استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: قرآن کتابی آسمانی است که مورد اتفاق و اجماع تمام مسلمانان و می تواند معیار وحدت امت اسلامی در این نظریه قرار بگیرد.

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، مصطفی ذوالفقارطلب استاد دانشگاه تهران در سی و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی اظهار داشت:قضیه امت اسلامی از قضایای مهم جهان اسلام و یکی از بحران‌های جاری در امت اسلامی  قضیه نزاعات بین جریانات مختلف و مذاهب مختلف اسلامی است.

در طول تاریخ اسلامی، نظریه‌پردازان تقریبی و مصلحان جهان اسلام دارای نظرات و دیدگاه‌های بودند که در اصلاح امور این نظرات را ارائه دادند.

شاید بتوانیم بگوییم که یکی از مسائل محوری جهان اسلام مسئله عدم پذیرش دیگران،مسئله تکفیر و تبدیع می باشد.

خوارج اولین جریانی بودند که در جهان اسلام به تکفیر دیگران پرداختند با وجود اینکه جریانی بودند که به تدین و به التزام دینی معروف بودند چه چیزی باعث شد که با وجود اینکه تدین و التزام دینی  داشتند به جمود روی آورند.

 انسان ممکن است که در یک مسئله و یا در یک دانشی علم فراوان داشته باشد اما آن تدین محض و همچنین دانش جزئی در پیشبرد و اعتلای یک تمدن و فرهنگ کفایت نمی کند.چیزی که مهم است بصیرت و بینشی است که در آن علم ایجاد می‌شود.

عواملی که در واگرایی بین امت اسلامی موثر است  تنها عامل مذهبی نیست یعنی اینگونه نیست که تنها عامل مذهبی و دینی باشد. بلکه عوامل مختلفی دست به دست هم داده اند که این واگرایی بین امت اسلامی ایجاد شود چون این عوامل در داخل دنیای اسلام واقع شده است اغلب گمان می کنند که این عامل دینی است.

یکی از این عوامل می‌تواند عوامل مستکبران جهانی باشد البته این عامل در دوران سقوط خلافت عثمانی به خصوص در زمان سید جمال‌الدین افغانی اسد آبادی بیشتر و پر رنگ تر بود  اما اکنون که کشورها مستقل شده اند و مرزها مشخص شده اند و هر کدام دارای سیاست های راهبردی جداگانه ای هستند از این جهت شاید بتوانند این را مدیریت کنند.

یکی از عوامل واگرایی می‌تواند در حقیقت محرومیت نسبی در هر کشور باشد.می‌دانید که کشورها اکنون دارای فرهنگ ها و تمدن های مختلفی هستند و در کشور ممکن اقوام ادیان و مذاهب مختلف در آنجا زیست داشته باشند و در حقیقت اقلیت‌های قومی و مذهبی که در یک کشور وجود دارد از دیدگاه جامعه شناسان یک بحران محسوب می‌شود.

برای حل این بحران نظرات مختلفی ارائه شده است که در حقیقت نگرش به این اقوام و مذاهب بسیار مهم است و از این اقلیت های دینی و مذهبی در هر کشور که در جامعه شناسی شاید به خرده فرهنگ و در اصطلاح زیباتر تنوع فرهنگی تغییر داده شود شاید یک بحران برای حاکمیت ملی برای هر کشور باشد ولی در جهان اسلام این قضیه قابل حل است.

زمانی که امت اسلامی اقوام و مذاهب را به عنوان یک خانواده به حساب آورد این نوع نگرش تنگ نظرانه و به عنوان اقلیت و اکثریت در این نوع حاکمیت معنا ندارد.

محرومیت نسبی در هر کشور برای هر قوم و مذهب موجب تنش و موجب چالش برای حاکمیت مرکزی، برای حکومت مرکزی و برای دولت می شود.

دو راه به نظر می تواند اثرگذار باشد راه اول که اثرگذار باشد در حقیقت نگاه شهروندی به این اقوام و مذاهب در هر کشور است وقتی که شهروندی و یا عدالت محوری نسبت به شهروندان رعایت شود در حقیقت این نوع مشکل قابل حل است.

دیدگاه دوم، نگاه اسلام محوری است که شاید بتوان از آن به نظریه اصاله الاسلام یا اسلام محوری و شاید به تعبیری امت محوری تعبیر کرد. وقتی که حکومت اسلامی به اعضا یا به اقوام و مذاهب به آحاد ملت خودش با دید اسلام و با دید  ان المومنون اخوه بنگرد، این نوع تبعیضات معنا ندارد.

یکی از عوامل واگرایی، فتاوای واگرا بین افراد اسلامی است. ما در بین فتاوای فقهی، فتاوایی داریم که فتاوای سنتی محسوب می‌شوند و در لابه لای متون کهن فقهی وجود دارد و ناشی از تعصبات مذهبی یا اجتهادات فقهی خودشان بوده است.

شاید بتوان قرآن را در این زمینه محور قرار داد قرآن کتابی است آسمانی که مورد اتفاق و اجماع تمام مسلمانان و می تواند معیار وحدت امت اسلامی در این نظریه قرار بگیرد.

در نهایت مسلمانان با تمسک به قرآن که اصل پذیرفته شده در بین مسلمانان است و با رعایت عدالت محوری و شهروندی بین امت اسلامی و حاکمیت و افراد جامعه اسلامی و با تغییر نوع نگرش می توانند تا حدی به این بحران ها فیصله دهند.

امیدواریم علمای اسلامی متفکران و اندیشمندان شخصیت های اثرگذار امت اسلامی در وحدت و همدلی و صمیمیت با تمسک و با استدلال با نظریه امت محوری یا اسلام محوری که تعبیر به اصاله الاسلام شد بتوانند به بحران ها بپردازند تا به تمدن نوین اسلامی دست یابیم.

انتهای پیام/