چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بوی غیرعادی دهان بسته به علت آن، شدت متفاوتی دارد. برخی از افراد حتی با وجود اینکه بوی ناخوشایند دهان آنها کم بوده یا اصلاً بویی ندارند، بیش از حد نگران این مسئله هستند. برخی دیگر نیز باتوجه به ابتلا به این عارضه، نسبت به آن آگاه نیستند. از آنجایی که تشخیص بوی دهان هر فرد برای خود او دشوار است، از یک دوست نزدیک یا خویشاوند بخواهید تا به شما در تشخیصص این مهم کمک نماید.
در صورتی که از بوی بد دهان رنج میبرید لازم است تا به نحوه تمیز نگهداشتن دهان و دندان خود توجه داشته باشید و سبک زندگی خود را تغییر دهید؛ به این صورت که بعد از غذا خوردن برای مسواک زدن دندانها و زبان، استفاده از نخ دندان و نوشیدن آب فراوان اقدام نمایید. اگر پس از ایجاد تغییرات همچنان بوی دهان ناخوشایند است، به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندانپزشک گمان میکند که یک بیماری جدیتر باعث این عارضه شده، بهتر است برای یافتن علت بو از یک پزشک عمومی یا متخصص نیز کمک بخواهید.
علل بوی بد دهان
اغلب منشا بوی بد در ناحیه دهان، خود دهان است. دلایل احتمالی بسیاری برای این مشکل وجود دارند که به شرح زیر هستند.
غذا: تجزیه ذرات غذا در داخل و اطراف دندانها میتواند منجر به رشد باکتریهای بیشتر و ایجاد بوی بد گردد. مصرف برخی از غذاها مانند پیاز، سیر و ادویهها نیز میتواند بوی بدی را در دهان ایجاد کند. پس از هضم، این نوع از غذاها وارد جریان خون میشوند و در ریه بر بوی تنفس تاثیر میگذارند.
مصرف دخانیات: سیگار باعث بوی نامطبوع دهان میشود. مصرفکنندگان دخانیات نیز بیشتر در معرض ابتلا به بیماری لثه قرار دارند که این خود یکی دیگر از منابع بوی بد است.
عدم تمیز نگهداشتن دهان و دندان: اگر روزانه مسواک نزنید و از نخ دندان استفاده نکنید، ذرات غذا در دهان باقی میمانند و باعث بوی بد آن میشوند. این ذرات یک لایه بیرنگ و چسبنده از باکتری به نام پلاک را روی دندان تشکیل میدهند. در صورت عدم استفاده از مسواک، پلاک میتواند لثه را تحریک کرده که بهعنوان مرحله اولیه بیماری لثه بهعنوان ژنژیویت شناخته میشود و در مراحل پایانی با تحلیل استخوان پریودنتیت همراه خواهد شد. زبان نیز میتواند باکتریهایی را که بوی ناخوشایندی را تولید میکنند به دام بیندازد. علاوهبر این دندان مصنوعی و وسایل دهانی ثابت یا متحرک مانند بریسهایی که بهطور منظم تمیز نمیشوند، میتوانند سبب تجمع باکتریهای ایجادکننده گردند.
خشکی دهان. بزاق به پاکسازی دهان کمک میکند و عوامل ایجادکننده بوی بد را از بین میبرد. وضعیتی به نام خشکی دهان به سبب کاهش تولید بزاق میتواند بخشی از بوی بد دهان شناخته شود. خشکی دهان بهطور طبیعی در هنگام خواب رخ میدهد و منجر به "نفس صبحگاهی" میگردد. در صورت خوابیدن با دهان باز، این وضعیت بدتر خواهد شد. خشکی دائمی دهان میتواند ناشی از وجود مشکل در غدد تولیدکننده بزاق و برخی از بیماریها باشد.
داروها: برخی از داروها با ایجاد خشکی دهان میتوانند منجر به بوی بد آن شوند. سایر داروها نیز توسط بدن تجزیه شده و مواد شیمیایی از آنها آزاد میگردند که میتوانند بر بوی تنفس شما اثرگذار باشند.
عفونت: زخمهای پس از جراحی دهان مانند برداشتن دندان و همچنین پوسیدگی آن، بیماری لثه و... میتوانند باعث بوی بد دهان شوند.
سایر بیماریهای دهان، بینی و گلو: سنگهای کوچکی که در لوزهها تشکیل میشوند (سنگ لوزه)، پوشیده از باکتریهایی هستند که میتوانند بوی ناخوشایندی را در دهان ایجاد کنند. عفونتها یا تورم دائمی در بینی، سینوسها یا گلو میتوانند سبب بوی بدی در ناحیه دهان گردند.
علل دیگر: بیمارهایی مانند برخی از سرطانها میتوانند بوی بد دهان را بهصورت مشخصی ایجاد کنند. همین امر در مورد اختلالات مربوط به فرآیند تجزیه غذا به انرژی بدن نیز صادق است. سوزش مداوم سر دل که از علائم بیماری ریفلاکس معده یا ریفلاکس بوده، میتواند به ایجاد بوی بد بینجامد. یک جسم خارجی مانند یک تکه غذا در سوراخ بینی، میتواند بوی بدی را در دهان کودکان ایجاد نماید.
عوامل مستعدکننده
در صصورت مصرف غذاهایی مانند سیر، پیاز و ادویهجات و ترشیجات، خطر ایجاد بوی بد افزایش خواهد یافت. سیگار کشیدن، عذم تمیز نگهداشتن دهان، مصرف برخی از داروها، خشکی دهان، عفونتهای دهانی و برخی از بیماریها میتوانند در ایجاد این عارضه نقش بسزایی داشته باشند. علاوهبر این سایر بیماریها مانند GERD یا سرطان میتوانند منجر به بوی بد دهان شوند.
تشخیص
دندانپزشک احتمالاً با استشمام بوی دهان و بینی شما به ارزیابی این موضوع میپردازد. از آنجایی که اغلب پشت زبان باعث ایجاد بو میشود، دندانپزشک ممکن است کمی از مخاط روی آن را برداشته و بو را ارزیابی کند. البته برخی از دستگاههای پیشرفته میتوانند مواد شیمیایی خاصی که سبب بوی بد دهان میگردند را شناسایی نمایند؛ اما این ابزارها همواره در دسترس نیستند.
درمان
برای کاهش بوی بد دهان جهت جلوگیری از پوسیدگی دندانها و کاهش خطر ابتلا به بیماری لثه، بهطور منظم دهان و دندانهای خود را تمیز نگه دارید. درمانهای دیگر برای بوی بد میتوانند متفاوت باشند. در صورتی که دندانپزشک به بیماری دیگری برای این موضوع مشکوک بوده، احتمالاً باید به پزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک متخصص در عارف کلینیک برای کنترل بهتر بوی بد دهان ناشی از مشکلات دهان و دندان، اقدامات لازم را انجام خواهد داد. اقدامات دندانپزشکی شامل موارد زیر هستند:
دهانشویه و خمیردندان: اگر بوی بد بهدلیل تجمع باکتری (پلاک) روی دندانها باشد، دندانپزشک ممکن است دهانشویهای را توصیه کند که باکتریها را از بین ببرد. دندانپزشک همچنین ممکن است خمیردندانی را تجویز نماید که حاوی یک عامل آنتی باکتریال است.
درمان بیماریهای دندان: در صورتی که از بیماری لثه رنج میبرید، دندانپزشک ممکن است توصیه کند که به یک متخصص لثه، پریودنتیست مراجعه نمایید. بیماری لثه میتواند باعث جدا شدن لثهها از دندانها شده و حفرههای عمیقی را باقی بگذارد که از باکتریهای ایجادکننده بو مملو خواهند شد.
سخن پایانی
بوی ناخوشایند دهان معمولاً مشکل جدی نبوده؛ اما میتواند آزاردهنده باشد. برخی از غذاها، شرایط سلامتی و عادات از جمله دلایل بوی بد دهان هستند. در بسیاری از موارد با تمیز نگهداشتن دهان و دندانهای خود میتوانید بوی بد را کاهش دهید. اگر با رعایت بهداشت ناحیه دهان و دندان همچنان نمیتوانید بوی دهان خود را کنترل نمایید، به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید تا از این موضوع اطمینان یابید که یک بیماری جدیتر باعث ایجاد این عارضه نشده است.
سوالات متداول
درمان بوی بد دهان چیست؟
معمولاً با رعایت بهداشت دهان بوی بد آن کاهش مییابد؛ اما در صورتی که مسواک زدن، استفاده از نخ دندان دهانشویه و... بیتاثیر بوده، میبایست به دندانپزشک یا پزشک مراجعه نمایید.
آیا بیماریهای جدی میتوانند بوی بدی را در دهان ایجاد کنند؟