به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، دکتر حمید شهریاری دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در یادداشتی به مناسبت سالروز درگذشت آیت الله واعظ زاده خراسانی نوشت:

در 28 آذر 1395 مردی از بین ما رفت که عمر خود را در راه علم، پژوهش و تحقیق و خدمت به مسأله تقریب سپری کرد؛ او شیخ تقریب در ایران و جهان اسلام بود.

پیوسته تلاش می کرد، هیچ جنبه ای از جنبه های دانش اسلامی از جمله قرآن، حدیث، فقه، اصول، فلسفه و تاریخ را رها نکند؛ اما در عین همه اینها، هم و غم وحدت بین مسلمانان، نزدیکی مذاهب آنها به یکدیگر و از بین بردن دیوار حساسیت هایی که در طول تاریخ در ذهن آنها شکل گرفته بود را داشت؛ به همین دلیل حضرت آیت الله امام سید علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی هنگام تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در سال 1369 ایشان را به عنوان اولین دبیر کل این مجمع انتخاب کرد.

او در حوزه های علمیه زادگاهش یعنی مشهد مقدس و سپس در قم و نجف اشرف تحصیل کرد؛ در تمام مراحل زندگی خود بازگشت امت، به امت واحده را یک ضرورت و فریضه می دانست و گمشده خود را در مجله «رسالة الاسلام» در قاهره یافت که مقالات آن پاسخگوی احساسات و آمالش بود.

این مجله را در زمان صدور اولین شماره آن در سال 1365 هجری دیده بود؛ چرا که به دست پدرش می رسید، با اشتیاق فراوان آن را می خواند و اسامی نویسندگان آن را به حافظه می سپرد.

در جریان اخبار جهان اسلام بود؛ مسأله استقلال پاکستان، اندونزی و الجزایر را دنبال می کرد و دیدگاههای خود در زمینه این رویدادها را در مجله « مکتب اسلام» که در قم چاپ می شد، می نوشت.

در نتیجه همراهی و همنشینی با علمای بزرگی که منش تقریبی داشتند، از جمله آیت الله العظمی بروجردی، شهید صدر، آیت الله العظمی خوانساری و امام خمینی(ره) علاقه او به مسأله تقریب روز به روز بیشتر می شد؛ ایشان همچنین با علمای بزرگی چون علامه کاشف الغطاء، علامه سید هبة الدین شهرستانی و علامه شیخ محمد تقی قمی در ارتباط بود.

اشتیاق آیت الله واعظ زاده خراسانی به ارتباط با جهان اسلام، ایشان را به سوی سفر به مصر در سال 1349 سوق داد؛ 8 سال در قاهره بود و در طول این مدت با شیوخ بزرگ مصر و اساتید دانشگاهی این کشور از جمله دکتر شیخ محمد محمد الفحام استاد دانشگاه الازهر و دستیار وی شیخ عبدالعزیز عیسی در ارتباط بود؛ نام شیخ عبدالعزیز عیسی در ذهن او نقش بسته بود، زیرا او مدیر مسئول مجله «رسالة الاسلام» بود.

سفرهای این عالم بزرگ به مصر ادامه داشت و با دیگر شیوخ الازهر از جمله شیخ عبدالحلیم محمود و دستیار وی عبدالرحمن بیصار که بعدها او هم شیخ الازهر شد وشیخ محمود ابو زهره و شیخ محمد غزالی دیدار کرد و همه اینها را در گزارش سفرهای خود که در دانشکده الهیات دانشگاه مشهد به رشته تحریر درآمده، آورده است.

بارها با هدف تقریب به ترکیه، سوریه، لبنان مغرب، سودان، الجزائر، کویت، مالزی، هند، حجاز و ... سفر کرد و با شخصیتهای علمی، فکری و دانشگاهی این کشورها دیدار و گفتگو کرد؛ در کشورهای مذکور سخنرانی نیز داشت.

آیت الله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی از سال 1339 به عنوان استاد دانشگاه مشهد تدریس می کرد و مهمترین عملکرد ایشان در این دانشگاه این بود که علاوه بر تدریس و بحث علمی، کنفرانس شیخ طوسی (ت 460هـ) را نیز در آن دانشگاه برگزار کرد که بزرگترین علمای جهان اسلام در آن مشارکت می کردند؛ شیخ طوسی از بزرگترین علمای امامیه بود که به فقه مقارن اهتمام فراوان داشت.

فقه مقارن نزد مرحوم آیت الله واعظ زاه خراسانی از اولویت بالایی برخوردار بود، زیرا توجه به این فقه منجر به دیدار اعضای مذاهب با یکدیگر و از بین رفتن اختلافات واهی می شود؛ در زمینه این فقه، ایشان به «فقیه مالکی ابن رشد» علاقه مند بود و در کویت مقاله ای در مورد او تحت عنوان « ابن رشد فقیه مالکی و فقه مقارن» ارائه داد.

در مصاحبه ای که با او انجام شد، کلیه فعالیتهای زندگی خود را اینگونه خلاصه کرد: «مبالغه نیست اگر بگویم، تقریب آرزویی بود که از ابتدای حیاتم با آن زندگی و در زندگی علمی و عملی خود، به شکل جدی و مستمر پیگیری کردم».
در پنجمین سالگرد وفات ایشان باید یادآور شویم که ما در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی برای ادامه راه این مرد بزرگ مسئول هستیم.

درود خدا بر ایشان، آن روز که متولد شد، آن روز که از دنیا رفت و آن روز که برانگیخته می شود.

دکتر حمید شهریاری
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی