آستان مقّدس حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السّلام در شهرری، که شامل بارگاه شریف حضرت امامزاده حمزه علیه السّلام و امامزاده طاهرعلیه السّلام نیز می باشد، از قرن سوّم تاكنون، به عنوان یكی از مشهورترین اماكن زیارتی و سیاحتی ایران از دیرباز مورد توجّه و عنایت دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام بوده و در طول سال سیل عظیم زائران را از اقصی نقاط ایران و جهان بسوی خویش گسیل می دارد .

خبرگزاری تقریب (تنا):
آستان مقّدس حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السّلام در شهرری، که شامل بارگاه شریف حضرت امامزاده حمزه علیه السّلام و امامزاده طاهرعلیه السّلام نیز می باشد، از قرن سوّم تاكنون، به عنوان یكی از مشهورترین اماكن زیارتی و سیاحتی ایران از دیرباز مورد توجّه و عنایت دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام بوده و در طول سال سیل عظیم زائران را از اقصی نقاط ایران و جهان بسوی خویش گسیل می دارد.



این آستان مقدس پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از پیش رونق گرفت و در سال ۱۳۶۹ مقام معظّم رهبری ، طی حكمی، حجّت الاسلام و المسلمین محمّدی ری شهری را به توليّت آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم علیه السّلام و بقاع متبرّكه امامزاده حمزه علیه السّلام و امامزاده طاهر علیه السّلام منصوب نمودند.

پس از صدور این حکم، تحوّلات همه جانبه در مجموعه آستان مقدّس در تمامی ابعاد فرهنگی، زیارتی و عمرانی آغاز شد و طرح توسعه فیزیكی آستان نیز از سال ۱۳۷۱ در قالب ۲۰ پروژه مهمّ رفاهی، فرهنگی و مذهبی به اجرا در آمد.

هم اكنون آستان مقدّس به عنوان یك نهاد مستقل زیر نظر مقام معّظم رهبری با حدود ۷۰۰ كارمند در حوزه های اداری و مالی ، حقوقی و موقوفات ، عمرانی ، اقتصادی ، فرهنگی ، روابط عمومی و بین الملل، مشغول فعاليّت و ارائه خدمات به زائرین است.

توسعه بناهای حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم علیه السّلام در آغاز امر، شامل بنای حرم یعنی قسمت اصلی و مركزی آن بود و به تدریج در طول سده های مختلف بناها و متعلّقات دیگر متّصل به آن و پیرامون آن احداث شد و بصورت مجموعه بزرگ كنونی مشتمل بر حرم ها، رواق ها، مسجد، ایوان ها، صحن ها و دیگر آثار مربوطه و وابسته به آن در آمد كه بقاع (دوبقعه) امامزاده حمزه علیه السّلام و امامزاده طاهر علیه السّلام نیز در همین مجموعه قرار دارد.



در دوران پهلوی، تغییر چندانی در بناهای آستان بوجود نیامد و صرفاً به ایجاد چند جاده كمربندی برای سهولت در رفت و آمد زایرین اكتفا شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به دلیل شرایط بحرانی اوایل انقلاب، اقدامات اساسی در جهت احیا و بازسازی حرم های مطهّر امكان پذیر نگشت. مهمترین اقدامات این دوره عبارت بود از: تخریب مقبره رضاخان و ایجاد حوزه علميّه در محلّ آن ، ایجاد ایوان شرقی حضرت امامزاده طاهر علیه السّلام و توسعه شبستان های غربی و جنوبی حضرت امامزاده حمزه علیه السّلام .

در سال ۱۳۶۹ و به دنبال انتصاب حجت الاسّلام و المسلمین ری شهری به تولیت آستان مقدّس از سوی مقام معظّم رهبری، طرح بزرگ ملّی _ مذهبی توسعه آستان مقدّس و دیگر طرح های جانبی آغاز شد.

توسعه فرهنگی آستان حضرت عبدالعظیم (ع)
معاونت فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام از زمان آغاز طرح توسعه این آستان تا کنون اقدامات ارزنده بسیاری در جهت رشد و ارتقای فرهنگی زائران آن حضرت انجام داده است.

دانشکده علوم حدیث (حضوری و مجازی) – حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (برادران و خواهران) – مرکز نجوم و آسمان نما – دارالشفای کوثر – کتابخانه عمومی آستان – موزه – دارالضیافه (میهمانسرا) – کلاسهای آموزش قرآن کریم – مسابقات قرآنی – محافل انس با قرآن و ... از فعالیت های فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) است که در طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجام گرفته است و ما در این گزارش مختصر، به توضیح برخی از این فعالیت ها می پردازیم:

حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع)
قدمت حوزه علميه حضرت عبدالعظيم عليه السّلام (حوزه علمیه برادران) به سالهای اوايل پيروزی انقلاب اسلامی بر می گردد. در اواسط شهریور ۱۳۵۹ حوزه علميه احداث شد و در سال ۱۳۶۶ حدود ۷۰ نفر طلبه برای سال اول پذيرفته شدند .از آن تاريخ تا كنون ۱۷۰۰ نفر در اين حوزه اشتغال به تحصيل داشته اند.



حوزه‌علميه ‌حضرت‌عبدالعظيم عليه السّلام (برادران) ظرفيت ‌پذيرش ۳۰۰ طلبه علوم دينيه را به طور شبانه روزی داراست و ساختمان آن از كليه امكانات آموزشی و رفاهی برخوردار است و از اين جهت جزء معدود حوزه های كشور است . نظام آموزشی دوره سطح یک در این حوزه به صورت سالی _ پايه ای است و مدت تحصيل در این دوره، حد متوسط ۶ سال، حداقل ۳ سال و حداكثر ۸ سال است. طلاب پس از پايان دوره مدرك فوق ديپلم دريافت می نمايند.

مدرسه علمیه حضرت عبدالعظیم علیه السّلام (خواهران) از سال ۱۳۷۲ مشغول به کار شد و در سال ۱۳۷۹ به صورت مصوب و زیر پوشش مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران سراسر كشور به فعالیتهای علمی-فرهنگی پژوهشی به طور گسترده پرداخت.



این مدرسه هم اكنون با ۱۵۴ نفر طلبه در سطح دو ، ۸۱ طلبه در بخش پاره وقت و ۱۰۷ طلبه حضوری و ۴ طلبه غیرحضوری در سطح سه دارد كه در مجموع ۳۴۶ طلبه مشغول به تحصیل در این مدرسه هستند.

دوره سطح دو (کارشناسی) ۵ ساله می باشد و طلاب می بایست در حدود ۱۹۰ واحد درسی را در طول دوره بگذرانند. تحصیل در دوره سطح سه (كارشناسی ارشد) نیز در پنج رشته فقه و اصول، تفسیر علوم قرآنی، كلام، فلسفه و تاریخ امكان پذیر می باشد.

این مدرسه دارای بخشهای آموزش، فرهنگی، پژوهش، اداری و مالی، و بخش هایی چون بسیج، كتابخانه و نوارخانه ، سمعی و بصری ، ‌مشاوره،‌ تبلیغ، پاسخگویی به مسائل شرعی، مهد کودک می باشد كه زیر نظر مدیریت فعالیتهای خود را تدبیر و به سامان می رساند.

دانشکده علوم حدیث
دانشكده علوم حدیث، یكی از مؤسسات آموزش عالی غیردولتی- غیرانتفاعی است كه از سال ۱۳۷۸ با مجوز رسمی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جوار حرم حضرت عبدالعظیم علیه السّلام فعالیت آموزشی خود را آغازكرده است. دانشجویان این دانشکده در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با محوریت علوم حدیث مشغول به تحصیل می باشند.



دانشکده علوم حدیث دارای یک دانشکده مجازی (الکترونیکی) علوم حدیث نیز می باشد که علاقمندان به این رشته می توانند به صورت مجازی و از طریق اینترنت به تحصیل بپردازند.

برنامه اصلی این طرح، ارائه تمامی دروس مصوب رشته دانشگاهی علوم حدیث به صورت غیرحضوری(مجازی) و اعطای مدرك رسمی به دانش‌آموختگانی است كه بتوانند این دوره را با موفقیت و بازده بالای علمی پشت سر بگذارند.

مرکز نجوم و آسمان نما
این مرکز با برگزاری کلاسهای آموزشی در رشته های اختر فیزیک، نجوم کروی، نجوم کودکان، عکاسی عمومی و دیجیتال، استخراج تقویم، زبان تخصصی نجوم، تاریخ نجوم اسلامی، عکاسی نجومی، کیهان شناسی و آمادگی المپیاد نجوم ، زمینه را برای بارور کردن استعدادهای علاقمندان به علم نجوم فراهم می آورد.



مرکز نجوم شامل رصدخانه عبدالرحمان صوفی رازی، کتابخانه تخصصی نجوم، تماشاگه تقویم، مرکز اطلاعات هواشناسی، مرکز تعیین قبله، مرکز اسناد و آسمان نما است.

کتابخانه عمومی آستان مقدس
آستان مقدس حضرت عبدالعظیم علیه السّلام از همان ابتدا‌ پایگاه علمی و فرهنگی بوده و یقیناً از وجود كتابخانه بی بهره نبوده است. متأسفانه از چگونگی تأسیس اولین كتابخانه اطلاع دقیقی در دست نیست ولی تا آنجا كه شواهد نشان می دهد،‌‌ در سال۹۴۲ قمری كه شاه طهماسب صفوی اقدام به توسعه آستان حضرت عبدالعظیم و امامزاده حمزه علیه السّلام نمود، پس از ساخت رواق و شبستان های شرقی و غربی،‌ تولیت آستان را به یكی از فرزندان خاتم المجتهدین (دامادمحقق كركی) كه از جایگاه علمی والایی برخوردار بود، سپرد.

در همان عصر،‌ حوزه علمیه و كتابخانه ‌ كه با حمله مغول و تیمور تقریباً منهدم گردیده بود‌، حیات مجدد پیدا نمود و كتابخانه معظم و معتبری با مجموعه ای از كتب نفیس و كم نظیر دائر گردید.

كتابخانه جدید در سال ۱۳۲۳ شمسی و با خرید حدود ۶۰۰ جلد كتاب از كتب مرحوم نظرپاك (‌یكی از اساتید مدرسه سپهسالار) و اهدای کتب نفیسی از سوی علما و مؤلفین نجف اشرف و الازهر مصر تأسیس شد.

این کتابخانه هم اکنون دارای قریب به ۷۰ هزار جلد کتاب خطی، چاپی و نشریات به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی و ... در موضوعات مختلف تاریخی، ادبی، دایرةالمعارف، علوم انسانی، علوم پایه، علوم پزشکی و ... می باشد.



این نکته قابل توجه است که زائرین و سایر واردین به آستان، نیاز به كارت عضویت نداشته و تنها با ارائه كارت شناسایی معتبر می توانند به مدت ۱۰ روز از كتابخانه استفاده نمایند.

سایر فعالیت های فرهنگی
آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام دارای سالن های چند منظوره برای برگزاری مراسم مختلف نظیر مراسم عقد و ازدواج جوانان و مراسم جشن تکلیف دانش آموزان می باشد.



در این آستان، سالن هایی نیز برای نقاشی کودکان، استفاده از رایانه و برگزاری نمایشگاه های فرهنگی در نظر گرفته شده است.



کتابخانه زائر نیز یکی دیگر از خدمات فرهنگی است که به زائران محترم ارائه می شود. این کتابخانه دارای کتابهای کوچک و کم حجم در موضوعات مذهبی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که در کنار مرقد مطهر امامزاده طاهر علیه السلام واقع است و زائران می توانند در مواقع فراغت از کتابهای آن استفاده نمایند.



در گفتگوی کوتاهی که خبرنگار تقریب با برخی از مسئولان، خادمین و تعدادی از زائران آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) انجام داد، مشاهده شد که به دلیل عدم تبلیغات کافی و فقر خبررسانی در مورد فعالیت های فرهنگی این آستان، بسیاری از مردم از وجود چنین فعالیت های مفیدی بی اطلاع بوده و تنها به زیارت سه امامزاده عظیم الشأن مدفون در این آستان اکتفا می کنند. زائران ابراز امیدواری کردند که آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) با اطلاع رسانی دقیق، برنامه های خود را در شهر ری، تهران و شهرهای اطراف، به اطلاع عموم رسانده و جوانان را بیش از پیش به این محل معنوی و روحانی جذب نماید.

_{تهیه و تنظیم گزارش: صدیقی}