اختلافات موجود بین قبایل دردافور مسئله جدید ورویداد تازه ای نبود بلکه صدها سال است که این قبایل دراین منقطه پانصد هزار کیلومتری که بخشي از آن سرزمین را مناطق صحرایی تشکیل می دهد
اشتراک گذاری :
كشورهاي ابر قدرت غرب به رهبري آمريكا كه چشم ديدن استقرار و آرامش و پيشرفت را در هيچ يك از كشورهاي اسلامي و عربي ندارند ، پنج سال است كه جار و جنجال‌هاي تبليغاتي فراواني برعليه دولت اسلامگراي سودان ، در رابطه با منطقه پانصد كيلومتر مربعي غرب سودان (دارفور) به راه انداخته اند ، بسياري از رهبران آمريكا وكشورهاي اروپايي كه در صحنه بين‌المللي، دستشان تا مرفق به خون زنان و كودكان بيگناه افغاني و عراقي و ... آلوده است، و با تانكهاي خود وارد حريم خصوصي مردم بيگناه مي شوند و بيرحمانه ترين شكنجه ها را در اين دو كشور عربي و اسلامي انجام مي دهدند ، اكنون دم از انسان‌دوستي و رعايت حقوق آنسانها مي زنند و حكومت سودان را به نسل‌كشي و ارتكاب جنايات بشري متهم مي سازند و با مطرح كردن دادخواست دادگاه جنايي بين‌المللي پيرامون بازداشت رئيس‌جمهور سودان ، تبليغات گسترده‌اي عليه اين كشور مسلمان به راه انداختند كه همچنان ادامه دارد و مشخص نيست نتيجه آن چه خواهد بود!! براي اينكه اين مطلب سناريوي خيمه شب بازي آمريكائيها بهتر روشن شود ، كه قبلاً آمريكاييها به طور علني از اجراي آن حمايت نمي كردند آما اكنون اين كشور استكاري شمشير را از رو بسته و خواهان اجراي حكم دادگاه جنايي بين المللي يعني دستگير عمر حسن البشير شده ست و براي اينكه چهره شماره يك اين حكم دادگاه وابسته به جهان استكبار ، بهتر شناخته شود ، مختصري از زندگي ژنرال «عمر حسن احمد البشير»، رئيس‌جمهور كنوني سودان بيان مي‌شود تا مشخص شود چرا اين شخصيت سوداني توانسته است بيشترين مدت حكمراني بين رؤساي سابق را از آن خود كند و پس از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در سال جاري ميلادي، در اين كشور همچنان در اين مقام ماندگار شد. عمر حسن البشير در اول ژانويه سال ۱۹۴۴ ميلادي در شهر «حوش بانقا»، از توابع فرمانداري «شندي» كه در ۱۸۰ كيلومتري شمال خارطوم، پايتخت سودان واقع است، به دنيا آمد و در همان شهر، مرحله ابتدايي را گذراند و سپس به همراه خانواده‌اش به شهر خارطوم منتقل شد. پدرش كه از قبيله «البديريه» بود، در شركت كافوري نزديك پل بين دو شهر خارطوم و بحري كار مي‌كرد و مادرش از قبيله «الجعليين» كه از اشراف سادات سودان به شمار مي‌آيند، است. بنا بر گفته يكي از نزديكان البشير، وي فردي ورزشكار است و هفته‌اي سه روز ورزش مي‌كند و طرفدار تيم فوتبال الهلال سودان «آبي پوشان پايتخت» و اهل شوخي و مزاح است. چاي و قهوه نمي‌خورد و غذاي سوداني دوست دارد و تنها به موسيقي سنتي سودان معروف به «حقيبه» گوش مي‌دهد. البشير با آن‌كه فرزند دوم خانواده بود، اما از همان دوران نوجواني و از زماني كه دانش‌آموز بود، مجبور به كار كردن بود تا كمك خرج خانواده پر جمعيت يازده نفري خود شود و كارهاي متعددي انجام ميداد؛ از جمله بنايي ، كه يك روز در زمان كار از پلكان به زمين افتاد و دندانش شكست. وي در دهه هفتاد قرن گذشته با دختر پسر عمويش «فاطمه خالد» ازدواج كرد، اما از وي صاحب فرزندي نشد و سرانجام پس از ۳۵ سال، بار ديگر در سال ۲۰۰۵ با «وداد بابكر»، بيوه سرهنگ مرحوم ابراهيم شمس الدين وزير مشاور سابق وزارت دفاع سودان كه در حادثه سقوط هواپيماي نظامي در جنوب سودان كشته شد، ازدواج كرد و بنا بر گفته روزنامه‌نگار معروف سوداني و يكي از نزديكان البشير، اين ازدواج در واقع وفاداري بشير به دوست قديمي خود «ابراهيم شمس الدين» و پنج فرزندش است. بشير مرحله متوسطه را در مدرسه خارطوم گذراند و پس از گرفتن مدرك ديپلم به دانشگاه علوم پروازي راه يافت تا در ارتش سودان خلبان شود، اما تحصيل در اين دانشكده را نيمه‌كاره رها كرد و به عنوان افسر پرش با چتر نجات از دانشكده جنگ اين كشور ـ دوره شماره ۱۸ ـ فارغ‌التحصيل شد. اين در حالي است كه دانش‌آموختگان اين دوره، همان كساني بودند كه در كودتاي عليه حكومت صادق المهدي در سال ۱۹۸۹ ميلادي شركت كردند. بشير پيش از كودتا، فرمانده منطقه نظامي در غرب شهر «نويره» بود و در آن هنگام جنگ به شدت بين نيروهاي دولت مركزي و جنگجويان جبهه مردمي آزاديبخش سودان به رهبري «جان گرانگ» ادامه داشت كه بشير در آن زمان، پيروزي‌هاي چشمگيري به دست آورده بود. رئيس جمهور كنوني سودان ، از نظر گرايش‌هاي اسلامي از همان دوران جواني، با جماعت اخوان المسلمين همكاري مي‌كرد و هنگام ورود به ارتش از آنها جدا شد تا هنگامي كه زمان كودتا فرا رسيد و دوباره به آنها پيوست. نفر اول اين جماعت، مرحوم «محمد المرضي جباره»، نخستين وزير برنامه‌ريزي اقتصادي حكومت كودتا و پس از او، «مختار محمدين» و نفر سوم سرهنگ «عثمان احمد الحسن» بودند كه نفر آخر قرار بود رهبري كوتا را به عهده گيرد ولي با ترديد سرهنگ عثمان، رهبري كودتا به عهده عمر البشير گذاشته شد. البته بسياري از تحليلگران بر اين باورند كه اين كودتا توسط عوامل جبهه اسلامي ملي سودان به رهبري دكتر «حسن عبدالله الترابي» صورت گرفت و دليل اين ادعا، سخن شخص ترابي در شب جدايي بين ترابي و بشير در سال ۱۹۸۹ ميلادي كه ترابي به بشير گفت: «تو به قصر رياست‌جمهوري برو و من به عنوان زنداني به زندان مي‌روم» تا اين كه هيچ نشاني از دخالت اين جبهه با نيروهاي كودتاچي به جا نماند!! البته يكي از عواملي كه به البشير و يارانش انگيزه فراواني داد تا كودتا كنند، وضعيت بسيار اسفبار ارتش سودان در جنگ جنوب بود در آن زمان سربازان سوداني مجبور شدند براي سد جوع، گربه‌ها را شكار كنند و بخورند !!! زيرا از مركز پشتيباني نمي‌شدند. همكاري بشير و ترابي يازده سال طول كشيد كه در اين مدت بشير در نقش رئيس‌جمهور بود و ترابي نقش‌هاي گوناگوني بازي كرد (زنداني، رهبر اسلامي مردمي، رئيس مجلس ملي) ولي پس از اين مدت كه براي هردوي آنها بسيار سخت و ناگوار بود، به دليل توافق نداشتن بر كيفيت اداره كشور و چگونگي ايجاد ارتباط سياسي با ديگر كشورهاي همسايه از همديگر جدا شدند و بار ديگر، ترابي به زندان رفت و بشير در قصر رياست جمهوري ماند. دكتر صادق بخيت الفقيه، همكلاسي مرحوم دكتر محسن نوربخش در آمريكا و مشاور سابق رسانه‌اي بشير در باره ايشان مي‌گويد: بشير در برخورد با اطرافيان خود، بسياري از مرزها را مي‌شكست، به گونه‌اي كه برخورد انساني‌اش با وزير و سرايدار و نگهبان همسان بود (البته اين سخن شايد اشاره‌اي به برخورد بسيار متفاوت دكتر ترابي با اطرافيانش كه معمولا متكبرانه و آمرانه بود، باشد و به همين دليل، بسياري از از انقلابيون جوان كه ابتدا با ترابي بودند، به دليل همين برخورد از او جدا شدند و ادامه راه انقلابي خود را را با بشير ادامه دادند)!!!! دكتر صادق مي‌افزايد: بشير در نشست‌هاي هيأت دولت همچون رئيس برخورد نمي‌كرد، بلكه ديگران حس مي‌كردند كه او با آنها مشورت مي‌كند. سرتيپ هادي بشري درباره بشير مي‌گويد: بشير هنگامي كه دستورهاي كلي به اطرافيان خود ميداد، ديگر در جزييات دخالت نمي‌كرد و با اين كار، به آنها اعتماد به نفس و قدرت ابتكار در كارها را ميداد. البته يكي از ويژگي‌هاي بارز بشير، تسلط كامل وي بر روحيات مردم سودان و سخن گفتن به لهجه‌هاي گوناگون سوداني در سخنراني‌هاي عمومي در استان‌هاي اين كشور و جذب شديد دل‌هاي عامه مردم است. و همين عامل در بقاي ي او در منصب رياست جمهوري در سال جاري بسيار موثر بود و از اين طريق آراي فراواني به نام بشير در صندوقهاي راي ريخته شد . به هر حال، بشير در سالهاي طولاني حكومتش، نتايج بسيار خوبي به دست آورد كه مهمترين آنها بستن قرارداد صلح با «جان گرانگ» و جانشين او ( سولفيا كير ) رئيس كنوني حكومت جنوب سودان براي پايان دادن به جنگ جنوب و انجام تلاشهاي فراوان براي امضاي قرار داد صلح با گروههاي مخالف در دارفور جنگ زده و پايان عمليات اكتشاف و استخراج نفت و راه‌اندازي پالايشگاه بود كه نتيجه آن، رشد ۱۱درصد در اقتصاد اين كشور (بنا بر گزارشهاي صندوق جهاني پول) شد. اما اين رشد و توسعه اقتصادي، مشكلاتي نيز به همراه داشت كه نمونه بارز آن آغاز درگيري‌هاي مجدد «دارفور» بود كه اگر اين درگيري‌ها بهانه اي به دست دادگاه بين المللي جنايي بين المللي داد تا اين دادگاه بر اساس گزارشهاي دروغين برخي از افراد گروههاي به اصطلاح امداد گر در دارفور ، بشير را محاكمه غيابي كرد و دستور دستگيري وي را صادر كرد و از اين راه جنجال بزرگي در جهان به راه انداخت كه آخرين جايي كه اين جنجال به آن سرايت كرد كنفرانس سران آفريقا بود . كنفرانسي كه رهبران سي كشور آفريقايي شركت كننده درآن در برابر درخواست مصر ، ليبي و اريتره و برخي از كشورهاي آفريقايي كه به عضويت اين دادگاه در نيامده اند ، مبني بر عدم دستگيري بشير به هنگام ديدار از كشورهايي كه به عضويت اين دادگاه در آمده اند ، را رد كردند و اين درخواست را از متن قطعنامه كنفرانس حذف كردند . در حاليكه اخيراً بشير از كشور چاد ديدار كرد و با توجه به درخواست دادگاه جنايي بين المللي از اين كشور براي دستگيري بشير ، اما كشور چاد اين كار را نكرد و بشير به خارطوم بازگشت . انگيزه هاي اختلاف و جنگ در دارفور بسیاری از کارشناسان سیاسی ونظامی آگاه به امور سودان معتقدبودند که غرب بعد از امضاي قرارداد صلح جنوب سودان در سال ۲۰۰۵ م بین دولت مرکزی وشورشیان ، حكومت سودان را درجای دیگری از این کشور درگير خواهند کرد وبه عبارت دیگر مشکل جدیدی را براي دولت سودان دریکی دیگر از نقاط این کشور بوجود خواهند آورد ویا اگر اختلافاتي جزئي درجایی وجود باشد ،دامنه آن را توسعه دهند ودولت مرکزی را گرفتار مشكل و معضل جديدي سازند ، تا دولت سودان به رهبري بشير ، نتواند به سازندگی وحل مشکلات داخلی وخارجی خود بپردازد . لذا بعد از متوقف شدن موقت جنگ درجنوب سودان براساس توافقنامه بین شورشیان جنوب ودولت مرکزی که براساس آن رهبر شورشیان جنوب به عنوان رئیس دولت خودمختار جنوب ومعاون رئیس جمهور سودان تعیین گرفت ودو مسئله ثروت وتعیین سرنوشت را نيز بین خود وبرای مدت شش سال حل وفصل کردند،بعد ازاین روند مثبت در حل مشکلات این کشور جنگزده ، ناگهان مسئله دیگری بنام «مشكل دارفور»مطرح شد وپس ازمدت کوتاهی چنان این مشکل ابعاد جهانی یافت که دولت مرکزی سودان بسیار بیشتر از سابق درگیر حل مشکل دارفور شد، درحالیکه هنوز به طور کلی مشکل جنوب حل نشده ولی وضعیت تا حدودی آرامتر شده است. اختلافات موجود بین قبایل دردافور مسئله جدید ورویداد تازه ای نبود بلکه صدها سال است که این قبایل دراین منقطه پانصد هزار کیلومتری که بخشي از آن سرزمین را مناطق صحرایی تشکیل می دهد ،و به هنگام فصل خشکسالی وکم آبی با هم دیگر بر سر تسلط بر منابع آب ومراتع درگیریهای موسمی وگاهی مستمر دارند.البته تاريخ منطقه نشان مي دهد كه گاهی افرادی مانند سلطان علی دینار ،این قبایل را باقدرت معنوی ومادی خود متحد می ساختند ونیروی عظیم منطقه ای ایجاد می کردند ولی هربار این نیروی عظیم توسط نیروهای مهاجم متلاشی می شد همانطوریکه انگلیسیها به کمک مصریها، حکومت مقتدر سلطان علی دینار را شکست دادند ومتلاشی کردند وبعد ازآن مجدداً قبایل موجود دردارفور برسر مشکل همیشگی خود درگیریها وجنگهای فراوانی درطول سالهای اخیر داشتند، تا اینکه دولت نجات ملی به رهبری ژنرال عمر البشیر برسرکار آمد ویکی از ژنرالهای قاطع وپرصلابت خودرا بنام دكتر الطیب محمد الخير را كه قبلاً نائب والي خارطوم بود ، در سال ۱۹۹۱م به استانداری ولایت دارفور اعزام کرد، ایشان ابتدا از دو حربه قدرت و سیاست استفاده نمود واز يك سو به جنگ با گروههاي راهزن پرداخت و به شدت آنها سركوب كرد واسلحه غير قانوني كه به وفور در دست مردم عادي بود جمع آوري نمود و از سوي ديگر شرايط زندگي را در اين منطقه به گونه اي تغيير كرد كه امار ۳۰ حادثه راهزني در روز به ۳۰ تا ۴۰ مورد راهزني در ماه تقليل يافت وتوانست تا حدودي وضعیت را در دارفور آرام سازد اما پس ازينكه در سال ۱۹۹۵ م اين استاندار به دلايلي تغيير كرد ، بدلیل ریشه دار بودن این مشکل ، مجدداً این درگیریها وجنگ ونزاعها بعد از سال ۱۹۹۶ م ( امن ترين سال منطقه ) بین قبایل عرب وغیر عرب دارفور مجدداً ازسرگرفته شد. دارفور هميشه مورد طمع خارجيها بود البته درطول تاریخ حکومتهای مقتدر خارجی چشم طمع به سرزمین دارفور داشتند مثلاً هنگامی که سلطان محمدالفضل ۱۸۰۲-۱۸۳۹م فرزند سلطان عبدالحمید الرشید ۱۷۸۷-۱۸۰۲م یکی از بزرگترین سلاطین حکومت فور دراین سرزمین حکومت می کرد، پادشاه مصر محمد علی پاشا تلاش کرد تا این سرزمین را تحت سیطره خود در آورد ونامه ای به سلطان محمد الفضل نوشت واز او خواست که به اطاعت دولت مصر درآید که سلطان فور در نامه ای منطقی ومؤدبانه ومستدل به آیات وروایات، جواب محکمی به او داد و فتنه جنگ را خاموش کرد تا اینکه درسال ۱۸۷۴ م الزییر پاشا به نمایندگی حکومت ائتلاف ترکی ومصری ، به سودان حمله کرد وسرزمین دارفور را به سایر سرزمینهای تحت امر خود ملحق ساخت. سرزمین دارفور که درتقسیمات اخیر کشوری سودان به سه استان تقسیم شده و با سه کشور همسایه است (لیبی ، آفریقای مرکزی و چاد) ومساحت آن برابر با مساحت کشور فرانسه است وجمعیت آن تقریباً شش میلیون نفر می باشد.دراین منطقه تقریباً ۸۰ قبیله زندگی می کنند که فعاليت اقتصادي اکثر آنها کشاورزی و دامداری می باشد .قبایلی مانند فور، البنی هلبه، التنجر، البرتی ، الهبانیه ، الزغاوه، الزیادیه، الزریقات، المسالیت، المعالیا، التعایشه، المیدوب ، البرقد، الداجو البنی حسین، التاما، الماهریه، الفلاته ، الصلیحاب والهواره وغیره.این قبایل یا از اصول عربی هستند و یا آفریقایی که اصطلاحاً به این دو گونه قبایل ،(( العرب)) و(( الزرقة)) یا(( العرب)) و((الزنج))گفته می شود.این قبایل درطول سالیان دراز هزار ساله با همدیگر آمیخته شدند و با همدیگر روابط خانوادگی ایجاد کردند .تعدادی از این قبایل به صورت کوچ نشین زندگی می کنند که آنها به کار دامداری مشغولند واین قبایل هم دو گروهند گروهی که به پرورش شتر می پردازند وگروهی دیگر به پرورش گاو گوسفند، وتعداد دیگری از این قبایل دارفوری در مناطق معینی مستقر هستند وبه کار کشاورزی مشغولند . به هرحال مسئله دارفور همانطوریکه قبلاً اشاره شد مشکل داخلی بین قبایل این منطقه بود ودلیل آن رسیدن به آب وسلطه یافتن بر منابع آبی ومراتع سبز آن منطقه بود اما با وارد شدن دخالت آشکار وعلنی عامل خارجی مانند کشورهای آفریقایی( آفریقای مرکزی وچاد) وکشورهای غربی (آمریکا،انگلیس وفرانسه وآلمان) واز استفاده از عوامل ذیل ،مشکل محدود ومنطقه ای دارفور را به صورت یک مشکل بین المللی درآوردند تا دولت مرکزی سودان را تحت فشار قرار دهند. ۱- جنگ ونزاعهای تاریخی بین قبایل دارفور ۲- گم شدن موارد طبیعی درفصل خشکسالی مانند مراتع سبز وسرزمینهای حاصل خیز بویژه دردهه های اخیر قرن گذشته که گرما شدت یافته وریزش باران بسیار کمتر شده بود. ۳- تداخل قبیله ای بین کشورهای همسایه یعنی برخی از قبایل نیمی در سودان ونیمی دیگر درکشورهای همسایه بودند لذا گروهی از خارج مرزها به حمایت هم قبیله وارد سودان می شدند وبه همراه خود سلاح ومهمات به قبیله خود می رساندند. ۴- بازبودن مرزهای سودان وکشورهای همسایه بویژه درمنطقه دارفور ۵- پایین بودن سطح آموزش وبالا بودن آمار ودرصد آمار بیکاری ۶- انتشار گسترده سلاح دردست مردم عادی این عوامل شش گانه کمک کرد تا با تحریک کشورهای خارجی دراین جنگهای خونینی روی دهد وهمین امر سبب دخالت بیشتر کشورهای خارجی وسازمان ملل شد. دریک جمع بندی کلی می توان برای جنگهای دارفور چهارعامل اساسی برشمرد که عبارتنداز: ۱- عامل زیست محیطی ،خشکسالی وکم آبی باعث شد سرزمینهای حاصلخیز ومراتع سبز این سرزمین کم شود ومردم شمال دارفور مجبور به مهاجرت به سمت مناطق مرکزی شود وهمین امر باعث درگیریهای متعددی بین قبایل شد. ۲- عامل سیاسی – تغییرات سیاسی فراوان ،مرزهای این کشور را بدون نگهبان قرارداد وتداخل قبیله ای بین قبایل سودان وکشورهای همسایه نیز به این عامل کمک کرد تا اختلافات بین قبایل بیشتر شود ودرنتیجه درگیریها وجنگها افزایش یابد. ۳- عامل اقتصادی – رشد اقتصادی منفی وبالابودن آمار ودرصد بیکاری وسیله ای شد تا سربازگیری آسان وسریع توسط هر رهبران قبایل صورت گیرد. ۴- عامل انتشار گسترده سلاح درنزد مردم عادی که این امر سبب شد بعد از هر اختلاف جزئی که ممکن بود به سرعت وبا تدبر وتعقل رهبران قبایل حل شود، جنگ خانمان براندازی شروع شود. در بخش پاياني از اين مقاله لازم است كمي هم به وضعيت حكومتهاي سابق در سودان و چگونگي بر سر كار آمدن اين حكومت و مقايسهء وضعيت آنها با حكومت كنوني نيز پرداخت تا استقرار يا عدم استقرار بشير و يارانش در اين بُرههء زماني مشخص گردد . حكومت مسقل سودان در سال ۱۹۵۶ م تشكيل شود در سال ۱۹۵۳م اولين انتخابات براي تاسيس مجلس ملي سودان در زمان حكومت خود مختار اين كشور برگزارگرديد و رقابت اصلي بين دو حزب مهم اين كشور يعني حزب اتحادي و حزب اُمت بود . حزب اول با پشتيباني جماعت ختميه سودان كه بزرگترين گروه صوفيه اين كشور است ، و طرفداران مهدي سودان از حزب دوم حمايت مي كنند . البته احزاب ديگري مانند احزاب ( جمهوري سوسياليست ، جنوبي ) و جبهه مخالف استعمار نيز در اين انتخابات شركت كردند و هر يك سهمي ار كرسيهاي مجلس رابه دست گرفتند . حزب اتحادي با به دست آوردن اكثريت نسبي ۴۶ كرسي از مجموع ۹۲ كرسي ، آقاي اسماعيل ازهري را مامور كرد تا اولين حكومت ملي سوداني را در آغاز سال ۱۹۵۴ م ، تشكيل دهد . حزب اُمت با ۲۳ كرسي به عنوان حزب مخالف وارد اولين مجلس ملي سودان شد . و احزاب ديگر با كرسيهاي كمتري نقش متحد هريك از دو حزب اصلي را به عهده گرفتند . و با توجه به اينكه آقاي ازهري خود از اتباع جماعت ختميه نبود و فقط از فارغ التحصيلان هوادار اين جماعت بود . و در مدت حكومت كوتاه خود رضايت رهبران ختميه را جلب نكرد . لذا اين جماعت به مخالفت با وي برخاست و در ماه پنجم سال ۱۹۵۶ م حزب جديدي به نام حزب دمكراتيك مردم را تشكيل دادند و با حزب اُمت متحد شدند و در ماه هفتم همان سال يعني هفت ماه پس از استقلال ، حكومت ازهري را ساقط و آقاي عبد الله خليل را به نخست وزيري انتخاب كردند . در سال ۱۹۵۸ م انتخابات دوره دوم مجلس ملي سودان برگزار شد . واين بار حزب اُمت از اختلافات درون حزبي ، حزب دمكراتيك مردم استفاده كرد و با ۶۳ كرسي در برابر ۴۴ كرسي حزب رقيب ( حزب وطني اتحادي) از مجموع ۱۷۳ به پيروزي رسيد و حزب جنوبي متحد حزب اُ كه در دوره اول فقط ۹ كرسي به دست آورده بود ، در اين دوره ۴۰ نماينده خود را به مجلس دوم فرستاد ، در حاليكه تازه تاسيس يافتهء حزب دمكراتيك مردم همپيمان حزب اتحادي كه در دوره اول انتخابات ، حضور نداشت فقط ۲۶ كرسي نمايندگي مجلس ملي اين كشور را به دست آورد .كه اين آمار نشان دهنده اثار منفي انشقاق بر حزب مورد حمايت جماعت ختميه مي باشد . اما با توجه به اينكه اين دمكراسي نونهال و ضعيف بود ، لذا عبد الله خليل كه خود از اتباع حزب اُمت بود ، نيز با اولين غرش تانكهاي نظاميان و بدون خونريزي و در يك انقلاب به اصطلاح سفيد و به قول برخي از سياستمداران سوداني با تباني كه خود و حزب اُمت قبلاً با نظاميان سوداني انجام داده بودند ، حكومت را به ژنرال ابراهيم عبود سپرد و بعد از اين كودتا كه اولين دخالت نظاميان در امور سياسي سودان بعد از استقلال به شمار مي آيد ، تا سال ۱۹۶۴ م حكومت نظامي در اين كشور تازه استقلال يافته برقرار بود . در اكتبر ۱۹۶۴م انقلاب و قيام مردم سودان آغاز شد و تا فوريه ۱۹۶۵م ادامه يافت تا اينكه در اين زمان دوره سوم انتخابات مجلس ملي سودان برگزارشد و اين بار احزاب سنتي و جبهه هاي جديد التاسيس حضور فعال و مؤثر در اين انتخابات داشتند مثلاً كمونيستها ۱۱ نماينده و گروه مستقل ۱۴ نماينده خود را به مجلس فرستادند گروه كنفرانس بجا كه از به نمايندگي ازشرق سودان در اين انتخابات شركت كردند ، ۱۰ كانديداي آنها به مجلس راه يافتند و حزب اُمت به رهبري صادق المهدي نخست وزير سابق سودان ۷۶ كرسي و حزب وطني اتحادي ۵۴ كرسي پارلماني را از مجموع ۱۷۳ كرسي مجلس ملي سودان را به دست آوردند . در اين انتخابات دو موضوع اثر منفي بر نتايج دومين تجربه دمكراتيك در اين كشور فقير داشت : - تحريم انتخابات از جانب جماعت ختميه ( جناح طرفدار حزب دمكراتيك مردم ). - عدم اجراي انتخابات در مناطق جنوبي سودان . بعد از انتخابات مجدداً احزاب مشكلات مردم را فراموش كردند و به مبارزه با همديگر و ايجاد انشقاق هاي مختلف در درون خود مشغول شدند . واين اختلافات از احزاب آغاز و به قواي سه گانه رسيد .به گونه اي كه يكي از قوا دستوري مي داد و قوه ء ديگر آن را نقض مي كرد . مثلاً قوه مقننه دستور انحلال حزب كمونيست را صادر و نمايندگان آن حزب را از مجلس اخراج كر اما قوه قضائيه اين دستور را غير شرعي ناميد و آن را رد كرد ....و اين وضعيت از سال ۱۹۶۵ م تا سال ۱۹۶۹م ادامه يافت . و عامه مردم از اين اوضاع و فقر شديد و مشكلات اقتصادي ، ناراحت بودند ، كه گروهي از كمونيستها به رهبري جعفر نميري كوتاي نظامي كردند و قدر ت را به دست گرفتند . و اين با دوم بود كه دولت منتخب به دست نظاميان سقوط مي كند و مردم مخالفت چنداني از خود نشان نمي دهند .بلكه بسياري از آنها شاد هم مي شوند . زيرا كه تجربه نشان داده بود كه هر گاه نظاميان بر سر كار بيايند وضعيت معيشتي مردم بهتر مي شود و هر گاه احزاب از طريق انتخابات ، قدرت را بهه دست گيرند ، آزاديها بيشتر مي شود و مطبوعات رواج بهتري پيدا مي كند ، اما نان كمتر بر سر سفره مردم عادي يافت مي شود . لذا يكي از نويسندگان معاصر سوداني ، اين تبادل قدرت بين احزاب و نظاميان را به تعبير انتخاب يكي از دو مورد ( نان و آزادي ) توسط سودانيها ، از آن ياد مي كند . دوران حكومت نميري رويدادهاي فراواني اتفاق افتاد كه گاهي اين حوادث با همديگر كاملاً متضاد بودند مانند آغاز حركت با عقيده كمونيستي و سپس در وسط راه از بين بردن مغازه هاي شراب فروشي و اعلام قانون شريعت اسلامي و ... و لي يكي از مهمترين اين رويدادها نزديك شدن احزاب سنتي به نميري و پذيرش سلطهء حزب حاكم ( حزب سوسياليست ) در سال ۱۹۷۷ م كه نميري هم به تعدادي از رهبران آنها پست و مقامهاي دولتي داد . به هرحال در آوريل سال ۱۹۸۵ م بار ديگر مردم سودان قيام كردند و نميري را در حاليكه در يك سفر خارج از كشور بود توسط رئيس ستاد مشترك ارتش سودان ساقط كردند و بنر ديگر نظاميان قدرت را به دست گرفتند و ژنرال سوار الذهب كه فردي صوفي مسلك و هيچ علاقه اي به ماندن بر سر سلطه نداشت ، به رياست شوراي نظامي حاكم برگزيدند .ايشان نيزبه وعده اي كه مردم داده بود عمل كرد و سر يك سال انتخابات مردمي برگزار نمود و حزاب سنتي به رقابت پرداختند و آقاي محمد مير غني رهبر جماعت ختميه به رياست جمهوري و صادق المهدي رهبر انصار المهدي ( حزب اُمت ) به نخست وزيري رسيد.وي ابتدا در ماه ژوئن سال ۱۹۸۶دولت ائتلافي اول را با همكاري حزب اتحادي دمكراتيك تشكيل داد.و در آغاز كار نخست وزير با تكيه بر قدرت مطلقه اين ائتلاف در مجلس ملي سودان اعلام كرد كه تمام آثار حكومت سابق ( حكومت جعفر نميري ) را پاك و يا به تعبير خودش جارو خواهد كرد. وقول داد با يك برنامه سه ماده اي ، اين كار را به اجرا مي گذارد : - از بين بردن فتنه ديني كه نميري آن را در جامعه سودان كاشت . - از بين بردن فتنه قومي كه از خارج از كشور خط مي گيرد . - ايجاد تحول اقتصادي در كشور . اما مشكلات حزبي و اختلافات موجود توان اين دولت ائتلافي را به پايان رساند و يك سال بعد اين دولت كاملاًفلج شد. لذا صادق المهدي دولت ائتلافي دوم را در ماه اوت سال ۱۹۸۷م تشكيل داد ، اما اين دولت نيز يك سال بيشتر دوام نداشت . تا اينكه حكومت وفاق ملي را در ماه مارس سال ۱۹۸۸ م توسط صادق المهدي بوجود آمد ، واين دولت نيز به دليل اختلافات گذشته كه لا ينحل مانده بود متلاشي شد و در ماه دسامبر سال ۱۹۸۸م بعد ائتلاف بين حرب اُمت باجبهه ملي اسلامي به رهبري ترابي حكومت ائتلافي سوم تشكيل شد و لي اين حكومت نيز چند ماه بيشتر دوام نداشت تا اينكه در ماه مارس ۱۹۸۹م صادق المهدي دولت وحدت مردمي را بر بنيان نهاد امامتاسفانه اين بار نيز رهبران احزاب به جنگ با همديگر پرداختند و وضعيت معيشتي مردم روز به روز بدتر و بدتر مي شد و نخست وزير وقت با همه مشكلات و تغييرات بوجود آمده حاضر به استعفا نشد و فقط گناه اين اختلافات را به گردن ديگران مي انداخت تا اينكه در سال ۱۹۸۹ م ارتش سودان بعد يك اخطار شديد الحن به دولت و بعد يك كودتاي نافرجام كه توسط سرتيپ الزبير محمد صالح ، طي يك كودتاي ديگر توسط ژنرال عمر البشير و همفكرانش در گروه افسران مرتبط يا هوادار جبهه ملي اسلامي به رهبري ترابي ، بار ديگر نظاميان سودان به قدرت رسيدند اما برخلاف بار قبل كه با نام حزب سوسياليست و با انديشه كمونيستي به صحنه آمده بودند ، اين بار با شعار هاي اسلامي و براي اجراي شريعت اسلامي در اين كشور و رفع ظلم ، تبعيض، طائفه گري و قبيله گرايي بر سر كار آمدند و بعد از گذشت بيست و يك سال همچنان بر سر كار هستند . هرچند شكل و شمايل بسياري از افراد انقلابي تغيير كرد و تعدادي از نزديكترين افراد به حكومت در ابتداي كار ، امروزه به دليل مواضع خصمانه اي كه بر عليه حكومت اتخاذ كردند و با گروههاي مخالف دولت حاكم پيمان بستند و ... مطرود و منزوي شدند و از سوي ديگر برخي از افراد طرد شده در سالهاي اغازين اين حكومت يعني حكومت انقاذ وطني( نجات ملي ) به كشور باز گشتند و با استقبال پر شوري در فرودگاه خارطوم مواجه شدند و بعد چند سال در داخل كشور از دنيا رفتند( جعفر نميري ) و .... . و همانطوريكه قبلاً نيز در مقاله اي در همين رابطه نوشته بودم تاكيد مي كنم كه مخالفين با توجه به اين پيشينه و با كمك دستهاي خارجي كه از آستين دادگاه جنايي بين المللي در آمده است ، قصد دارند سناريوي كهنه و نخ نما شده ( به خيابان آمدن و دولت را ساقط كردن و دولت وفاق ملي بر سر كار اوردن ) را اجرا كنند . اما به نظر مي رسد آنها به دلايل ذيل اشتباه مي كنند : - عمر بشير ،جعفر نميري نيست ، يعني شناختي كه عمر البشير از جامعه سودان دارد بسيار گسترده و عميق است واز سوي ديگر شناخت و محبتي كه مردم سودان در اين سالها از عمر البشير و اطرافيان او پيدا كردند بسيار صميمانه است . و دليل اين امر سفرهاي متعدد ايشان به مناطق مختلف سودان و سخن گفتن با مردم به زبان محلي با آنها و انجام رسم و رسومات آنها و پوشيدن لباسهاي انها در كنار انجام بسياري از كارهاي عمراني و آباداني و رفاهي كه البته همه اين امور فقط به دليل مديريت و تدبير حكومت موجود به دست نيامده است بلكه استخراج نفت و ساختن پالايشگاه و توليد مشتقات نفت در سودان و صادر كردن آنها به خارج و افزايش در آمد نقتي اين كشور در حاليكه سابقاً يكي بزرگترين خرجهاي دولتهاي پيشين و آغاز زمامداري اين حكومت تهيه نفت و بنزين و گازئويل از خارج از كشور بود در حاليكه اكنون سودان سه برابر نياز داخلي خود بنزين توليد مي كند . اين مسئله اقتصادي ،به دولت كنوني ،كمك فراواني كرد تا بتواند بسياري از نيازمنديهاي مردم را رفع كند . البته موارد ديگري نيز وجود دارد كه از حوصله اين مقاله خارج است . - شرايط و وضعيت كنوني سودان در پيمانهاي اسلامي، عربي و بسين المللي بسيار با سابق تفاوت مي كند . - بسياري از مشكلات لاينحل گذشته مانند مشكل جنوب تا حدودي حل شده و اين دولت توفيقاتي در روند ايجاد صلح پيدا كرده است . اگرچه ، نيروهاي استكباري اخيراً مشكلات جديدي مانند مشكل دار فور براي اين كشور بوجود آورده اند . پس از بيان مطالب فوق مشخص مي گردد كه سرنوشت عمر حسن البشير رئيس جمهور سودان با نتيجه اوضاع آشفته دارفور گره خورده است و در صورتي كه بشير مانند گذشته و با مشورت با عقلا و خيرخواهان در داخل و خارج از سودان ، روشي را اتخاذ كند كه نتيجه آن آرام شدن نسبي اوضاع دارفور باشد ، مي تواند اين كشتي متلاطم را به ساحل امان برساند . منابع : ۱ - كتاب ( الصراع القبلي في دارفور ) دكتر التيجاني محمد صالح ۲- كتاب ( الدولة و المتمع في دافور – ر.س.آوفاهي – ترجمه عبد الحفيظ سليمان عمر ۳ - كتاب ( قبايل السودان ) – احمد عبد الله آدم ۴ – مصاحبه مصطفي اسماعيل وزير خارجه سابق سودان با روزنامه انترنتي الشرق الاوسط در تاريخ ۲۸ / ۷ / ۲۰۰۷ م – شماره ۱۰۴۶۹ فشار آوردن بر دولت كنوني و بر سر كار آوردن دولت ملي دارند . السودان : المأزق التاريخي و آفاق المستقبل– محمد ابو القاسم حاج محمد– جلد الاول و الثاني– دار ابن حزم – ۱۹۹۶ م . - المجتمع المدني و التحول الديموقراطي في السودان – د.حيدر ابراهيم علي – مركز ابن خلدون – ۱۹۹۶ م . - تقييم الديمقراطيه الثالثه في السودان – محمد علي جادين – به نقل من المنبع السابق. - الماركسيه و قضايا الثوره السودانيه – تقرير العام - دار الوسيله – ۱۹۶۷ م . - تاريخ الانتخابات البرلمانيه في السودان – محمد ابراهيم طاهر – بنك معلومات السوداني – الخرطوم .
