تلاش مسلمانان روهینگیا برای بازیابی هویت و تاریخ خود
پس از آنکه دولت میانمار فرهنگ و تاریخ مسلمانان روهینگیا را هدف قرار داد، اکنون این اقلیت در تلاشند تا زبان و خط مادری خود را بیاموزند و تاریخ خود را احیا کنند.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه بین‌الملل خبرگزاری تقریب، تعداد کمی از اقلیت روهینگیا سواد خواندن و نوشتن دارند، زیرا جامعه آنها دهه‌ها در معرض نابودی فرهنگی در سرزمین میانمار روبه‌رو بوده است.
نیروهای امنیتی دولتی میانمار در سال 2017 به طور سیستماتیک جمعیت اقلیت مسلمان روهینگیا را هدف قرار داده و نزدیک به 1 میلیون نفر از آنها را مجبور به فرار به بنگلادش کردند.
تلاش‌ها برای حذف روهینگیا از فضای عمومی میانمار از دهه 1960 آغاز شد و در آن زمان نه تنها در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از زبان روهینگیا استفاده نمی‌شد، بلکه این زبان در مدارس هم تدریس نمی‌گردید.
زبان روهینگیا یک زبان هندوآریایی و مرتبط با زبان بنگالی-آسامی مرتبط است که در قرن نوزدهم برای اولین بار با الفبای عربی نوشته شد و بعد از آن زمانی که بریتانیا، میانمار امروزی را استعمار کرد، از حروف انگلیسی و اردو نیز استفاده شد.
در دهه 1980، «محمد حنیف»، محقق روهینگیایی، یک خط آوایی مناسب ابداع کرد. این الفبا که با نام «حنیفی روهینگیا» شناخته می‌شود، بر اساس حروف عربی با اقتباس‌هایی برای تطبیق با تونالیته، خیشومی‌شدگی و حروف واکه است. (تونالیته، خیشومی‌شدگی و حروف واکه از موارد مربوط به آواشناسی است.)
این الفبا در سال 2018 توسط سازمان «کنسرسیوم یونیکد» (Unicode Consortium) استاندارد شد و به روهینگیاها اجازه داد، پیام‌های دیجیتالی را با الفبای خود ارسال کنند.
در آن زمان «محمد اسماعیل»، مانند بسیاری دیگر از روهینگیاها، دوره‌های آنلاین را گذراند تا بتواند به زبان مادری خود بخواند و بنویسد.
اسماعیل گفت: «در 29 سالگی خط و زبانی را که از بدو تولد با آن صحبت می‌کردم، یاد گرفتم. ما هرگز آن زبان را آموزش ندیدیم. مقامات آنجا (میانمار) اجازه هیچ گونه تدریس به زبان روهینگیا را ندادند.»
خانواده اسماعیل در سال 2007 از میانمار فرار کردند. آنها شش سال را در بنگلادش گذراندند و سپس به هند نقل مکان کردند و به جامعه 40 هزار نفری روهینگیا پیوستند.
اسماعیل اکنون در «فریدآباد» در ایالت «هاریانا» زندگی می‌کند و یک واعظ است. همچنین از آنجایی که بر سیستم نوشتاری حنیفی تسلط دارد، معلم نیز هست.
اسماعیل گفت: «رسالت زندگی من این است که خط و زبان را به هموطنان روهینگیا آموزش دهم تا هویت و تاریخ ما حفظ شود. این کار به ما احساس ریشه‌دار بودن می‌دهد. ما کتاب‌ها و سایر متون آموزشی را به زبان خود ترجمه می‌کنیم تا مردم خود را آموزش دهیم.»
این معلم روهینگیایی در محله فقیرنشین خود، یک غرفه کوچک موقتی ساخته است که در آن کلاس درس برگزار می‌کند. او علاوه بر زبان روهینگیا، عربی و اردو نیز تدریس می‌کند و اعتقاد دارد که «مهم است مردم جامعه ما زبان عربی را بدانند، زیرا باید قرآن را بیاموزند.»
وی همچنین گفت: «احساس می‌کنم این وظیفه من است که به کودکان و بزرگسالان روهینگیا آموزش دهم تا درباره خود و جهان بدانند.» اسماعیل بر این باور است که اگر دانش‌آموزانش این زبان و خط را یاد بگیرند، می‌توانند به دیگران نیز آموزش دهند.
«ماریان»، شاگرد 10 ساله اسماعیل، می‌گوید: «من هر روز صبح به مدت دو ساعت برای یادگیری زبان به اینجا می‌آیم. مادر من هم می‌خواهد یاد بگیرد. وقتی من زبان را یاد بگیرم، می‌توانم به او هم یاد بدهم.»
همکلاسی او «عایشه صدیق» نیز در حال یادگیری است. او هم مانند اکثر کودکان روهینگیا، فقط سنت شفاهی روهینگیا، داستان‌های عامیانه، آهنگ‌های محلی و لالایی‌های آن را می‌شناخت.
عایشه می‌گوید: «امیدوارم علیرغم چالش‌ها بتوانم آن را طی چند ماه یاد بگیرم تا به تدریج بتوانم به زبان خود کتاب بخوانم. وقتی بزرگ شدم، دوست دارم داستان مبارزه خانواده و جامعه‌ام را به زبان خودم بنویسم.»
بزرگسالان روهینگیا نیز زبان احیا شده را ابزار جدیدی برای بقا جامعه می‌دانند. «صابر کیاو مین»، 34 ساله، بنیانگذار ابتکار حقوق بشر روهینگیا، یک سازمان غیردولتی در دهلی‌نو، گفت: «مقامات میانمار می‌خواهند با محو کردن ردپای زبانی ما، وجود ما را انکار کنند.»
او که سه ماه است زبان مادری خود را آموزش می‌بیند، گفت: «زبان من برای من به معنای گفتن داستان خودم است. زبان منعکس کننده تاریخ، فرهنگ و پیشینه جامعه است.»
