نخستين گزارش شش ماهه بان کي مون درباره تحريم ها پس از برجام و محدوديتهاي باقيمانده درباره ايران ديروز در اختيار شوراي امنيت قرارگرفت.
اين گزارش را جفري فلتمن مسئول امور سياسي سازمان ملل متحد که قبلا سمت معاون وزيرامور خارجه امريکا را برعهده داشت به شوراي امنيت برد.
در گزارش بان کي مون آمده است ايران از اينکه هنوز به طور کامل از امتيازهاي مربوط به لغو تحريم ها برخوردار نشده شکايت دارد و نگراني هايي را درمورد محدوديت هاي سفر توسط آمريکا و توقيف دارايي هاي بانک مرکزي ايران براساس يک حکم دادگاه آمريکا مطرح کرده است.
در گزارش بان کي مون به بحث موشکهاي بالستيک هم اشاره شده که با اعتراض نماينده روسيه مواجه شد.
ويتالي چورکين گفت: اين گزارش شامل اشتباهات واقعي است و عناوين در اين گزارش به محدوديت ها بر فعاليت هاي موشکي بالستيک ايران اشاره دارد.
اينها مسائلي است که با موضوع گزارش مطابقت ندارد.
نماينده دائم روسيه در سازمان ملل، انگيزه گزارش 'بان کي مون'درباره اجراي 'برجام' را سياسي و روش ها و منابع داده هاي تدوين آن را نامعتبر و غيرقابل قبول توصيف و تاکيد کرد اين گزارش مانعي بالقوه بر سر راه اجراي اين توافق است
در اين حال سفير آمريکا در سازمان ملل متحد در شوراي امنيت گفت :آمريکا با بخش هاي مختلف اين گزارش کاملا مخالف است. سامانتا پاور افزود: شوراي امنيت به بان کي مون اختيار نداده است درباره مسائلي از جمله شکايت ايران از روند کاهش تحريم ها درچارچوب موافقتنامه هسته اي ، گزارشي ارائه کند.
نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل افزود: ایران و دیگر کشورهای مذاکره کننده در پرونده هسته ای ایران، گهگاه اقدام هایی را انجام داده اند که گرچه نقض توافق هسته ای به شمار نمی آید، اما با قطعنامه شماره 2231 ناسازگار است.
سامانتا پاور گفت: از زمانی که کشورهای آمریکا ، فرانسه، انگلیس، آلمان، چین، روسیه و اتحادیه اروپا توافقی را با ایران امضا کردند تا اطمینان حاصل شود برنامه هسته ای این کشور صلح آمیز است و همچنان صلح آمیز خواهد ماند یک سال می گذرد. برخلاف بی اعتمادی تاریخی که بین دوطرف وجود دارد، هر دو به تعهدات خود پایبند بوده اند و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اجرا می شود. این دستاوردی حقیقتا بزرگ است. از زمان اجرایی شدن توافق به بعد ، ایران دوسوم سانتریفیوژهایش را اوراق کرد و هسته مرکزی رآکتور پلوتونیم در اراک نیز با سیمان پر شد. بیش از 98 درصد از ذخایر اورانیوم غنی شده از کشور خارج شد و باقیمانده آن نیز مدام در نظارت قرار دارد تا اطمینان کنیم ایران از میزان مجاز ذخیره اورانیوم تجاوز نمی کند.
وی افزود: در نتیجه، همه مسیرهای دستیابی این کشور به سلاح هسته ای مسدود است و زمان فرار هسته ای نیز از دو تا سه ماه پیش از توافق به دست کم یک سال افزایش یافته است. دانش ما از برنامه هسته ای ایران خیلی بیشتر شده زیرا توافق هسته ای موجب شد آژانس بین المللی انرژی اتمی دسترسی بی سابقه ای به تاسیسات هسته ای ایران و زنجیره تامین هسته ای این کشور داشته باشد و نظارت و ارزیابی موثر امکان پذیر شود. چنانچه نگرانی یا پرسشی در حین نظارت بوجود بیاید فرآیندی تعریف شده که می توان این نگرانی ها را پاسخ گفت. دولت آمریکا از ایران به خاطر اجرای سریع این توافق تاریخی قدردانی و از این اقدام ایران استقبال می کند. توافق هسته ای تغییری واقعی و محسوس را رقم زده که بدون شک صلح و امنیت بین المللی را بهبود بخشیده است. هدف اصلی شورای امنیت نیز همین است.
سامانتا پاور افزود: همچنین قبول داریم که گفتگو بر سر این توافق و اجرای آن مستلزم غلبه بر بدبینی عمیقی بوده که در بخش هایی از ایران وجود دارد. جهان به علت دستیابی به این توافق امن تر شده است. شش ماه از زمانی می گذرد که آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی آزمایی کرد ایران تعهدات اصلی خود را که به موضوع هسته ای مربوط می شد بر اساس توافق کامل اجرا کرده است. از همان تاریخ هم تحریم های مربوط به موضوع هسته ای از سوی سازمان ملل ، اتحادیه اروپا و آمریکا برداشته شد. در حالی که اجرای تعهدات اعضا بر اساس برجام موضوعی است که باید کمیسیون مشترک بررسی کند و ربطی به شورا ندارد ، اجازه می خواهم صریح اعلام کنم که آمریکا ، شرکای ما در گروه 1+5 و اتحادیه اروپا همه تعهدات خود را بر اساس توافق و بی چون و چرا اجرا کرده اند و همه تحریم های هسته ای که در توافق آمده برداشته شده است. همچنین ما به شرکای خود در بخش های خصوصی و دولتی ، دستورالعمل های روشن و به موقعی را درباره تعامل مجاز با ایران ارائه کرده ایم.
سامانتا پاور ادامه داد: همانگونه که بندهای توافق تاکید دارند و در نتیجه گزینه هایی که سران ایران انتخاب کرده اند بار اقتصادی روی دوش مردم ایران کمتر شده است. و آمریکا به حسن نیت و بدون استثنا به تعهداتی که بر اساس برجام دارد عمل خواهد کرد. شکی وجود ندارد که توافق هسته ای روند رو به رشد برنامه هسته ای ایران را به شکلی قابل ملاحظه و قابل راستی آزمایی کندتر کرده است. اما این نکته هم درست است که ایران و دیگر کشورهای عضو گهگاه اقدام هایی را انجام داده اند که گرچه نقض برجام بشمار نمی آید اما با قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت ناسازگار است. در گزارشی که امروز دبیرکل منتشر کرد برخی از این اقدام ها مستند شده اند. از جمله این اقدام ها می توان به آزمایش مکرر موشک های بالستیک ایران اشاره کرد که شورای امنیت از این کشور خواست تکرار نشود. در گزارش دبیرکل آمده است که این آزمایش های موشکی، تنش ها را در منطقه افزایش می دهند. ایران این آزمایش ها را پنهان نمی کند.
وی افزود: در گزارش همچنین خاطر نشان شده است که ایران در مواردی قطعنامه 2231 را نقض می کند که از جمله است ارسال سلاح به دیگر قسمت های منطقه که برخی از آنها ردگیری شده است. در گزارش دبیرکل همچنین مواردی از نقض مسدود بودن دارائی ها و محدودیت های سفر برای مقام های ایرانی که از سوی شورا مشخص شده اند دیده می شود برای نمونه حضور صنایع دفاعی ایران در نمایشگاه تسلیحاتی در عراق. هیچ کس از جمله کشورهای عضو سازمان ملل ، شورای امنیت و دبیرخانه نباید چنین اقدام هایی را نادیده بگیرند.
نماینده آمریکا در سازمان ملل در ادامه، گفت: همانگونه که بارها درباره این قطعنامه گفته شده ، اجرای آن اهمیت حیاتی دارد. به این معنی که وقتی قطعنامه نقض می شود یا اقدام هایی خلاف جهت گیری آن به اجرا در می آید این اقدام ها باید مستندسازی و محکوم شوند. و باز این بدان معنی است که همه کشورهای عضو بویژه اعضای شورای امنیت ، کشورهای عضو گروه 1+5 و ایران که توافق نامه را به سرانجام رساندند باید در اجرای توافق دین خود را ادا کنند. به همین علت است که آمریکا از اقدام نیروی دریایی سلطنتی استرالیا و نیروی دریایی فرانسه که در تاریخ های 27 فوریه و 20 مارس محموله سلاح های ایران را کشف و ضبط کردند و نیز کاری که نیروی دریایی آمریکا در روز 28 مارس انجام داد تشکر و سپاسگذاری می کند. و اضافه بر این ، شورای امنیت و جامعه بین المللی باید از کشورهای عضو بخواهند چرا وظایف خود را بر اساس قطعنامه انجام نمی دهند.
پاور گفت: آمریکا با بخش هایی از این گزارش مخالف است و درک می کنیم که ایران نیز با بخش هایی از گزارش به شدت مخالفت می کند. از جانب ما، در شرایطی که برخی در این خصوص استدلال هایی دارند برای آنکه متعادل باشد ، در گزارش باید به ایران فرصت داده می شد شکایت هایی را که به اوضاع برداشته شدن تحریم ها بر اساس توافق دارد بیان کند. شورای امنیت هم دبیرخانه را مامور نکرد که به مسائلی که به اجرای ضمیمه ی B قطعنامه 2231 مربوط می شد. در عوض کمیسیون مشترک بود که با دقت طراحی شد تا مسائل مربوط به اجرا را مطرح وحل و فصل کند و این بهترین مسیر برای مطرح کردن چنین نگرانی ها به شمار می آید.
وی افزود: دولت آمریکا همه تعهدات خود را که به تحریم ها مربوط می شد بر اساس توافق کامل اجرا کرده و به پرسش هایی که در همین رابطه مطرح شده چه از ناحیه ی کمیسیون مشترک و چه تعامل گسترده و دوجانبه با ایران باشد پاسخ گفته است. حتی فراتر از اجرای تعهداتش بر اساس برجام، دولت آمریکا در تعامل با کشورها، مشاغل و بانک های سرتاسر دنیا به همه پرسش هایی که درباره محیط تازه ی تحریم ها وجود دارد پاسخ می دهد. روشن است که پس از برجام همه اختلاف های ما با ایران حل و فصل نشده است. درباره موارد متعدد نقض حقوق بشر در ایران به شدت نگران هستیم و در زمینه بی ثباتی در ایران نیز به شدن نگرانیم.
