هرمیداس باوند: تقابل با ایران هدف اصلی سفر «بن‌ سلمان» به آمریکا/ پیوند بریتانیا و اعراب عمیق‌تر خواهد شد

«داوود هرمیداس‌باوند» تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا و اروپا در تشریح ابعاد و اهداف سفر ولیعهد عربستان به بریتانیا و آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار «تنا» عنوان کرد: بررسی سفر محمد‌بن سلمان به بریتانیا و ایالات متحده دارای سطوح مختلفی است اما بخشی از این سفرها به گذشته اعراب منطقه مربوط می‌شود؛ باید توجه داشت که بریتانیا از قدیم با شورای همکاری خلیج فارس در ارتباط بوده و تاثیر عمیقی در اقتصاد و سیاست کشورهای عضو این شورا داشته است. به گونه‌ای که پادشاه اردن از مادری بریتانیایی زاده شده است و در سایر کشورها از جمله قطر، عربستان، امارات و حتی بحرین نفوذ لندن کاملا ملموس است. اگر به تجهیزات نظامی نیروهای امنیتی و نظامی بحرین توجه کنیم می‌‌بینیم که تمامی آنها از سوی بریتانیا تامین می‌شود. در ادامه قراردادهای ۱۱۰ میلیارد دلاری با عربستان و دو میلیارد دلاری با قطر که مربوط به فروش سلاح و انواع تجهیزات نظامی و امنیتی می‌شود بیانگر رابطه اقتصادی لندن با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خواهد بود.

وی ادامه داد: در مورد عربستان باید توجه داشته باشیم که بریتانیا دارای جایگاه ویژه‌ای در ساختار اقتصادی ریاض است و همین موضوع موجب تعمیق روابط سیاسی و حتی امنیتی شده است. یکی دیگر از کشورهایی که کمتر به آن اشاره می‌شود و در هرم معادله قدرت بریتانیا نادیده گرفته می‌شود امارات متحده عربی است؛ باید به این موضوع بسیار مهم اشاره کنم که نفوذ تاریخی بریتانیا در امارات باعث شد تا این کشور به «شیخ نشین‌های» متعدد تقسیم شود و از این جهت باید بگوییم که بقای شیوخ امارات مرهون طرح و سناریوهای بریتانیا از گذشته تا به امروز است. در لایه‌های مختلف این کشورها بخصوص عربستان سعودی وجود کارشناسان بریتانیایی و آمریکایی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی – نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی کاملاً مشخص است؛ حتی اینکه در هفته‌ها و ماه‌های اخیر شاهد وقوع اصلاحات در ریاض هستیم دلیلی بر همین موضوع خواهد بود.
 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اعتراض شهروندان بریتانیا به حضور ولیعهد عربستان در این کشور کاملاً بی‌تاثیر است، گفت: در روزهای آینده شاهد سفر ولیعهد عربستان به لندن خواهیم بود که در روزهای اخیر اعتراض‌هایی با ورود وی به بریتانیا صورت گرفت. حتی درخواست مکرر از سوی  نمایندگان پارلمان عوام بریتانیا مبنی بر ممنوع الورود کردن محمد بن سلمان به نخست وزیر این کشور ارسال شد اما مساله این است که در سطوح دولتی به هیچ وجه استقبالی از ممنوع الورود کردن ولیعهد عربستان دیده نشد. چراکه بر اساس علقه‌های سیاسی و اقتصادی و مناسبات دوجانبه میان لندن و ریاض دولت «ترزا مِی» هیچ ترتیب اثری نسبت به این موضوع نداده است و این نشان از روابط عمیق دو کشور دارد.

وی افزود: مساله دیگری که علقه‌های سیاسی و اقتصادی میان بریتانیا و سعودی‌ها را دوچندان می‌کند خروج لندن از جمع کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. زمانی که برگزیت توسط دولت فعلی بریتانیا تایید شد و قرار بر خروج این کشور از بروکسل شده بود، طبیعتاً تهدیدهای خطرناک اقتصادی متوجه لندن می‌شود و از این جهت بریتانیا برای تامین برخی از مسائل  اقتصادی خود مجبور به گسترش روابط با عربستان خواهد بود تا بتواند بخشی از معضل تجاری و مالی را برطرف کند.

باوند اضافه کرد: بر اساس اخبار و هماهنگی‌های صورت گرفته، ولیعهد عربستان در اواخر اسفندماه به آمریکا سفر خواهد کرد و از چند ایالت این کشور بازدید می‌کند. اگر دایره تحلیل را کمی وسعت بدهیم به این مفهوم می‌رسیم که جایگاه عربستان در ادبیات ترامپ و جمهوریخواهان پس از اسرائیل، دارای اهمیت ویژه‌ای است. واشنگتن همچنان از سعودی‌ها استفاده ابزاری می‌کند و در مقابل، ریاض برای تامین منابع خود نیازمند آمریکا است. اینکه می‌گویند عربستان به آمریکا نیاز دارد تنها در بحث حمایت‌های بین‌المللی خلاصه نمی‌شود بلکه پرونده‌های متعدد مانند یمن، سوریه، عراق، ایران و حتی لبنان موضوعاتی است که برای ولیعهد و ساختار سیاسی آل‌سعود چالش‌های زیادی را به وجود آورده و نهایتاً منجر به تمایل آنها به سمت ایالات متحده می‌شود.
 

وی با تاکید بر ادامه طرح ایران‌ستیزی عربستان تصریح کرد: بر اساس داده‌هایی که وجود دارد محور اصلی سفر «محمدبن سلمان» به واشنگتن، هدف‌ قرار دادن ایران و ایجاد یک همگرایی قوی برای مقابله با تهران است. بدون تردید منافع عربستان و آمریکا در سوریه به خطر افتاده و از این جهت ریاض به دنبال آن است تا بتواند ائتلاف حداکثری با قدرت‌هایی مانند آمریکا و بریتانیا بر علیه تهران تنظیم کند. اما باید توجه داشت پرونده‌هایی که عربستان در آن حضور دارد، اکثراً با مشکلات زیادی روبرو شده و آ‌ینده آن کاملاً مجهول است؛ به این جهت سعودی‌ها حاضر هستند بیشترین امتیازات را به آمریکا بدهند تا فشار بر علیه تهران را به صورت منظم و در بالاترین سطوح  اعمال کنند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در این بین یکی از مباحث اصلی، برجام و بر هم زدن میز مذاکرات خواهد بود؛ مسائلی مانند تهدید برنامه موشکی یا تحریم شرکت‌های منتسب به سپاه پاسداران از سناریوهایی است که ایالات متحده رسماً نسبت به آن اذعان داشته و آنها را در دستور کار قرار داده است. از این منظر، عمده‌ کنشگری ولیعهد سعودی علاوه بر هدف قرار دادن ایران و محور مقاومت طراحی سناریوهای گوناگون بر علیه تهران و متحدان منطقه‌ای آن خواهد بود.
 

وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از موضوعاتی که کمتر به آن پرداخته شده است خط و ربط وضعیت اصلاحات در عربستان است. عده‌ای معتقدند که این وضعیت بر اساس طرح ۲۰۳۰ عربستان و به صورت بومی در حال راهبری است اما باید توجه داشته باشیم که هدایت این موضوع تماماً از سوی ایالات متحده دیکته شده تا با تغییر در ساختار اجتماعی – سیاسی و حتی نظامی و اقتصادی عربستان بتواند به صورت راحت و حداکثری از ریاض حمایت کند. از جهتی دیگر باج‌دهی سعودی‌ها به واشنگتن زمانی شدت گرفت که آمریکا اعلام کرد بر اساس تکنولوژی که در خاک خود به دست آورده نیاز جدی به نفت خاورمیانه ندارد و همین موضوع باعث شد تا ترس عربستان از دور شدن آ‌مریکا از ریاض دوچندان شود. البته سناریوی «میل به شرق» و گرایش ایالات‌متحده به شرق آسیا یکی دیگر از نگرانی‌های عربستان است که اگر اتفاق بیافتد می‌تواند تبعات زیادی برای سعودی‌ها داشته باشد. به این دلیل است که شاهد هستیم در زمان ورود ترامپ به خاک عربستان قراردادهای سنگین چند صد میلیارد دلاری انعقاد می‌شود که این دقیقاً نیاز عربستان به ایالات متحده را به تصویر می‌کشد.