مهم ترین موضوعی که شهید چمران در پاوه به آن اشاره می کند موضوع مقاومت است و می نویسد که رمز پیروزی در پاوه مقاومت نیروها بود.
 

به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، فاطمه جباری: شهید مصطفی چمران در سال 1311 هجری شمسی در شهر قم دیده به جهان گشود و از یک سالگی در تهران بزرگ شد. دوران دبستان را در مدرسه انتصاریه نزدیک پامنار طی کرد و سپس به دبیرستان دارالفنون راه یافت و دو سال آخر را به صورت رایگان در دبیرستان البرز گذراند. در طول این دوران همواره شاگرد ممتاز بود. 
 
از ۱۵ سالگی در درس تفسیر قرآن مرحوم آیت‌الله طالقانی، در مسجد هدایت و درس فلسفه و منطق استاد شهید مرتضی مطهری و بعضی از استادان دیگر شرکت می‌کرد و از اولین اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران بود؛ بعد از کودتای ننگین ۲۸ مرداد و سقوط حکومت دکتر مصدق، به نهضت مقاومت ملی ایران پیوست و سخت‌ترین مبارزه‌ها و مسئولیت‌های او علیه استبداد و استعمار شروع شد و تا زمان مهاجرت از ایران، بدون خستگی و با همه قدرت خود، علیه نظام طاغوتی شاه جنگید و خطرناک‌ترین مأموریت‌ها را در سخت‌ترین شرایط با پیروزی به انجام رساند.
 
پس از قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ دست به اقدامی جسورانه و سرنوشت‌ساز می‌زند و همه پل‌ها را پشت‌سر خود خراب می‌کند و به همراه بعضی از دوستان مؤمن و هم‌فکر، رهسپار مصر می‌شود و مدت دو سال، در زمان عبدالناصر، سخت‌ترین دوره‌های چریکی و جنگ‌های پارتیزانی را می‌آموزد و به عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته می‌شود و فوراً مسئولیت تعلیم چریکی مبارزان ایرانی به عهده او گذارده می‌شود.

فعالیت های شهید چمران در منطقه جنگی پاوه

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و استقرار حکومت اسلامی در ایران توطئه‌های دشمنان علیه این نظام مقدس آغاز شد، حضور گروه‌های ضد انقلاب در مناطق کردنشین ایران در راستای تجزیه کشور نخستین توطئه‌های دشمنان دون صفت در راستای ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران بود که پس از ناکامی در تجزیه کشور، تحمیل جنگ نابرابر هشت ساله علیه کشور، ترور شخصیت‌های نظام و ترسیم نقشه براندازی از طریق فتنه‌های متعدد را در دستور کار خود و فروختگان داخلی و خارجی و حامیان آنان یعنی استکبار جهانی قرار دادند که تاکنون نیز این توطئه‌ها ادامه داشته است.
 
در کردستان کسانی که تفکرات چپ داشتند حزب دموکرات، حزب کومله و...  بودند؛ این گروه ها در جریان پیروزی انقلاب اسلامی هیچ فعالیتی نداشتند؛ اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچون منافقین از شرایط سوء استفاده کردند و یک روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی حزب دموکرات به پادگان مهاباد حمله می کنند.

حمایت مردم پاوه از انقلاب اسلامی برای ضدانقلاب سخت تمام می‌شد و مزدوران پیام داده بودند در پاوه یک نفر را هم زنده نمی‌گذاریم. از شب تا به صبح رگبار گلوله‌های سبک و سنگین و خمپاره‌ها و راکت‌ها می‌بارید و دشمن فجیع‌ترین جنایات را انجام می‌داد تا رعب و وحشت را بر منطقه حاکم کند.

بیمارستان مجروحان سپاه در دست دشمن قرار گرفت و 25 نفر از پاسداران به فجیع‌ترین شکل ممکن و به دست پلید مزدوران به شهادت رسیدند.

مزدوران در پاوه ادارات را غارت و پاسداران و پیشمرگان مسلمان کردستان را سر می‌بریدند و یکی پس از دیگری به شهادت می‌رساندند؛ درگیری همچنان با شدت ادامه داشت و  تنها ایمان شهر را بر پا نگاه داشته است؛ گروه های ضد انقلاب برای تضعیف روحیه مردم و پاسدارانی که در شهر پاوه بودند به بیمارستان شهر پاوه حمله می کنند و زخمی ها را روی زمین می کشند و آن ها را در حیاط بیمارستان به رگبار می بندند.

در آن شب مخوف پاوه، همه امیدها قطع شده بود و فقط چند پاسدار مجروح، خسته و دل‌شکسته در میان هزاران دشمن مسلح به محاصره افتاده بودند، اکثریت پاسداران قتل عام شده بودند و همه شهر و تمام پستی و بلندی‌ها به دست دشمن افتاده بود و موج نیروهای خونخوار دشمن لحظه به لحظه نزدیک‌تر می‌شد؛ در چنین شرایطی که نیروهای ضد انقلاب و گروه های چپ، غرب کشور را مورد حمله قرار داده بودند، شهید چمران وارد صحنه شد و برای نخستین بار در قائله منطقه مرزی سرو لباس رزم پوشید و با کمک سایر نظامیان به پاکسازی منطقه پرداخت.
 
شهید چمران مشکلات موجود در منطقه مریوان را از طریق برگزاری جلسات متعدد با بزرگان منطقه حل و فصل کرد. اما تهاجم احزاب چپ به منطقه پاوه در ۲۴ مرداد ۱۳۵۸ با شدت بیشتر و با شهادت بسیاری از اهالی منطقه و نظامیان شروع شد؛ ؛ باران گلوله می‌بارید ولی شهید چمران با شهامت، شجاعت و ایثارگری فراوان توانست این شب هولناک را با پیروزی به صبح امید متصل کند و جان پاسداران باقی‌مانده را نجات دهد و شهر مصیبت‌زده را از سقوط حتمی برهاند.

آنگاه که فرمان انقلابی امام خمینی (ره) صادر شد ایشان فرماندهی کل قوا را به دست گرفتند و درواقع برای اولین بار بود که امام(ره) خودشان  را به عنوان «فرمانده کل قوا» خطاب می‌کردند پس به ارتش فرمان دادند تا در ۲۴ ساعت خود را به پاوه برساند و فرماندهی منطقه نیز به عهده دکتر چمران واگذار شد.
 
رزمندگان از جان گذشته انقلاب، اعم از سرباز و پاسدار به حرکت درآمدند و همه تجارب انقلابی، ایمان، فداکاری، شجاعت، قدرت رهبری و برنامه‌ریزی دکتر چمران در اختیار نیروهای انقلاب قرار گرفت و عالی‌ترین مظاهر انقلابی و شکوهمندترین قهرمانی‌ها به وقوع پیوست و در مدت ۱۵ روز شهرها و راه‌ها و مواضع استراتژیک کردستان به تصرف نیروهای انقلاب اسلامی درآمد و کردستان از خطر حتمی نجات یافت و مردم مسلمان کرد با شادی و شعف به استقبال این پیروزی رفتند.
 
شهید چمران در کتاب کردستان آورده است که پیام تاریخی امام خمینی (ره) این پیام ترس و رعب در دل دشمن انداخت و گروه های ضد انقلاب عقب نشینی کردند؛مهم ترین موضوعی که شهید چمران در پاوه به آن اشاره می کند موضوع مقاومت است و می نویسد که رمز پیروزی در پاوه مقاومت نیروها بود.

چمران دوباره در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ که برای سرکشی، معرفی و توجیه فرمانده جدید محور به جای «ایرج رستمی» به منطقه جنگی دهلاویه رفته بود، در خط مقدم نبرد، بر اثر اصابت ترکش خمپاره ۶۰ دشمن از ناحیه پشت سر زخمی شد؛ مورد اصابت قرار گرفتن این فرمانده از پشت سر، از آن زمان تاکنون منشأ گمانه زنی‌های بسیار در مورد احتمال مرگ او بر اثر شلیک آتش خودی بوده‌است، هرچند برخی از همرزمان وی، چنین احتمالی را دور از ذهن دانسته‌اند.

 کمک‌های اوّلیه بر روی او در بیمارستان سوسنگرد انجام گرفت و آمبولانس به اهواز شتافت ولی پیکر بی‌جان او به اهواز رسید و در همان تاریخ درگذشت. آرامگاهش در بهشت زهرا قرار دارد و فاقد سنگ قبر می‌باشد.
 

انتهای پیام/