کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی ، گنجینه ای بزرگ در جهان اسلام و سومین کتابخانه جهان اسلام است .

به گزارش خبرگزاری تقریب(تنا)، موسس و بنیانگذار این کتابخانه بسیار بزرگ و بی نظیر ، فقیه و مرجع تقلید شیعیان جهان محدث رجالی ، ادیب ، تبارشناس برجسته ، محقق و مورخ ، آیت الله سید شهاب مرعشی نجفی است که در صبحگاه بیستم صفر ۱۳۱۵ در نجف اشرف در خانواده ای سرشناس و مذهبی زاده شد.

تولیت کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی می گوید : این کتابخانه با بیش از ۴ هزار مجلد از نسخه های خطی نفیس موجود در کتابخانه های خارجی و اندکی از کتابخانه های داخلی تهیه شده و تاکنون ۲ مجلد از فهرست نسخه های عکسی این گنجینه شامل هزار نسخه عکسی چاپ و منتشر شده است .

حجت الاسلام و المسلمین سید محمود مرعشی نجفی درباره نحوه جمع آوری این مجموعه بی نظیر می افزاید : بخشی از نسخه ها مجموعه ای است که از پدر بزرگوار آیت الله مرعشی برای ایشان باقی مانده بود و بخشی را آیت الله مرعشی در نجف اشرف با انجام نماز و روزه استیجاری و حذف یک وعده غذایی روزانه خود و کارکردن شبانه در یک کارگاه برنج کوبی فراهم کردند و قسمتی نیز اهدا و یا وقف از طرف علاقه مندان ایشان است.

به گفته وی هم اکنون تعداد نسخه های خطی کتابخانه ۶۰ هزار عنوان و شامل بیش از ۳۱ هزار مجلد می باشد که ۶۵ درصد آن به زبان عربی و بقیه به فارسی و اندکی به زبان های ترکی ، اردو ، تاتاری ، حبشی ، پهلوی و لاتین است البته این تعداد نسخه های خطی هیچ گاه ثابت نیست و به طور متوسط هر سال بیش از ۷۵۰ تا هزار نسخه خطی نفیس گزینش شده و یا خریداری و یا اهدایی به این گنجینه افزوده می شود.

تولیت کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی ادامه می دهد: این نسخه ها در موضوعات مختلفی از جمله فقه و اصول ، کلام و عقاید ، حدیث ، منطق ، فلسفه ، عرفان و تصوف ، تفسیر و علوم قرآن ، ادبیات ، اخلاق ، طبیعیات ، تراجم و رجال و داریه ، انساب ، علوم غریبه و اعداد ، فیزیک ، شیمی ، ریاضی ، جغرافی ، هیئت ، نجوم ، طب و موسیقی می باشد که در میان این ذخایر منحصر به فرد ، بسیاری به خطوط مولفان مشهور اسلامی مزین شده است. 

وی تصریح می کند: کهن ترین نسخه بدون تاریخ این گنجینه گرانبها هم اکنون بخشی از قرآن کریم به خط کوفی از اواخر سده دوم و سوم هجری است و قدیمی ترین نسخه های تاریخ دار ۲ جزء از قرآن کریم به خط کوفی علی بن هلال مشهور به ابن بواب است که در بغداد به سال ۳۹۲ قمری کتابت شد .

حجت الاسلام و المسلمین سید محمود مرعشی نجفی اضافه می کند: همچنین ۲جلد از تفسیر التبیان شیخ طوسی مورخ ۴۵۵ قمری و نهج البلاغه شریف رضی سال ۴۶۹ قمری و تعدادی نسخه نفیس و کهن دیگر مربوط به ادیان و مذاهب مختلف نیز وجود دارد که در نوع خود بی نظیرند که از جمله می توان به دعاهایی از انجیل به خط لاتین در قطع بزرگ که در هفت سده قبل بر روی پوست نوشته شده است و نیز نسخه هایی از اوستا به خط پهلوی اشاره کرد .

تولیت کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی اضافه می کند : تاکـنون هـزاران نفر از مشاهـیر ، دانشمندان ، سیاستمداران و پژوهشگران نامدارکشورهای مختلف جهان از این کتابخانه بازدید کرده اند. وی به تالار بزرگ ابن سینای این کتابخانه اشاره و تصریح می کند: این تالار برای استفاده عموم و دارای ۷۵۰ صندلی است که ۲ هزار و ۲۰۰ متر مربع مساحت دارد و به طور میانگین ۲ هزار نفر در نوبتهای صبح و عصر از این تالار استفاده می کنند.

حجت الاسلام و المسلمین سید محمود مرعشی نجفی خاطرنشان می کند: اعضای ثابت کتابخانه با احتساب خواهران حدود۴۰ هزار نفر است و چنانچه نام نویسی متوقف نشود تعداد متقاضیان به۱۰۰ هزار نفر خواهد رسید زیرا در این کتابخانه غیر از ذخایر مکتوب ، کتابهای چاپی بسیار نایاب ، کهن و نفیس وجود دارد که در هیچ یک از کتابخانه های داخل کشور مشاهده نمی شود.

وی اضافه می کند : گنجینه اسناد مکتوب با بیش از ۱۰۰ هزار سند دست نویس از پنج سده قبل تاکنون شامل احکام شاهان ، امیران و حاکمان و عقدنامه ها و اسناد تکمیلی است و گنجینه آثار علمی مکتوب بنیانگذار کتابخانه ، در موضوعات مختلف علمی و نمونه هایی از نسخه های چاپی است که ایشان آنها را با دست خود حاشیه نویسی کرده است .

تولیت کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی تصریح می کند : گنجینه نسخه های چاپ سنگی نادر و کمیاب به زبانهای فارسی ، عربی ، ترکی و اردو که اوایل سده سیزدهم به بعد در ایران و چند کشور دیگر به چاپ رسید و تعداد آنها به بیش از۳۰ هزار جلد می رسد از جمله مجموعه های موجود در این کتابخانه است . همچنین گنجینه کتابهای چاپی ، مجلات و روزنامههای لاتین با بیش از دهها هزار جلد به ۴۰ زبان خارجی از جمله مجموعه های موجود در این کتابخانه هستند . برخی از عناوین موجود در این کتابخانه از کتب نفیس و کهن به شمار می آیند که سابقه چاپ آنها به ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال قبل باز می گردد. همچنین آیت الله مرعشی نجفی در تالیف یک دوره ملحقات الاحقاق شامل ۳۶ مجلد که در کلام و اعتقادات از منابع اهل سنت چاپ و منتشر و در سال ۱۳۷۳ بهترین کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه دین شناخته شد از حدود ۵ هزار عنوان کتاب استفاده کردند و تالیف این اثر ۴۰ سال به طول انجامید و در این کتابخانه وجود دارد .

مرکز حفاظت و نگهبانی کتابخانه ، عملیات آسیب شناسی با تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی ، مرکز قرنطینه و آفت زدایی کتاب ها و اسناد ، مرکز مرمت و بازسازی کتب خطی و مرکز میکروگرافی (ریزپردازی) از جمله واحدهای این کتابخانه سه طبقه به شمار می رود. کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی از کتابخانه های کم نظیر و شاید بتوان گفت بی نظیر ایران محسوب می شود که روند رو به گسترش این کتابخانه به گونه ای است که در آینده ای نه چندان دور در ردیف نخستین کتابخانه های جهان اسلام قرار خواهد گرفت. بنابر وصیت آیت الله مرعشی نجفی ، پیکر مطهر این مرجع عالیقدر در محل همین کتابخانه به خاک سپرده شد و بازدیدکنندگان از این مرکز بی نظیر ، ابتدا به زیارت این عالم ربانی می روند و فاتحه ای به روح پاکش هدیه می کنند.