استاد سطح عالی حوزه با بیان اینکه تنها راه نجات از مشکلات اقتصادی، اقتصاد اسلامی است، گفت: حکومت اسلامی وظیفه دارد سطح معاش طبقه پایین جامعه را آن قدر بالا ببرد که از سطح متوسط جامعه پایین‌تر نباشد.

به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح عالی حوزه، امروز، ۲۴ فروردین‌ماه، در ادامه مباحث فقه سیاسی خود گفت: در روایتی بیان شده که اگر کسی بمیرد و دو درهم از ثروت او باقی بماند در قیامت بر پیشانی و پشت او داغ می‌زنند؛ فردی این مسئله را از امام صادق(ع) پرسیدند و ایشان توضیح دادند که منظور کسی است که قوت سال خود را دارد  و در عین حال از خزانه پول می‌گیرد تا آن را ذخیره کند.

وی افزود: بنابراین در این دسته روایات، حد غنا و بی‌نیازی برای بحث قوت افراد فقیر مطرح است، اما دسته روایات دیگری هم داریم که سعه در معاش یعنی عدم سختی و تنگدستی در معیشت را بیان کرده است که به لحاظ سندی هم روایات کاملاً قوی دارد. از جمله روایتی از امام کاظم(ع) نقل شده که آیا فردی که کفایت مؤونه دارد می‌تواند زکات دریافت کند تا زندگی خود را توسعه دهد و هر چه نیاز دارد بگیرد و امام تأیید فرمودند.

استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: روایت دیگری از ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل شده است که آیا کسی که هزینه‌های علوفه شتر و خانواده، خادم زن و مرد و ...دارد در عین حال زکات می‌تواند بگیرد و امام تایید فرمودند که او می‌تواند بگیرد؛ یعنی برای اخذ زکات حد فقط تأمین نیازهای ضروری ملاک نیست و افزون بر آن هم می‌تواند بگیرد.

وی اضافه کرد: دسته روایت دیگر هم در باب مستحقین زکات داریم؛ از جمله شیخ صدوق و کلینی در روایتی به اسناد ابوبصیر آورده که از امام صادق(ع) سؤال کردم که فردی، کفاش و عیالوار است و در حد هشتصد درهم سرمایه هم دارد، آیا باز می‌تواند زکات بگیرد؛ امام سؤال کردند که آیا این فرد از درآمدی که دارد بعد از خرج زندگی‌اش اضافه هم می‌آورد؟ یعنی اگر درآمدی که عاید او می‌شود علاوه بر تأمین معاش سالانه به اندازه بیش از نصف اضافه می‌آید؛ در این صورت نباید زکات بگیرد، ولی اگر چیزی که برای او باقی می‌ماند از نصف هزینه سالانه او کمتر است می‌تواند بگیرد.

وی افزود: تا وقتی هم می‌تواند زکات بگیرد که عیالش به حد متوسط رفاه اجتماعی برسند؛ البته سند هر دو محدث در نقل این روایت خالی از اشکال نیست، البته مضمون آن توسط روایات دیگر تأیید شده می‌توانیم به صدور آن مطمئن شویم. 

اراکی تصریح کرد: از مجموع روایات استفاده می‌شود که حکومت اسلامی وظیفه دارد سطح معاش طبقه پایین جامعه را آنقدر بالا ببرد که از سطح متوسط جامعه پایین‌تر نباشد یعنی فقر اجتماعی باید کلا زدوده شود و کسی که سطحش پایین‌تر از سطح متوسط باشد نباید در جامعه داشته باشیم و این مصداق بارز عدل اقتصادی است.

استاد حوزه با بیان اینکه حد متوسط اجتماعی هر زمان و دوره‌ای، ملاک است نه وضعیت زمانه و دوره امام علی(ع) و پیامبر(ص) یا حتی وضعیت اوائل انقلاب اظهار کرد: در سال‌های ابتدایی انقلاب، مردم کولر نداشتند و یخچال در کمتر خانه‌ای وجود داشت و تلویزیون هم تقریباً در منازل نبود، ولی الان کمتر خانه‌ای است که کولر نداشته باشد.

در اسلام چیزی به نام مالیات نداریم

وی افزود: از روایات استفاده می‌شود مراد از زکات، زکات مال‌التجاره است نه زکات انعام و غلات و زکات مصطلح در فقه ما، معتقدیم که حاکم باید زکات مال التجاره را علاوه بر اجناس تسعه بگیرد که به عُشر درآمد و نه خمس تعلق می‌گیرد.

وی ادامه داد: خمس یک پنجم مازاد مؤونه است ولی در اینجا هر کسی تجارت کرد اگر مستحق زکات بود پرداخت بر او واجب نیست ولی اگر برای تأمین مایحتاج سال خود غنی است باید یک دهم را زکات بدهد و این غیر از خمس است. در اقتصاد اسلامی پول باید به وسیله طلا و نقره تعیین شود؛ این مسئله یک حکم عقلائی نیست بلکه حکم شرعی است و شارع برای مبادله تجویز نکرده جنسی را که ارزش حقیقی ندارد مبادله شود یا باید طلا و نقره و یا نماینده طلا و نقره در کار باشد. 

وی افزود: دولت اسلامی اگر زکات و خمس را از مردم بگیرد نیازی به مالیات نخواهد بود و اگر باز نتوانست خودش را تأمین مالی کند حق دارد مالیات هم بگیرد همان طور که امام علی(ع) بر اسب زکات گذاشتند. در اسلام چیزی به نام مالیات نداریم بلکه مالیات برگرفته از سیستم غربی و طبق معیارهای آنان است؛ در اسلام زکات داریم و اگر همین زکات رایج شود برکاتی بر جامعه نازل خواهد شد که حد و حصر ندارد.

استاد حوزه تاکید کرد: برخی مدیران ما هنوز در فضای مدیریت غربی و رایج جهان معاصر قرار دارند، ولی اگر ما به سمت مدیریت اسلامی در اقتصاد برویم گره‌های اقتصادی کشور باز خواهد شد.

انتهای پیام/