اعتراضات به اقدام اخیر ایالات متحده آمریکا در انتقال سفارتش از تل آویو به بیت المقدس همزمان با سالروز اشغال فلسطین شدت گرفت و در حالی که آمریکایی ها و صهیونیست ها در مراسمی در حال افتتاح این سفارتخانه بودند، اعتراضات به اوج خود رسید که با واکنش های خشونت آمیز ارتش رژیم صهیونیستی منجر به شهادت ده ها فلسطینی گردید.
گروه مقاومت "تنا" آمار شهدای فلسطینی بر اساس اعلام رسمی وزارت بهداشت فلسطین تا به امروز از مرز ۶۰ نفر نیز گذشته است و به نظر می رسد ادامه درگیری ها صحنه های خشونت آمیز دیگری نیز خلق کند.
اقدام اخیر آمریکا در سطح بین المللی نیز بازتاب های گسترده ای داشته است که هرچند به نظر نمی رسد هیچ کدام منجر به واکنشی قاطع یا عملی گردد، اما همه این مخالفت ها اقدام آمریکا را تحریک آمیز و مولد خشونت دانسته اند.
سازمان ملل متحد و شورای امنیت مبتنی بر قطعنامه ها و تصمیماتی که از سال ۱۹۶۷ تا ۲۰۱۶ در این رابطه صادر کرده است نیز از جمله مخالفان این اقدام بوده است. در همین رابطه استفان دوجاریک سخنگوی آنتونیو گوترش در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام کرد که گوترش موضع خود در این زمینه را پیش از این به صراحت بیان کرده و بارها بر این مسأله تأکید نموده است که مخالف این اقدام یکجانبه آمریکاست و نظرش را تغییر نخواهد داد.
مروری کوتاه بر مصوبات و قطعنامه های سازمان ملل از جمله قطعنامههای ۲۴۲ (سال ۱۹۶۷)، ۳۳۸ (سال ۱۹۷۳)، ۴۴۶ (سال ۱۹۷۹)، ۴۵۲ (سال ۱۹۷۹)، ۴۶۵ (سال ۱۹۸۰)، ۴۷۶ (سال ۱۹۸۰)، ۴۷۸ (سال ۱۹۸۰)، ۱۳۹۷ (سال ۲۰۰۲)، ۱۵۱۵ (سال ۲۰۰۳)، ۱۸۵۰ (سال ۲۰۰۸) و در نهایت ۲۳۳۴ در سال ۲۰۱۶ نیز نشان می دهد که سازمان ملل متحد پیش از این بارها مخالفت خود را در مسئله قدس اشغالی بیان نموده است.
سران کشورهای اروپایی نیز در اظهار نظرهایی با این اقدام آمریکا مخالفت کرده و بر تحریک آمیز بودن آن تأکید کرده اند. از جمله این موارد، "بوریس جانسون"، وزیر خارجه بریتانیا بود که نسبت به کشته شدن شهروندان در غزه اظهار تاثر کرده است و همچنین با اعلام مخالفت بریتانیا با تصمیم انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس، این اقدام آمریکا را «بازی با کارت نادرست در زمانی نامناسب» خوانده است.
"امانوئل مکرون" رئیس جمهور فرانسه نیز به "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا گفته که نگران است او به طور یکجانبه بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت بشناسد.
مکرون گفت: هر تصمیمی در مورد موقعیت این شهر باید در چارچوب مذاکرات میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها صورت گیرد.
غیر از مخالفت های سران اروپایی و مجامع بین المللی، سازمان های حقوق بشری متعددی در قبال کشتار فلسطینیان در جریان این مراسم نیز اعتراض خود را بیان کردند و بر حق راهپیمایی اعتراضی فلسطینیان تأکید نموده اند.
به عنوان نمونه سازمان عفو بین الملل در واکنشی استفاده از نیروی نظامی اسرائیل علیه معترضان در مرز غزه را محکوم کرد و آن را نقض بیرحمانه قوانین بین المللی نامید. همچنین زید رادالحسین، کمیسیونر حقوق بشر سازمان ملل هم خشونتهای نوار غزه را شوکآور خواند و از عاملان آن خواسته که در این رابطه توضیح دهند.
سران فلسطینی و برخی کشورهای منطقه نیز با ادبیات جدی تر و شدیدتری نسبت به این اتفاق موضوع گیری کرده اند که از جمله شرم آور خواندن این اقدام از سوی وزیر خارجه کشورمان بوده است.
"محمود عباس"، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، اسرائیل را به کشتار وحشتناک در غزه متهم کرده و معاون نخستوزیر ترکیه نیز آمریکا را شریک رژیم صهیونیستی در این کشتار دانسته است.
وزارت خارجه مصر هم در بیانیهای استفاده از نیروی نظامی علیه غیرنظامیان در نوار غزه را محکوم کرد. در این بیانیه مشخصاً استفاده از زور علیه تظاهرکنندگان آرام که خواهان حقوق مشروع خود هستند، محکوم شده و در مورد پیامدهای منفی آن هشدار داده شده است.
"ریاض منصور"، نماینده تشکیلات فلسطینی در سازمان ملل نیز خواستار برگزاری جلسه فوری شورای امنیت شده و در این درخواست ذکر کرده است که ما حمله نیروهای اسرائیل را قویا محکوم می کنیم؛ آنها به غیرنظامیانی که حق دارند به صورت صلح آمیز تظاهرات کنند، تیراندازی کردند.
"سعد حریری"، نسخت وزیر لبنان در رشته توئیتهایی انتقال سفارت آمریکا را تحریک آمیز خوانده که به تنش بیشتر در منطقه دامن میزند.
با وجود همه این مخالفت ها آمریکا اقدامی را که از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در سال گذشته در مورد آن صحبت کرده بود عملی کرد. اما به واقع اگر بخواهیم پیامدهای این حرکت دور از عقلانیت آمریکایی ها را بررسی کنیم ابتدا باید به اولین نتیجه آن یعنی ضرر خود آمریکایی ها اشاره نماییم.
ایالات متحده آمریکا همواره در مذاکرات سازش بین طرف های عربی نقش محوری را ایفا کرده است و این نقش حتی به آمریکایی ها اجازه ورود و تأثیرگذاری در برخی تصمیم سازی ها را داده است. نمونه این مذاکرات «وادی عربه» میان رژیم صهیونیستی و اردن، «کمپ دیوید» میان مصر و رژیم صهیونیستی و همچنین در مذاکرات «اسلو» بین تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی بوده است.
آمریکایی ها همواره در این مذاکرات بر عدم ضمیمه شدن قدس تأکید داشته و یا اینکه حل موضوع قدس را جزئی از راه حل نهایی دانسته است. اما اکنون آنها با اقدام به انتقال سفارت به بیتالمقدس یا در واقع به رسمیت شناختن عملی اشغال این شهر، نقش میانجیگری و محوری خود را در میان طرف های عربی به کلی از دست داده اند و به تبع آن فرصت تأثیرگذاری خود در جریان مذاکرات آینده را نیز سوزانده اند و این مسئله می تواند هزینه های آنها برای ادامه روند فعل و انفعالات در فلسطین اشغالی و حتی منطقه را نیز بالا ببرد.
همچنین در دومین تأثیر این اقدام آمریکا که باز هم مستقیماً اثر آن بر خود آمریکا تحمیل خواهد شد باید به از بین رفتن امیدها به راه حل دو دولت اشاره کرد. به این ترتیب که طرف مذاکره کننده فلسطینی در تمامی گفت و گوهای سازش، بر اعلام حکومت فلسطین به پایتختی قدس تأکید داشته است. عملاً این اقدام، امیدها به محقق شدن راه حل دو دولت در سرزمین تاریخی فلسطین را از بین خواهد برد.
به طور کلی می توان آمریکا را در جبهه ای دسته بندی کرد که فقط رژیم صهیونیستی را در کنار خود دارد و بعد از این نیز باید همه هزینه های مضاعف بوجود آمده در قبال این اقدام را به تنهایی متقبل شود.
حسن حنیف