صبر و استقامت، فسادستیزی، سادهزیستی، مردمی بودن، کفایت و صلاحیت و ... گوشهای از شاخصههای مدیران انقلابی است که در سرداران و امیران سکاندار صنایع دفاعی کشورمان برجستهتر از سایر مدیران است؛ شاخصهای که به برکت وجود سرداران شهید و رزمندگان دفاع مقدس در رگهای نیروهای مسلح کشورمان رسوخ کرده است. رهبر انقلاب در همین راستا موفقیتهای شهید طهرانی مقدم در بحث موشکی را ناشی از «انقلابی عمل کردن» وی میدانند و روحیه و تفکر انقلابی را گرهگشا و موفقیتساز میدانند.
ارتباط بین صنایع دفاعی و دانشگاه
ارتباط بین صنعت و دانشگاه در صنایع دفاعی کشورمان به شیوه قابل قبولی در حال انجام است و این یکی دیگر از مزیتها و برگ برنده صنایع دفاعی در حوزههای موشکی است؛ موضوعی که مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی نیز قرار گرفت: «دانشگاههای ما تشنهی همکاری با دستگاههای صنعتی ما هستند. بنده از چند سال قبل، همکاری صنعت و دانشگاه را توصیه کردم، البتّه مقداری هم انجام گرفته؛ در بخشهای نظامی خیلی خوب انجام گرفته است». دانشگاههای صنعتی شریف، علم و صنعت، تهران، شیراز، امام حسین(ع)، دانشگاه خواجه نصیر، دانشگاه صنعتی مالک اشتر و ... بیشترین همکاریهای پژوهشی را با صنایع دفاعی کشورمان دارند که در این میان دانشگاه مالک اشتر یکی از دانشگاههای وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران است که با هدف اجرای پروژههای تحقیقاتی دفاعی و آموزش و تربیت کارشناسان و کادر ویژه مورد نیاز صنایع و مراکز تحقیقاتی دفاعی کشور به صورت ویژه مصداق بارز ارتباط بین صنعت و دانشگاه در صنایع دفاعی کشورمان است.
نیروی جوان متخصص و حزباللهی
اتکاء به نیروی بانشاط جوانی توأم با تعهد و تخصص از دیگر ویژگیهای صنایع دفاعی کشورمان است که پیشرفتهای موشکی نتیجه تلاشهای مجاهدانه و مؤمنانه این قشر تحصیلکرده و با انگیزههای ایمانی است. رهبر معظم انقلاب با تأکید بر اینکه موفقیتهای موشکی کشورمان مرهون تلاش دانشمندان جوان است میفرمایند: «من میگویم آن مغزی که میتواند یک چنین موشکی را تولید بکند که دشمنان ما اعتراف میکنند به اهمّیّت این کار، آیا این مغز نمیتواند خودرویی را که فرض بفرمایید مصرفش سیزده لیتر در صد کیلومتر است، برساند به پنج لیتر در صد کیلومتر؟ نمیتواند بکند؟ این مغز عاجز است از این کار؟ چرا به جوانها مراجعه نمیکنید؟ چرا به این ذهنهای خلّاق مراجعه نمیکنید؟ چرا از اینها کمک نمیگیرید؟»