به گزارش خبرنگار حوزه استان‌های خبرگزاری تقریب، علیرضا تقوی‌نیا؛ کارشناس مسایل سیاسی در یادداشتی به زندگی و مبارزات «رئیسعلی دلواریم علیه امپریالیسم انگلستان پرداخته است: 

در این یادداشت آمده است: 

رئیسعلی دلواری پسر زایر محمد کدخدای دلوار بود که در سال ۱۲۶۱ متولد شد.

او جوانی بسیار شجاع و متدین بود که در تحولات بوشهر (بندر اصلی ایران در آن دوره) در عصر مشروطه به بعد نقش جدی بازی کرد.

رئیسعلی رابطه خوبی با حکومت قاجار و حکام بوشهر نداشت و معمولا نیازهای خود را از طریق قاچاق تامین می کرد.

برای مثال یکبار یکی از یارانش (زایرحسین) برای مبارزه از مسقط اسلحه تهیه کرد که به علت اقتدار دریایی انگلیس در دریای عمان و فاصله زیاد آن با سواحل ایران ، مجبور گردید محموله را به دوبی ببرد تا از آنجا با لنج به صورت قاچاقی به دلوار منتقل کند‌.

حاکم دبی در آن مقطع شیخ سعید بن مکتوم (پدربزرگ شیخ محمد حاکم فعلی) بود که تحت الحمایه انگلیس بود. 

هنگامی زایرحسین اسلحه ها را بار میزند و کمی از سواحل دُبی دور می شود، لنج مربوط به نیروهای شیخ سعید آل مکتوم به قصد توقیف محموله به شناور نیروهای تنگستانی حمله می کنند اما از آنجا که تنگستانی ها تیراندازان ماهری بودند، با تفنگچی های شیخ روی آب درگیر شده و تعدادی از آنها را کشته و می گریزند.

پادشاهی بریتانیا که حامی شیخ دُبی بود، طی نامه ای تقاضای استرداد زایرحسین جهت محاکمه را می نماید که با پاسخ منفی رئیسعلی دلواری روبرو می گردد و ماجرای فوق یکی از عوامل کینه نیروی دریایی انگلیس از کدخدای دلوار بود.

3( رئیسعلی آنچنان متدین بود که مراسم عزاداری امامان شیعه را در منزلش برپا می داشت و عبارت «از خداوند جلّی توفیق میخواهد علی» را بر مُهر مخصوصش حک کرد که نشان از ارادت ویژه او به امام اول شیعیان داشت.

همچنین بر سردر منزلش در دلوار عبارت زیر دیده می شد: 

زتیغ شیرخدا چون رواج شرع نبی شد

از این سبب به همه مسلمین رئیس علی شد

رئیسعلی در چند مقطع در تحولات سیاسی جنوب ‌کشور نقش مهمی بازی کرد و در واقع کنش گری جدی او از دوران مشروطه شروع شد که با نیروهایش به دستور سید مرتضی علم الهدی مجتهد اهرمی، بوشهر را تصرف کرد و جالب این بود که نیروهای او کوچکترین تصرفی در مال التجاره مردم انجام ندادند و همین امر باعث خوشنامی این جوان دلواری گشت.

جنگ جهانی اول که آغاز گشت، رئیسعلی به فرمان علمای شیعه که حامی امپراطوری مسلمان عثمانی بودند ، با لشکرکشی غیرقانونی بریتانیا به بوشهر مخالفت کرد و با آنان به مبارزه برخاست.

مثلث پیشرو و مترقی در آن دوره، تُجار (حامی مالی و مادی قیام )، علما (حامی شرعی قیام) و مبارزان (عوامل اجرایی قیام) بودند که مانعی جدی بر سر اهداف انگلیس در جنوب ایران گردیدند.

قیام توسط خوانین بزرگ منطقه همچون غضنفرالسلطنه برازجانی ، شیخ حسین چاهکوتاهی و زایرخضرخان اهرمی مدیریت می شد، اما هیچکدام از آنها با وجود تفنگچی و اموال فراوان به اندازه رئیسعلی که کدخدایی بیش نبود، اثرگذاری نداشتند و آوازه جوان دلواری در سرتاسر ایران و حتی بریتانیا پیچید و همین امر حسادت برخی ها (که بنا نیست نامشان برده شود) را برانگیخت.

 رئیسعلی دلواری و یاران اندکش از بدو برپایی اردوی انگلیس در بوشهر و تبعید حاکم وقت این بندر موقرالدوله و آزادی خواهانی چون عبدالرضا چوبک ، به فرمان علمایی چون سید عبدالحسین لاری، شیخ محمدحسین برازجانی ، سید مرتضی علم الهدی و سید عبدالله بلادی بوشهری، به مبارزه علیه انگلیس دست زد و شبیخون های کارآمدی علیه اشغالگران خاک وطن سازماندهی کرد.

انگلیسی ها که از شبیخون های گاه و بی گاه او به تنگ آمده بودند، ابتدا گمان کردند نیت رئیسعلی مالی است و ۴۰ هزار لیره استرلینگ به او رشوه پیشنهاد کردند تا دست از اقداماتش بردارد لکن او نپذیرفت.

تا این که بریتانیایی ها در نهایت با چند هزار نیرویی که از هندوستان وارد کردند، در اوت ۱۹۱۵ به دلوار لشکر کشیدند که با مقاومت دلواری ها و شیوه جنگ و گریز رئیسعلی و خالوحسین بردخونی و دادن تلفات بسیار و کشته شدن چند افسر عالی رتبه مجبور به عقب نشینی گشتند.

پیروزی فوق چنان اثرگذار بود که نام رئیسعلی در تمام ایران پیچید و در لندن نیز روزنامه ها از او و مبارزاتش نوشتند.

عاقبت رئیسعلی در یکی از شبیخون ها در محله تنگک بوشهر از پشت بوسیله خائن اجیر شده توسط برخی حسودانی که از قدرت گرفتن او نگران شده بودند، در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ به شهادت رسید و داغی بزرگ بر دل مردم ایران گذاشته شد.

واقعیت تاریخی این است که امپریالیسم انگلستان اگرچه به شدت درپی ترور رئیسعلی دلواری بود، اما در به شهادت رسانیدن این جوان ۳۳ ساله نقشی نداشت و بخیلان پرونده عمر او را بستند .

انتهای پیام/