نشست "اهميت ترجمه از فارسي به عربي وبالعكس"، در سرای بين‌الملل اهل قلم برگزار شد. در اين نشست "غسان الكلاس" رايزن فرهنگی سوريه در ايران، دكتر "محمد علی آذرشب" مشاور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و استاد دانشگاه تهران و "موسی بيدج" رئيس دفتر ادبيات عرب حوزه هنری به ارايه ديدگاه‌های خود در عرصه ترجمه پرداختند.

به گزارش خبرگزاری تقریب (تنا) به نقل از ستاد خبری سراهای اهل قلم، در ابتدای اين نشست كه تنی چند از استادان دانشگاه چون دكتر بتول مشكين فام (استاد دانشگاه الزهراء)، دانشجويان، خبرنگاران و اعضای مركز فرهنگی سوريه در آن حضور داشتند، غسان الكلاس، رايزن فرهنگی سوريه در ايران با معرفی محمد علی آذرشب و موسی بيدج به عنوان دو شخصيت آكادميك و علمی و ادبی بزرگ و آشنا به زبان‌های فارسی و عربی، به تبيين اهميت جايگاه ترجمه پرداخت.

غسان الكلاس در ابتدا با اشاره به اهميت ترجمه بيان كرد: بر كسی پوشيده نيست كه "ترجمه" در تمام عصرها و زمان‌ها از عوامل اصلی انتقال ابعاد مختلف تمدن، هنر، فرهنگ و ادبيات و اغنای حيات فرهنگی جوامع بوده است.

الكلاس كه دو سال است به عنوان رايزن فرهنگی سوريه در ايران منصوب شده، به دو ملت "ايران و سوريه" اشاره كرد و افزود: اين دو ملت از ملت‌های بزرگی اند كه تأثير زيادی بر عرصه فرهنگ و تمدن از طريق ترجمه از فارسی به عربی و بالعكس داشته‌اند و خدمات متقابل بين فرهنگ ايران و سوريه آثار مهمی در ايران و جهان عرب به جای گذاشته است.

رايزن فرهنگی سوريه در ايران با بيان تأثير انقلاب اسلامی ايران گفت: انقلاب اسلامی ايران تأثير فراوانی بر منطقه و جهان داشته است كه سوريه هم از آن مستثنی نيست. پس از انقلاب اسلامی ده‌ها مجموعه ادبی و كتاب در حوزه‌های مختلف از زبان فارسی به عربی و بالعكس ترجمه شده‌اند. مركز فرهنگی ايران در سوريه (كه سال‌ها رياست آن‌ را دكتر آذرشب برعهده ‌داشت) نيز نقش بسزايی در روابط فرهنگی بين دو كشور و ترويج زبان فارسی داشته است.

در ادامه، دكتر محمد علی آذرشب ضمن تشكر از فعاليت‌های رايزنی فرهنگی سوريه در ايران و با اشاره به روابط فرهنگی نزديك ايران و سوريه بعد از انقلاب اسلامی، عنوان كرد: ريشه "تبادل فرهنگی" به عصر طلايی تمدن اسلامی بازمی‌گردد كه در آن دوره مركز "دار الحكمه" نهاد مسوول ترجمه از فارسی به عربی و بالعكس بود.

آذر شب ضمن اشاره به فرازی از قرآن كريم كه می‌فرمايد "يا أيها الناس إنا خلقناكم من ذكر وأنثى وجعلناكم شعوبا وقبائل لتعارفوا" افزود: از نخستين عناصر اهميت ترجمه همين (لتعارفوا) است. ولی (آشنا شدن) فقط شكلی از ظاهر ندارد بلكه معنای وسيع‌تری را شامل می‌شود و دربرگيرنده تبادل دانش و شناخت بين ملت‌هاست.

وی ديگر عنصر اهميت ترجمه را "خروج از منيت" دانست و گفت: كسانی در پی ترجمه اند كه معتقدند ديگران هم حرف‌هايی برای گفتن دارند. وی در ادامه ضمن اشاره به "از سرگيری تمدن" خاطر نشان كرد: ما از عناصر اصلی فرهنگ اسلامی دور مانده‌ايم و همين باعث عقب افتادن امت اسلامی در جهان امروز شده است. از سر گرفتن تمدن اسلامی و تبادل بين ملت‌های اسلامی برپايه ديدگاه "شرق ـ شرق" راه خروج جهان اسلام از وضعيت كنونی است.

در ادامه سخنان دكتر آذرشب، موسی بيدج ضمن تأييد اين جمله از آذرشب كه "ترجمه، هم تأليف است و هم هنر" اذعان داشت: ترجمه از تأليف سخت‌تر است، چراكه در تأليف نويسنده افكار خود را منتقل می‌كند ولی در ترجمه مترجم به نقل امانت‌دارانه افكار ديگران می‌پردازد.

بيدج ضمن اظهار تأسف از اين‌كه ترجمه در ايران شأن كمتری نسبت به تأليف دارد، در پاسخ به اين سؤال كه اهميت ترجمه از فارسی به عربی و بالعكس چيست؟ بيان كرد: پاسخ اين سؤال خيلی بديهی است، چراكه عناصری وجود دارند كه ما را ملزم به اين فعاليت می‌كنند. نخستين عنصر، اشتراك جغرافيايی و مرزی ايران با جهان عرب است. دومين عنصر تاريخ مكتوب ۱۴۰۰ ساله بين ايرانيان و اعراب و سومين عنصر هم اشتراك دينی بين ايران و اعراب در طول ۱۴۰۰ سال است.

بيدج در ادامه به تحقيق خود در عرصه كتاب‌های ترجمه شده از عربی به فارسی در چهار دهه گذشته اشاره كرد و گفت: در چهار دهه ادبيات معاصر عرب (يك دهه قبل از انقلاب اسلامی ايران و سه دهه بعد از آن) حدود ۲۵۰ كتاب در عرصه‌های مختلف ادبی اعم از شعر، نثر، رمان، داستان كوتاه و نقد ادبی از زبان عربی به فارسی ترجمه شده اند.

در نهايت سخن، حاضران در نشست ضمن اشاره به خلأهای موجود در ترجمه (عربی به فارسی و بالعكس) بر اين نكته تأكيد كردند كه هيچ مركز تخصصی در ايران وجود ندارد تا تمام توليدات فرهنگی و كتاب‌های عربی را عرضه كند؛ ضمن آن‌كه پيشنهاد دادند تا يك مركز يا انجمن برای آرشيو ترجمه‌های عربی و فارسی و سازماندهی مترجمان و فعاليت‌های ترجمه به اين زبان‌ها تشكيل شود.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللی كتاب تهران تا ۲۴ ارديبهشت ميزبان علاقمندان به عرصه كتاب و مطالعه است.