«آق آش» از آئين های مرسوم بين ترکمن ها است که پيشينه ای به قدمت اسلام داشته و در بسياری از مناطق ترکمن نشين گلستان و خراسان شمالی همچنان رواج داد.

به گزارش خبرنگار حوزه استان های خبرگزاری تقریب، اين آئين نشانه عشق و ارادت قوم ترکمن به پيامبر اسلام (ص) است که  در مناطق ترکمن نشين اجرا می شود.

آئين آق آش و يا آق قوين، از بهترين و متداول ترين آئين هاي سورانی رايج در بين ترکمن ها است و در واقع جشن ۶۳ سالگی و جشن هم سن شدن با طول عمر مبارک حضرت محمد مصطفی(ص) است.

اين آئين دينی، سال های سال است که در بين تمامی ترکمن های جهان مرسوم و متداول است و در بين برخی از افراد طايفه های ترکمن، مثل «جعفربای» و ساحل نشينان دريای خزر، با نام «آق آش» و در بين برخی ديگر از طایفه ها مثل «آتابای» و «گوگلان»، با نام «آق قوين»، معروف و مرسوم است.

اين جشن که نمادی از رفتار شايسته و فاصله گرفتن از تيرگی ها و بدی ها ست در گذشته همراه با مراسم های خاصی اجرا می شد و مردان ترکمن که به آق آش نائل می شدند، با ذبح گوسفندی سفيد وليمه می دادند و غذاهايی به رنگ سفيد طبخ می کردند. جشن آق آش يا آق قوين از جشن هايی است که بين اقوام ترکمن از ديرباز تاکنون رايج بوده است.

آق قوين به معنای گوسفند سفيد بوده و به آن معنا است که برای قربانی کردن و ذبح از گوسفند سفيد استفاده می شد، گرفتن اين جشن نوعی خوش يمن محسوب می شد و علت برگزاری اين جشن را بايد در فرهنگ ترکمن جستجو کرد.

محتوا و شکل برگزاری آئين در همه جا يکی است و فرقی با هم ندارند، بنابراين اين آئين اسلامی در نزد همه ترکمن ها با قداست و احترام خاص همراه است.

براساس اين مراسم، هر فرد ترکمن، اعم از مرد و يا زن، در طول عمر خود هميشه آرزو می کند و دعا می کند که طول عمرش با طول عمر مبارک رسول الله (ص) برابر شود، يعنی سنش به ۶۳ سالگی برسد و آن وقت او بتواند آئين آق قوين را برگزار کند.

اين مسئله نشان دهنده ارادت خاص ترکمن ها به دين محمدی(ص) و شخص رسول الله (ص)است، که به عنوان پيامبر برحق خدا مورد ستايش قرار می گيرد.

آئين آق آش يا جشن ۶۳ سالگی يکی از مراسم مربوط با پيامبر(ص) است و هر ترکمن وقتی ۶۳ ساله مي شود به افتخار ۶۳ سال زندگي پر ارج و با عزت پيامبر اکرم (ص) جشن بر پا مي کند. در اين مراسم، ريش سفيد ها، آخوند ها، طلبه ها و اقوام دور و نزديک، دعوت می شوند.

فردی که روز تولدش جشن گرفته مي شود، به دست روحانی محل «دُون» می پوشد. دُون پيراهنی با دامن بلند است که تا زير زانو مي رسد و نشانه ای از پوشش حضرت رسول اکرم(ص) است. اگر وليمه دهنده زن باشد چارقدی سفيد بر سر او می اندازند.

اين جشن نمادی است که افراد پس از اين روز از بدی ها و تيرگی ها فاصله گرفته و رفتار شايسته ای در پيش می گيرند، همچنان که امروزه يافته های روانشناختی نشان داده است رنگ سفيد، آرامش دهنده روح و روان آدمی و مظهر پاکی، صفا، صلح و دوستی بوده و در روايات اسلامی نيز بر استفاده از لباس های سفيد رنگ تاکيد شده است.

نگاهی هر چند گذرا بر فرهنگ زبان، ادبيات فولکلور ترکمنی، نمايانگر توجه و احترام خاص اين قوم به رنگ سفيد و تقديس و ستايش آن است که نيازمند تحقيق و بررسی بيشتر می باشد.

در ادبيات عاميانه و اسامی اشياء، اشخاص، مکان ها و مراسم ها به وفور به رنگ سفيد (آق) برخورد مي کنيم و به عنوان نمونه،  اسامی مردان: آق محمد، آق مراد، آق اويلی(صاحب خانه سفید)، آق قليچ(مالک شمشیر سفید)، آق ساقال( ريش سفيد)، طايفه آق و  اسامی زنان: آق بيکه،آق گل(گل سفید)، آقجه(سفیدک)، آق منگلی(صاحب خال سفید)، آق سلطان، آق بی بی، آق بخت(بخت سفید)، آق قيز(دختر سفید) و آق بابک(بچه سفید و نورانی).

اسامی مکان ها: آق امام(امام سفید)، آق قاميش، آق قلا(قلعه سفید)، آق توقای، آق دفه(تپه سفید)، آق قايا، آق آلتون (پنبه) و اسامی وسائل: آق اوی(خانه سفید)،آق بورک(کلاه سفید)، آق سلٌه( عمامه سفيد)، آق بايداق(پرچم سفید).

همچنين کلمات: آق يؤرک، آق نيت، آقليق،آق پاتا(فتوا)، آق مايه،آق کجبه، آق آش که نزد ترکمن ها از اهميت زيادی برخوردار هستند.

 آق قوين و یا آق آش از رسوم سنتی و دينی ترکمن ها است و براساس اعلام ميراث فرهنگی گلستان، ثبت اين آئين به عنوان ميراث معنوی در دست پيگيری است.


انتهای پیام/