موسی نجفی، کارشناس تاریخ در مراسمی به مناسبت سالروز شهادت شهید مدرس گفت: متأسفانه امروز آگاهی طلاب از تاریخ اندک است و امروز حوزه های علمیه باید تاریخ بخوانند.

به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب،  عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و رئیس خانه بیداری اسلامی اصفهان به مناسبت روز شهادت شهید مدرس در جمع مرکز فرهنگی شهید مدرس اصفهان به ارائه سخن پرداخت و گفت: معمولاً شخصیت ها این گونه نیستند که در تمامی دهه های انقلاب دیده شوند، اما مرحوم مدرس کسی بود که در همه چهار دهه انقلاب اسلامی دیده شده است. امروز می‌خواهیم ببینیم مدرس برای دهه پنجم انقلاب هم حرفی برای گفتن دارد؟ مرحوم مدرس در دورانی مدرس شده اند که این همه نفوس ایرانی در قحطی از بین رفتند. برای خود من همیشه سوال بوده است که چرا امام(ره) این قدر از مدرس نام می‌برد و او را برجسته می‌کردند. آیا مرحوم مدرس مثلاً از مرحوم شاه آبادی و شخصیت‌هایی که امام در طول زندگی خود دیده اند چیزی فراتر داشته است؟ به عقیده من، نه نداشته است. او هم مانند هر انسان و سیاستمداری اشتباهات داشته است؛ هر چند کم.

وی افزود: چیزی در مدرس است که او را نسبت به سایر شخصیت‌ها برجسته‎تر می کند و برای امام هم برجسته می‌شود، حضور پررنگ او در مجلس است. مطابق با خاطرات امام، مدرس در مجلس برای ایشان مهم است.

وی با بیان اینکه بزرگی شخصیت مدرس در حد میرزای شیرازی است اما امتیاز او این است که در مجلس است، گفت: مجلس در نظام مشروطه کارایی بسیار بالایی دارد. همین الان هم مجلس اگر کارایی بیشتری داشت، می توانست قوی‌تر ظاهر شود. امام می‌خواهد بگوید که مجلس اگر شخصیت‌هایی مانند مدرس داشته باشد ارزش اش بالاتر می رود.

نجفی اظهار داشت: یکی از ابعاد مدرس که امروز خیلی به درد ما می خورد اعتدال است. مدرس بسیار معتدل است، در حالی که برخی فکر می‌کنند چون او بسیار شجاع است، پس افراطی است. او یک مشروطه‌خواه متعادل است که سعی می‌کند از مشروطه‌خواهی دفاع کند. دومین ویژگی او تدبیر است. البته بعد سوم او غیرت است. امروز اعتدال و غیرت طوری مطرح شده که در مقابل غیرت است. مدرس در حالی که شجاع است و ضد استبداد و استعمار است، آدم معتدلی هم هست.   

این پژوهشگر تاریخ گفت: شخصیتهای تاریخی از تجربه‌های تاریخی استفاده می‌کنند. شخصیتهای بزرگ هر روزشان نسبت به گذشته قوی تر است. آنها پلکانی هستند و تجربه کسب می‌کنند و نسبت به قبل بهتر عمل می‌کنند. شخصیت‌های تاریخی متوقف نمی شوند، البته انقلاب هم خودش رشد می کند و برخی در دهه های قبلی شخصیت هستند و حالا هم به زور می خواهند خودشان را جا کنند. خوب است که جایی به بازنشستگی فکر کرد، البته خاطرات و تجارب را بعدش بنویسند. مدرس هم خاطرات و تجاربی داشت که در کتاب زرد نوشت که البته معلوم نیست که این کتاب کجاست و چه شد؟! خاطره و خبری خوب است که جامعه را رشد بدهد، هر خبری هم ارزش مطالعه ندارد. ما به وسیله شخصیتهای خودمان باید مسیر انقلاب را پلکانی طی کنیم.

رئیس خانه بیداری اسلامی اصفهان افزود: مدرس شخصی است که از کنار وقایع به سرعت عبور نمی کند. مدرس می گوید آتش زدن تنباکو توسط تجار ارزش دارد، زیرا در راستای هدفی بزرگ است. او بعد از اصفهان به سامرا می رود و قیام تنباکو را برای میرزا شرح می دهد. مدرس در خاطراتش می گوید میرزا عظمتی فوق تصور داشت. وقتی وقایع را برای او تعریف کردم میرزا زد زیر گریه. میرزا گفت آنها قدرت روحانیت را دیدند و برای آن برنامه ریزی می کنند.

وی در ادامه گفت: جایی مدرس مرحوم سیدجمال را نقد می کند. او می گوید که چرا تو به میرزای شیرازی گفتی: ما ادراک البانک! این گونه حرف زدن با این مرجع توهین آمیز است. تو اصلاً چه کاره ای که این گونه حرف می زنی؟ این نشانه غیرت مدرس است.

موسی نجفی افزود: از نشانه های تدبیر مدرس این است که بعد از نهضت تنباکو به این فکر می رسد که در ایران باید بانک ملی تأسیس شود. او می گوید: وقتی من این توان مردم را دیدم، من را به فکر بانک ملی انداخت؛ در برابر بانک استقراض روس و بانک شاهنشاهی.

این کارشناس تاریخ اظهار داشت: رهبران بزرگ کسانی هستند که بر روی توان مردمشان حساب کنند و برنامه‌ریزی کنند. مدرس می‌گوید باید مواظب باشیم که توان مردم تمام نشود و ایمان مردم ته نکشد. مدرس می‌گوید ایمان مردم مثل انبار باروت است، باید مواظب باشیم این انبار نم نکشد.

موسی نجفی در ادامه گفت: مدرس می‌گوید ما تاریخ خوان کم داریم. من در قیام تنباکو سیاست را با حیله هایش دیدم و از آن زمان به مطالعه تاریخ اقوام و ملل پرداختم. امروز حوزه های علمیه باید تاریخ بخوانند، متاسفانه امروز آگاهی طلاب از تاریخ اندک است.

وی در پایان سخنان خود گفت: مدرس تنها با داد زدن سر رضاخان مدرس نشده است، بلکه او از تاریخ به خصوص از نهضت تنباکو درس عبرت گرفته است. ما هم امروز تجربه بزرگتری داشته ایم و باید از این ۴۰ سال درس بگیریم و به صورت پلکانی بالا برویم. مدرس تنباکو را عامل نهضت مشروطه می دانست. او دوام حکومت ها را از احترام مردم می دید. مدرس می گفت در قضیه تنباکو مردم احترام شاه را شکستند و این باعث مشروطه در آینده شد. بعد از شهادت حاج آقا نورالله بلافاصله مدرس تبعید می شود، زیرا او دیگر حامی اصلی خود را از دست داده بود. مدرس جمله ای تاریخی دارد که می‌ گوید: مردم ما می دانند که خوبان آنها تا کی خوبند و از چه  زمانی بد می‌شوند.