مسجد «خمیس» یکی از قدیمی‌ترین مساجد بحرین است و شیعیان معتقدند که نخستین مسجد شیعه در این کشور به شمار می‌رود.

به گزارش حوزه بین‌الملل خبرگزاری تقریب، مسجد «خمیس» که در استان شمالی بحرین واقع شده، یکی از مهم‌ترین آثار باستانی و اسلامی بحرین به شمار می‌رود.
 
تاریخ بنای این مسجد به سده اول هجری قمری بر می‌‌گردد. برخی می‌گویند که این مسجد در دوران خلافت «عمر بن عبدالعزیز»، خلیفه اموی ساخته شده ‌است.
 
مسجد خمیس یکی از قدیمی‌ترین مساجدی است که در سال 692 میلادی در بحرین بنا شده و در زمان‌های مختلف توسعه یافته است. در واقع این مسجد دو بار از نو بنا شده است، یک بار در قرن چهاردهم و یک بار در قرن پانزدهم میلادی.
 
شکل کلی این مسجد ساده و دارای دو مناره است که مناره دوقلو نیز نامیده می‌شود. مناره دوم آن در قرن شانزدهم میلادی ساخته شده و ستون‌ها، رواق‌ها، ورودی و خروجی مسجد تزیین گچ‌بری دارد و نقوش اسلامی قدیمی نیز در آن به چشم می‌خورد.
 
در مناره غربی آن سنگ نوشته‌ای با خط کوفی وجود دارد و به نظر می‌رسد که این مناره در نیمه دوم قرن یازدهم توسط شخصی به نام «ابی سنان محمد بن الفضل عبدالله» سومین حاکم از قبیله «العوینیین» ساخته شده‌ است.
 
علت نامگذاری مسجد خمیس بازاری بود که در روزهای پنجشنبه در محل مسجد برپا می‌شد.
 
مسجد خمیس در بحرین دارای ویژگی‌ های فراوانی است که آن را از سایر مساجد متمایز می‌کند و از جمله آن می‌توان به ساز و کار ساخت آن اشاره کرد که به روش اسلامی بنا شده و در ستون‌ها، طاق‌‌ها و رواق‌های آن نمایان است. در ساخت مسجد نیز از مواد اولیه مانند گچ، سنگ ‌ریزه و تنه درخت نخل استفاده شده است.


 
این مسجد دارای مدرسه‌ای است که علما در آن به تدریس معارف اسلامی می‌پرداختند و دانش‌آموزانی از بحرین و مناطق همجوار در آن تحصیل می‌کردند و مسکن ویژه‌ای برای طلاب در نزدیکی مدرسه در نظر گرفته شده بود.
 
بخش شرقی مسجد خمیس در قرن چهاردهم هجری قمری برای ساختن مقبره برای برخی از علمای دین وقف شده و برای شناسایی صاحب مقبره‌ها، آیات قرآنی بر روی قبور نوشته شده است.
  
مسجد در طی چندین قرن گسترش یافته و طاق‌ های محدب و ستون‌های استوانه‌‌ای به آن اضافه شده است.
 
بر اساس گزارش‌ها شیعیان معتقدند که این مسجد نخستین مسجد شیعی بوده که در بحرین ساخته شده، هر چند غیرشیعیان آن را رد می‌کنند، ولی شواهد و آثار موجود حاکی از آن است که این مسجد متعلق به شیعیان است.