رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تأکید کرد: مسئله خلافت، حکومت و نظام سیاسی می‌تواند یکی از محورهای تقریب و وحدت بین مذاهب اسلامی و جهان اسلام به عنوان موضوعی ضروری و بنیادین باشد، زیرا در اصل و تداوم حکومت، تفاوتی میان شیعه و سنی وجود ندارد.

به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب به نقل از ایکنا، نوبت عصر همایش اندیشه‌های قرآنی ـ تقریبی آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی ۲۹ آذرماه با حضور صادق واعظ‌زاده، حجت الاسلام و المسلمین بی‌آزار شیرازی و حجج اسلام مهدوی‌راد و سیدمحمود طیب‌حسینی از سوی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد.

صادق واعظ‌زاده، رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در این همایش گفت: ابوی بنده، آیت‌الله واعظ‌زاده، به پیروی از آیت‌الله بروجردی گفته بودند که بحث خلافت بعد از پیامبر(ص) مبتلا‌به امروز امت اسلامی نیست؛ این تعبیر سبب بدگمانی و انتقاد برخی افراد شده و برخی تصور کرده‌اند منظور وی آن است که مسئله خلافت مهم نیست، در حالی که ایشان چنین منظوری نداشتند.

وی با بیان اینکه آن مرحوم تلاش زیادی در راستای محورهای اصلی وحدت اسلامی و تقریب مذاهب انجام داد، افزود: وحدت به معنای آن نیست که همه جوامع اسلامی از همه جهات یکسان شوند، بلکه همبستگی بر اساس ارزش‌های متعالی اسلامی است؛ از جمله محورهای تقریب مدنظر ایشان، قرآن کریم به عنوان کتاب واحد مسلمین است که بدون کاستی و اضافه شدن در سراسر جهان به یک شکل منتشر شده است، در حالی که مثلاً دیوان حافظ که نسبت به تاریخ نزول وحی دور هم نیست، نسخه‌های متفاوتی دارد، حتی کتب چند دهه گذشته با نسخه‌های متعدد مواجه است و گاهی یک فصل کم و زیاد می‌شود، اما واحد بودن قرآن با این شدت و دقت، خودش معجزه است؛ به خصوص در دوره‌ای که کتابت رایج نبود.

واعظ‌زاده با بیان اینکه قرآن، محور اصلی تقریب مذاهب است، افزود: پیامبر محور تقریب همه مذاهب است؛ بگذریم از برخی شذوذات در تفکر برخی از مسلمین که مقام پیامبر را مقداری مخدوش می‌کند، اما در نگاه عموم مسلمین، ایشان نازنین‌ترین وجود عالم هستی هستند. توحید و نبوت و معاد همچنین محبت به اهل بیت(ع) و حتی گرامیداشت سادات از محورهای وحدت است که آیت‌الله واعظ‌زاده در نوشته‌های خودشان مبسوطا تشریح کرده‌اند.

فرزند آیت‌الله واعظ‌زاده اظهار کرد: ایشان معتقد بود که خلافت و جانشینی پیامبر مناسب بحث تقریب شیعه و سنی در دنیای امروز نیست؛ البته این به معنای آن نیست که امامت امر فرعی در شیعه است، بلکه امامت جزء اصول مذهب ما هست، همان طور که جانشینی خلفا برای اهل تسنن بسیار مهم است. لذا بحث بر سر این موضوع نتیجه‌ای در تقریب ندارد.

واعظ‌زاده بیان کرد: باید مباحثی محور وحدت در جامعه اسلامی باشد که اولاً مهم باشند که البته خلافت مهم است، ثانیاً امکان تقریب بر سر آن وجود داشته باشد که خصوصیت دوم در مورد خلافت پیامبر وجود ندارد و از دوره غیبت تا امروز هم زمینه و ظرفیتی برای این بحث که بتواند به تقریب کمک کند، وجود ندارد.

تقریب مذاهب، شیعه‌کردن اهل تسنن نیست

فرزند آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی تصریح کرد: این موضوع در مباحث کلامی و اعتقادی ممکن است بحث شود و نیازی نیست صورت مسئله پاک شود، اما این موضوع در زمره وحدت مذاهب است و ما قرار نیست وحدت مذاهب ایجاد کنیم و شیعه، سنی شود یا سنی، شیعه شود، بلکه دنبال تقریب مذاهب و وحدت امت اسلامی با وجود مذاهب مختلف هستیم.

رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه خلافت، امامت و ولایت در تعابیر علمای شیعه و اهل تسنن وجود دارد و همین تعبیر هم خودش مایه تقریب است، اضافه کرد: آیا اصولاً مسئله خلافت بعد از پیامبر باید در مباحث تقریبی مغفول واقع شود؟ بنده معتقدم این مبحث اتفاقاً می‌تواند محور تقریب باشد؛ اصل بحث حکومت و بعد سیاسی اسلام از جمله اینکه پیامبر حکومت تشکیل داد، مورد اتفاق همه مسلمین است، لذا جامعه اسلامی دارای حکومت و ضروری و از واجبات است؛ شیعه و سنی استدلال‌های عقلی و نقلی را در تأیید این موضوع ذکر کرده‌اند. 

واعظ‌زاده با بیان اینکه ویژگی‌های حکومت اسلامی از مواردی است که می‌تواند مورد بحث در تقریب مذاهب قرار بگیرد، گرچه عمدتاً در مورد شخص حاکم بحث شده است، تصریح کرد: ویژگی‌ها در میان دو مذهب اختلاف و اشتراکاتی دارد، اما می‌توان ویژگی‌هایی از علمای اهل تسنن و شیعه یافت که نظر بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. مثلاً بحث عدالت در شیعه ضروری است، اما برخی علمای اهل تسنن آن را ضروری ندانسته‌اند، هرچند آن را نفی نمی‌کنند.

وی اضافه کرد: خود اینکه اگر حکومت واجد صلاحیت بود، پیروی و کمک به او لازم است، مورد اتفاق شیعه و سنی است؛ تجربه جمهوری اسلامی می‌تواند به عنوان ویژگی اساسی حکومت مورد بحث قرار گیرد؛ امام در دهه ۴۰ ولایت فقیه را مبسوطاً بیان کرد و با پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی را مطرح فرمودند؛ من همیشه افسوس می‌خورم که موفق نشدم مبانی اعتقادی و فلسفی ترکیب جمهوری اسلامی را دریافت کنیم، ولی قطعاً فقیهی که عمیقاً با اسلام و مباحث جمهوریت آشنا است و در کشورهایی مانند فرانسه و ترکیه از نزدیک سیستم جمهوری را دیده است، قطعاً این نظریه را بدون مبنا مطرح نفرموده‌اند، گرچه بنده هنوز چیز مکتوبی در این باره ندیده‌ام.

اشتراک نظر اهل تسنن و شیعه در اصل حکومت

وی بیان کرد: مقام معظم رهبری در قالب مردم‌سالاری دینی، این مسئله را تشریح کرده و فرمودند مردم‌سالاری دینی نظام متکی به اراده مردم است و مردم باید او را بخواهند؛ اگر در جامعه اسلامی نظامی روی کار بیاید که مردم آن را نخواهند، مشروعیت ندارد؛ یعنی قبول مردم شرط شرعی برای حکومت است و پایه دیگر چنین حکومتی هم این است که باید اصول و قواعد اسلامی را اجرا کند. البته امام پایه مصلحت را هم به آن افزودند که خیلی مهم است، بنابراین خواست مردم و اسلام دوپایه اصلی نظام جمهوری اسلامی است، اما گاهی حکمی شرعی می‌تواند بنابر مصلحت نظام متوقف شده و اجرا نشود و این تصمیم از همگرایی آراء متخصصان علوم اسلامی و غیراسلامی به دست می‌آید.

واعظ‌زاده با بیان اینکه گمان بنده بر این است که ترکیب جمهوری اسلامی می‌تواند مورد بحث میان شیعه و سنی باشد، اظهار کرد: مسئله خلافت، حکومت و نظام سیاسی می‌تواند یکی از محورهای تقریب و وحدت بین مذاهب اسلامی و جهان اسلام به عنوان موضوعی ضروری و بنیادین  باشد، زیرا در اصل و تداوم حکومت، تفاوتی میان شیعه و سنی وجود ندارد.

انتهای پیام/