سومین نشست تخصّصی تقریب تحت عنوان " روش های صحیح تعامل شیعیان با اهل سنت " با حضور آیت الله سید کمال حیدری، روز چهارشنبه 8دی، در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب قم برگزار گردید.

خبرگزاری تقریب (تنا):

سید کمال حیدری در طلیعه جلسه پس از حمد و ثنای خداوند و سلام و صلوات بر رسول مکرم اسلام و اهل بیت مطهر ایشان ، ذکر چند نکته را پیش از آغاز بحث خود ضروری توصیف کرد. وی اظهار داشت: حوزه تخصص اصلی من کیفیت تعامل با اهل سنت نیست، بلکه تخصص اصلی من در مسائل عرفانی، فلسفی، اعتقادی، اصولی و فقهی می باشد. 

حیدری در ادامه با به چالش کشیدن عنوان این نشست گفت: چرا به بررسی مسائل مهمتر نپردازیم؟ ما هم اکنون در داخل خانه شیعه دچار مشکلات مهمتری هستیم؛ زمانی که عقاید ما در داخل دچار مشکلات است، چگونه می توانیم به حوزه تعامل با دیگران ورود کنیم؟ وی، همچنین، عنوان نشست را بسیار کلی ارزیابی کرده و افزود: این بحث جزئیات فراوانی دارد که معلوم نیست بایستی به کدام قسمت آن پرداخت. حتی معلوم نیست که منظور از اهل سنت چیست. هم اکنون قریب به یک میلیارد و چهارصد میلیون سنی در سراسر دنیا زندگی می کنند و در میان آنها ده ها حرکت فکری و جهت گیری عقایدی به چشم می خورد. 

آیت الله حیدری، ابن تیمیه را یکی از کسانی دانست که در برخی جهت گیری های فکری تاثیر گذار بوده و تاکید کرد: در دوره اخیر رساله های دانشگاهی و آکادمیک، از اهمیت خاصی برخوردار هستند. طی صد سال اخیر دست کم ۲۴۰ رساله دانشگاهی درباره ابن تیمیه به رشته تحریر درآمده و حال آنکه یک شخصیت شیعی وجود ندارد که به تنهایی درباره وی حتی ۲۴ کتاب نوشته شده باشد. 

این استاد حوزه علمیه قم در باره افکار ابن تیمیه گفت: آراء ابن تیمیه در حوزه های مختلفی چون توحید، نبوت، ازواج النبی و... برگرفته از دوران بنی امیه و به خصوص معاویه می باشد. وی افزود: برخی فکر می کنند که معاویه فقط یک چهره سیاسی بوده است، اما وی به مدد امکانات فکری و فرهنگی قوی که در اختیار داشته تاثیرات زیادی را برجای گذاشته است. 

سید کمال حیدری در ادامه با تاکید بر اینکه عصر حاضر، عصر جهانی شدن است، خاطرنشان کرد: دوره کنونی، دوره ارتباطات و انقلاب ارتباطی است و این نکته، غیر قابل کتمان می باشد. آیا ممکن است که در کتابی مطلبی نوشته شود و دیگران از آن بی خبر بمانند؟. وی افزود: ما در دوره جهانی شدن زندگی می کنیم و الحمدلله در حوزه قم جو مناسبی برقرار است، اما در بعضی از حوزه ها هنوز هم در قرون وسطی زندگی می کنند.
این استاد برجسته عقاید و کلام سپس با ارائه کلیاتی درباره موضوع نشست پرداخته و نظرات خود را ناظر بر نحوه تعامل (بحث در روش) دانست. 

وی در گام اول به وهابیت اشاره کرده و تصریح کرد: وهابیت از دیدگاه محتوا، برگرفته از افکار ابن تیمیه می باشد. تاثیرگذاری محمد بن عبدالوهاب چهره در تفکرات وهابی به ذهن متبادر نمی شود. محمد عبدالوهاب یک مقلد صرف بود که حتی معنای تقلید کردن را هم نمی دانست. ولی وی آدم سیاسی به شمار می رفت که با بهره گیری بهینه از امکانات به نشر عقاید ابن تیمیه همت گمارد. 

علامه سید کمال حیدری باز هم بر تاثیرگذاری معاویه بر تفکر وهابی ها تاکید ورزیده و گفت: دست کم سی رساله دکترای دانشگاهی درباره معاویه نگارش شده که برخی از آنها تا هزار صفحه هم می رسد. همه این رسالات مورد استفاده وهابیون قرار می گیرد. وی افزود: اینکه بنی امیه چه تاثیراتی را در تاریخ، عقاید، تفسیر، فقه و.... برجای گذاشته اند، جای کار و پژوهش فراوان دارد؛ اما واقعا تحقیقات جامعی در این باره صورت نگرفته است. 

آیت الله حیدری اظهار داشت: هم اکنون، وهابیت می کوشد که خود را به عنوان نماینده کل اهل سنت نشان دهد و همواره در راستای القای وجود یک درگیری و نزاع بین اهل تسنن و شیعیان به عنوان یک اکثریت و یک اقلیت، همت گمارده است. وی ادامه داد: و این در حالیست که مشکل و اختلاف شیعه با مدرسه و مکتب بنی امیه است و درگیری بین شیعه و سنی وجود ندارد. 

حیدری تصریح کرد: اهل تسنن در بسیاری از مباحث همراه با شیعه در جهت مخالف تفکرات وهابیت قرار دارند. اما برخی چنان با اهل سنت برخورد می کنند که آنها را به جبهه وهابیت سوق می دهند. 

وی با اشاره به برنامه های مختلف خود به ویژه در حوزه عقاید، اظهار داشت: ما در واقع به دنبال بیان عقاید و تفکرات شیعه هستیم، به دنبال آن هستیم که عقاید شیعه را آنگونه که هست، معرفی کنیم؛ و در پی شیعه کردن اهل تسنن نمی باشیم. 

آیت الله حیدری تاکید کرد: مسئله مهم اینست که اختلاف عقایدی و فکری ما نه با اهل سنت بلکه با وهابیت است. وی افزود: حساب اهل سنت را از وهابیت جدا کنید. ثمره این طرز فکر در آن خواهد بود که ما و اهل سنت در یک جبهه و وهابیت در جبهه دیگر قرار می گیرد. در این صورت، چه گروهی اکثریت و چه گروهی اقلیت خواهد بود؟ 

حیدری در ادامه به مسئله توحید استشهاد کرده و گفت: وهابی ها در بحث توحید هرگز حاضر به ورود به توحید ذاتی و صفاتی نمی شوند و فقط ار توحید عبادت و زیارت سخن می گویند. چرا؟ چونکه چنانچه به این بحث وارد شوند، باورهای آنها با ۹۹ درصد مسلمانان مغایرت خواهد داشت. (وهابیت قائل به تجسیم برای پروردگار می باشد) 

این استاد خارج فقه و اصول حوزه همچنین افراد را در گفتگوهای علمی با اهل تسنن به استفاده از عبارات و مطالب علمای سنی توصیه نمود. وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که ائمه شیعه علیهم السلام برای اثبات حق خود هرگز متوسل به نص نشدند. حیدری در توضیح این عبارت گفت: امامان ما هرگز نمی گفتند که بر اساس نص، ما دارای امامت و ولایت هستیم، بلکه همواره فضایل و علوم خود را برای مردم ذکر می نمودند تا از این راه اعلام دارند که بهترین افراد برای در اختیار داشتن این مهم می باشند. 

وی در فراز دیگری از سخنان خود از کاستی های موجود در زمینه معرفی و شناخت علم اهل بیت علیهم السلام سخن گفته و اظهار داشت: چه کاری برای شناخت و معرفی علم اهل بیت انجام داده ایم؟ چه پژوهش ها و منشوراتی را بر جای گذاشته ایم؟ آیا می دانید که امیرالمومنین علی علیه السلام در حدود ۵۰ خطبه از نهج البلاغه درباره توحید سخن گفته؟ چند رساله درباره توحید در نهج البلاغه به رشته تحریر در آمده است؟ 

آیت الله سید کمال حیدری در بخش دیگر اظهارات خود خواستار به کار گیری شیوه تهاجمی در مباحثات علمی گردیده و تصریح کرد: در مباحثه بایستی شیوه تهاجمی را به کار گرفت نه شیوه تدافعی. همیشه به این شکل بوده است که آنها سئوال کرده اند و ما جواب داده ایم. همچنان که می دانید کسی که در موضع دفاع قرار می گیرد، دچار خسارات بیشتری می شود. 

وی در فراز پایانی سخنان خود با اشاره به رویکرد صحیح در مسئله تقریب اظهار داشت: تقریب از بعد فکری و اعتقادی آغاز می شود. حیدری افزود: اگر تقریب دارای مبانی فکری و عقایدی درست و صحیحی نباشد، به نتیجه نخواهد رسید. 

آیت الله حیدری در انتهای جلسه در پاسخ به سئوالی مبنی بر نفوذ وهابیت حتی در میان برخی اقشار مدعی روشنفکری گفت: وهابیت امکانات فراوانی را جهت گسترش افکار خود در اختیار دارد. وی افزود: تفکر وهابی حاوی نکاتی عوام پسندانه ای می باشد که عقل عامی آنها را می پذیرد و از این رو، می تواند افراد زیادی را به خود جذب کند. 

این استاد عقاید و کلام تاکید کرد: وهابیت در محیط هایی نفوذ کرده که در حوزه عقاید دارای خلا می باشند. وی افزود: ما حتی در حوزه های علمیه هم روی مباحث عقایدی چندان کار نمی کنیم و چنین مسائل مهمی تبدیل به مباحث جنبی در حوزه گردیده اند.

خبرنگار تقریب -قم