مسجد جامع اُمَوی مسجدی قدیمی و با آثار هنری بسیار است که به دستور ولید بن عبدالملک (متوفای۹۶ق) از خلفای اُمَوی در دمشق ساخته شد. سبک معماری این مسجد وامدار سبک بیزانسی است.
آشنایی با مساجد جهان-69| «مسجد جامع اُمَوی دمشق»
30 آذر 1400 ساعت 10:39
مسجد جامع اُمَوی مسجدی قدیمی و با آثار هنری بسیار است که به دستور ولید بن عبدالملک (متوفای۹۶ق) از خلفای اُمَوی در دمشق ساخته شد. سبک معماری این مسجد وامدار سبک بیزانسی است.
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ وهنرخبرگزاری تقریب،مساجد از صدر اسلام به عنوان عبادتگاه مسلمانان وجود داشتهاند.
آنچه جالب توجه است این است که تا امروز، زیبایی و تاریخچهی غنی این اماکن مقدس الهام بخش بازدیدکنندگان بیشماری در سراسر جهان بوده است.
بر همین اساس خبرگزاری تقریب قصد دارد در قالب یک بسته خبری و به صورت هفتگی به معرفی مساجد زیبای جهان و کشورمان بپردازد.
مسجد جامع اُمَوی مسجدی قدیمی و با آثار هنری بسیار است که به دستور ولید بن عبدالملک (متوفای۹۶ق) از خلفای اُمَوی در دمشق ساخته شد. سبک معماری این مسجد وامدار سبک بیزانسی است. مقام حضرت خضر، هود ، یحیی و مقام امام سجاد(ع) و رأس الحسین در این مسجد مشهورند. خطبه امام سجاد(ع) در شام که روشنگر حادثه کربلا بود نیز در این مسجد خوانده شد.
تاریخچه مسجد
مکان این مسجد در طول تاریخ به عنوان معبد استفاده میشد. در سال چهاردهم یا هفدهم هجری با فتح دمشق به وسیله مسلمانان، نیمی از آن بر اساس مصالحهای که صورت پذیرفته بود همچنان به صورت کلیسا باقی ماند و نیم دیگر به مسجد تبدیل شد. مساحت اولیه آن بر اساس آنچه که ابن جبیر نقل کرده است از شرق به غرب یعنی در طول دویست قدم (حدود ۱۵۰ متر) و از سمت جنوب به شمال یعنی در عرض ۱۳۵ قدم (حدود صد متر) بوده و در مجموع به ۱۵،۰۰۰ متر مربع میرسیده است.
وقتی معاویه در شام حکومت یافت، تصمیم به الحاق نیمه باقیمانده از کلیسا به مسجد نمود ولی مسیحیان نپذیرفتند؛ پس از وی عبدالملک بن مروان مال فراوانی به آنان داد تا اجازه دهند این قسمت نیز به مسجد ملحق شود ولی ایشان نپذیرفتند؛ تا این که ولید بن عبدالملک مسیحیان را راضی کرد که نیمه باقیمانده نیز به مسجد اضافه شود.
به طور دقیق نمیتوان گفت که ولید از بنای مسیحی قدیم چه مقدار در مسجد خویش باقی گذاشت ولی دو مناره جنوبی همان برجهایی است که به کلیسای قدیم پیوسته بود.
مسلمانان برجهای کهن رومی در گوشههای مسجد دمشق را تبدیل به مناره کرده و از فراز آن اذان میگفتند.
در ساخت این مسجد از مهندسان رومی، ایرانی، هندی و مغربی کمک گرفته شد. ولید بن عبدالملک عایدی چند سال سوریه و نیز بار ۱۸ کشتی طلا و نقره حمل شده از قبرس را علاوه بر ابزار و مکعبهای موزائیکی که پادشاه رومیها به عنوان هدیه فرستاده بود صرف آن کرد.
بر فراز شبستان مسجد، گنبدی به نام «نسر یا عقاب» ساخت و ستونهایی در زیر آن قرار داد و آن را با طلا و جواهر و پوششهای حریر مزین کرد. محراب مسجد را با جواهر و قندیلهای طلا و نقره، معرقهای زیبا و زنجیرهای طلا آراست.
بنای مسجد در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شد. روایتهای مختلفی درباره آغاز بنای مسجد جامع اموی نقل شده است که ۸۶، ۸۷ و ۸۸ق، به عنوان آغاز بنای این مسجد در منابع مختلف آمده است.
ساخت مسجد اموی که در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شده بود، در سال ۹۶ق به پایان رسید؛ در حالی که ولید درگذشته بود و ساخت مسجد را برادرش سلیمان بن عبدالملک به پایان رساند. در طول قرون مختلف تعمیرات و توسعههایی در آن انجام شده و همچنین بر اثر چندین آتشسوزی، بسیاری از قسمتهای آن در آتش سوخت.
ظاهر امروزین مسجد
اکنون جامع اموی پس از مختصر تعمیراتی که در اواخر حکمرانی ممالیک یعنی تا قرن هشتم در آن صورت گرفته به همان حال باقیمانده است. صحن حیاط به کلی از سنگهای دوران ممالیک بوده و دیوارهها نیز از سنگهای بسیار بزرگ است. نیمی از دیوارههای شمالی، شرقی و غربی از کلیسا و معبد باقیمانده از دوران قبل از اسلام است و نیمه فوقانی دیوارهها در دوره ولید و دورههای بعد اضافه شده است که تفاوت نوع سنگهای آن مشخص است. ولید دیوارهها را مسقف نموده و دیوارههای شرقی و شمالی و غربی را با ستونهای سنگی به صورت کنگرهای بر زیر سقفهای مزبور قرار داده است.
در دوره ممالیک سقف دیوارههای غربی با نقاشیهایی به رنگ طلایی که به آن «فسیفساء» میگفتند تزئین گردید. متأسفانه فسیفساء بیشتر سقفها به مرور تخریب شده و اکنون اثری از آنها نیست.
کد مطلب: 531455