حوزه سیاست خبرگزاری تقریب:


بخش مهمى از هویت یك ملت، ریشه در تاریخ‌مندى آن‌ها یعنى خودآگاهى تاریخى و زنده بودن حافظه تاریخى آن ملت است. ملتى كه تاریخ خود را نداند یا فراموش کند، محكوم به تكرار آن و حركت به قهقرا است.

به‌همین‌جهت از موضوعات برجسته بیانیه گام دوم، موضوع آگاهى از تاریخ است: «عزیزان! نادانسته‌ها را جز با تجربه‌ خود یا گوش سپردن به تجربه‌ دیگران نمى‌توان دانست.» و «براى برداشتن گام‌هاى استوار در آینده، باید گذشته را درست شناخت و از تجربه‌ها درس گرفت؛ اگر از این‌راهبرد غفلت شود، دروغ‌ها به جاى حقیقت خواهند نشست و آینده مورد تهدیدهاى ناشناخته قرار خواهد گرفت.»

یكى از مقاطع مهم و نقاط عطف تاریخ معاصر ما، كودتاى سوم اسفند رضاخانى است. امام خامنه‌اى درباره اهمیت این رویداد مى‌فرماید: «حكومت رضاشاه از سلطنتش كه شروع نشد، از كودتاى 1299 شروع شد؛ اصلاً استبداد از آن وقت شروع شد.

پس مبدأ استبداد دوم را، سال 1299 بگذارید. این حركت انگلیسى زمینه را براى یك حكومت استبدادى مطلق، یعنى همان چیزى كه مشروطه ضد او آمده بود، فراهم كردند و بعد هم در سال 1299 این مُستبد را آوردند سر كار؛ یعنى چهارده سال طول مى‌كشد [از نهضت مشروطه در سال 1285 شمسى تا كودتاى 1299] تا جامعه‌ استبدادى‌اى را كه به‌وسیله‌ نهضت ملى و اسلامى مردم داشت مُضمحل مى‌شد، با مقدماتى كه خودشان انجام دادند، به یك جامعه‌ استبدادی غیر قابل اضمحلال تبدیل كنند.» (09/ 02/ 1385)

در اسفند 1299 شمسى، قواى قزاق به فرماندهى رضا خان از قزوین به‌سوى تهران حركت كرده و بدون هیچ مانعى، در سوم اسفند، تهران را تصرف کردند.

قواى قزاق، نیروى نظامى ویژه‌اى بود كه در سال 1258 شمسى به درخواست ناصرالدین شاه قاجار و در پى قراردادى بین ایران و روسیه تزارى، تشكیل شد. این قوا، براى چندین دهه مهم‌ترین نیروى نظامى ایران به‌شمار مى‌رفت و نقش مهمى در تاریخ ایران ایفا كرد.

با ورود قزاق‌ها، احمدشاه قاجار از روى ترس و ناچارى، رضاخان را به‌عنوان فرمانده كل قوا و همدست وى، سیدضیاءالدین طباطبایى را به سمت نخست وزیرى منصوب كرد.
این كودتا بعدها به «كودتاى سوم اسفند» معروف شد.


به قلم: شهاب ادواری