به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، کتاب «یادواره تراز»، یادواره شهدای در تراز انقلاب اسلامی از منظر مقام معظم رهبری است که به همت واحد پژوهش‌های شبکه ملی وارثون (فعالان مردمی عرصه جهاد و شهادت)، در قطع رقعی و ۴۷۸ صفحه تدوین شده و انتشارات شهید کاظمی آن را روانه بازار نشر کرده است.
این اثر اولین دستاورد پروژه «گردآوری دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب درباره جهاد و فرهنگ جهادی» است و به مهمترین مسائل در زمینه زنده نگاه داشتن یاد شهدا، به ویژه در قالب برگزاری محافل و یادواره‌های شهدا پرداخته شده است.
گام نخستین
«یادواره تراز» به عنوان گام نخست در زمینه زنده‌نگه داشتن یاد شهدا و ترسیم الگوی برگزاری یادواره در تراز انقلاب اسلامی بوده و لازم است اقدامات بیشتری پس از آن انجام شود تا به معنای واقعی الگوی تراز انقلاب اسلامی به صورت متقن و قابل اعتماد از منابع اصیل استخراج و ترسیم شود.
در مقدمه این کتاب آمده است؛ مهمترین علت غفلت از آسیب‌ها، تأثیرات عمیق اخلاقی و تربیتی محافل شهدا و مجالس ذکر و روضه و اشک بر آن‌هاست. نقش انسان‌ساز این مجالس سبب شده است که برخی با اغماض از آسیب‌های موجود در آن‌ها صرفاً به دنبال استمرار این مجالس به شکل موجود باشند و چندان رغبتی به آسیب‌شناسی و یا ارتقا این محافل از خود نشان نمی‌دهند. از این دیدگاه برگزاری این مجالس در طول تاریخ از شکل و طرح ثابتی برخوردار بوده و همین شکل و طرح نتایجی عالی در پی داشته است، تا جایی که امام راحل حیات اسلام را در گرو آن دانسته‌اند؛ بنابراین از این منظر بررسی وضعیت محافل حسینی و مجالس شهدا و اعمال تغییر در آن‌ها از حالت سنتی و بومی به یک حالت مبتنی بر سیستم‌های علمی – تبلیغی و منطبق بر شاخصه‌های علوم روز، ضروری به نظر نمی‌رسد.
زمزمه‌هایی که درباره نقد این محافل
زمزمه‌هایی که درباره نقد این محافل در سال‌های اخیر صورت گرفته و سخن از افسرده‌سازی جامعه و زیاده‌روی در گریه بیان می‌شود، درصدد تغییر در کمیت و کیفیت این محافل و مجالس هستند و با جایگزین کردن الگو‌های طنز و مانند آن مدعی ترویج فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت از روش‌های نوین هستند. این حرف با تکیه بر رشد و تعالی بشر و تأکید بر ضرورت تحول در راستای ارتقا و بالندگی این محافل عنوان می‌شود. استفاده از ابزار‌های نوین، توجه به ذائقه مخاطب، بهره‌گیری از دانش‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی و ... از دیگر مبانی موردنظر در این نوع نگاه به مسئله محافل حسینی و مجالس شهداست.
روش‌شناسی تأثیرگذاری بر انسان‌ها
از این منظر روش‌های تأثیرگذاری بر انسان‌ها و به ویژه راهبرد‌های تربیتی و ایجاد تغییر و تحول و تکامل روحی و روانی در جوامع انسانی نیاز به بازنگری و نوسازی در ابزار‌ها و راهکار‌ها خواهد داشت. بررسی و دقت در دیدگاه‌های مطرح شده نشان می‌دهد که هر دو دیدگاه دربردارنده حقایق درستی هستند. در دیدگاه نخست تأکید بر حفظ ساختار سنتی محافل و مجالس کاملاً درست است، اما نمی‌توان آسیب‌های موجود در این روش را نادیده گرفت. در دیدگاه دوم نیز اصل ارتقا و روزآمدسازی کاملاً پسندیده و مطلوب است، اما بدون شک باید از این اصل در راستای رفع آسیب‌ها و ارتقا این مجالس و محافل استفاده کرد، نه اینکه الزاماً ساختار سنتی و معمول نادیده گرفته شود. لذ این دو دیدگاه می‌توانند با یکدیگر تلفیق شده و دیدگاه سومی را به دست دهند.
دیدگاه سوم را می‌توان بر دو اصل استوار دانست، حفظ اصالت و ساختار سنتی و مردمی محافل و مجالس شهدا و در عین حال بدون حاکم ساختن پیرایه‌های مادی و دنیوی بر این مجالس با بهره‌گیری از روش‌های نوین علمی و فناوری روز نسبت به رفع آسیب‌ها و ارتقا دستاورد‌های این مجالس تلاش شود؛ بنابراین انجام مطالعات و پژوهش‌هایی که موجب شناخت هر چه دقیق‌تر ابعاد زنده نگه داشتن یاد و نام شهدا شده و شاخص‌های اقدام صحیح را به دست می‌دهد، ضرورت دارد.
بررسی دیدگاه‌های مقام معظم رهبری درباره مسئله جهاد و شهادت هم حاکی از اشراف ایشان بر ابعاد این مسئله است. تسلط ایشان بر تاریخ اسلام، تشیع و ایران، در کنار آشنایی و فهم عمیق ایشان از منابع اسلامی و تسلط بر معارف قرآنی و روایی همراه با بصیرت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایشان موجب می‌شود، کلمات و بیانات معظم‌له بازتاب حقایق اصیل دینی و وقایع تاریخی و متناسب با زمان حال باشد.
مراحل تدوین اثر
برای تدوین این اثر، در مرحله نخست از میان مجموع بیانات و مکتوبات ایشان، هر کدام که به نوعی به مسئله جهاد یا شهادت مرتبط بود استخراج شد؛ بیانات ایشان در مناسبت‌های خاص و مرتبط با دفاع مقدس یا شهادت، بیانات در جمع خانواده‌های معظم شهداء، در جمع نیرو‌های نظامی و انتظامی، در جمع برگزارکنندگان کنگره‌های شهدا و مانند آن، همراه با مکتوبات ایشان مانند؛ پیام به کنگره‌ها و یادواره‌ها، پیام به مناسبت شهادت فرزندان غیور ملت، و مانند آن، از جمله مهمترین منابع گردآوری دیدگاه‌های ایشان بود.
در این مرحله پس از متن پژوهی، بیش از ۷۰۰ فراز از دیدگاه‌های ایشان به دست آمد که به صورت‌های گوناگون به مسئله زنده نگه داشتن یاد شهدا و ابعاد مرتبط با آن اشاره داشت. برای تدوین این فرازها، مجموع آن‌ها در چند مرحله مورد مطالعه قرار گرفته و نمایه شدند. حاصل بررسی این نمایه‌ها، و اشتراکات و افتراقات میان آن‌ها بیانگر توجه معظم له به ابعاد مختلف و متنوع درباره مسئله زنده نگه داشتن یاد شهدا بود.
بر پایه این نتایج، مجموع این فرازها در هشت فصل طبقه‌بندی شدند؛ چیستی یادواره، ضرورت برگزاری، اهمیت برگزاری، اهداف برگزاری، آثار یادواره‌ها، سلول‌های بنیادین یادواره، ارکان یادواره‌ها و آسیب‌ها، مهمترین ابعادی هستند که مورد توجه معظم له قرار داشته است.
انتهای پیام/
دریافت صفحه با کد QR