شهید صدر، سیاستمداری باهوش و یک شخصیت تقریبی خاموش در جهان اسلام بود/ایشان، نهضت امام خمینی(ره) را دریچه‌ای برای نجات مردم می‌دانست
حجت الاسلام مبلغی با بیان اینکه شهید صدر از پیشتازان تقریب است، اظهار کرد: سلوک ایشان در ارتباط با اهل سنت یک سلوک منطقی و با نگاهی فراگیر و قابل قبول بوده و افکار ایشان در جهان اسلام از جمله در دانشگاه الازهر، تقریبا بالاترین انعکاس ها را داشته است.
اشتراک گذاری :
حجت الاسلام و المسلمین «حمید مبلغی» استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب پیرامون فضائل شهید سید محمد باقر صدر گفت: مرحوم علامه شهید آیت الله سید محمد باقر صدر یکی از مراجع بزرگ شیعه و یکی از اندیشمندان جهان اسلام بودند. آنچه که مشخص است ایشان از شاگردان مرحوم آیت الله العظمی خوئی و مرحوم آیت الله العظمی آل یاسین بوده اند. شهرت ایشان در زمینه های فلسفه و اقتصاد اسلامی بوده و در زمینه های رشته های دیگر علوم اسلامی مانند علوم حدیثی و رجالی، کلام، درایه تفسیر و علوم اسلامی دیگر هم صاحب نظر بودند.
وی افزود: آنچه که سبب رشد و شکوفایی و جهانی شدن آیت‌الله العظمی شهید صدر شد؛ دو عنصر ریشه‌ای و اساسی بود.یکی مسئله بلوغ و نبوغ فوق‌العاده‌ای که ایشان داشتند و دیگر اینکه ایشان انسانی پر کار و اهل مطالعه و تحقیق بود؛ این پشتکار جانانه و بی‌نظیر به همراه نبوغ در کنار هم، شخصیت منحصر به فردی را برای مرحوم آیت‌الله العظمی شهید صدر رقم زده بود.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: آیت الله العظمی شهید صدر در دوران تحصیل شان فرزند دوران تدریس شان بوده اند، یعنی بیشتر نبوغ و پویایی ایشان برای دوران تدریسشان شان خودنمایی می کرده است و شاگردان محقق و متفکری، از جمله آیت الله العظمی سید محمود هاشمی شاهرودی و آیت الله محمدی عراقی و مرحوم آیت الله شیخ مهدی آصفی و ... را پرورش دادند.
حجت الاسلام مبلغی گفت:مرحوم شهید صدر کتاب های بسیاری در زمینه های مختلف از جمله در زمینه های اصولی، فلسفه و منطق داشته اند؛ ایشان بنیانگذار یک تفکر و منطق جدید است؛ منطق استقرائی جدید را پایه گذاری کردند و در زمینه اقتصاد و به خصوص در رابطه با بانکداری غیر ربوی در اسلام مطالبی دارند؛ مطالب علمی ایشان به عنوان یک شخصیت متفکر و مغز متفکر جهان اسلام برکسی پوشیده نیست.
وی یادآور شد: مرحوم شهید صدر یک سیاستمدار باهوش و یک انسان با ذکاوت بود؛ در زمینه فعالیت‌های سیاسی در آن زمان که دولت عبدالکریم قاسم در عراق روی کار آمد، ایشان توسط برخی از علمای نجف برای رویارویی با القائات کمونیست ها، دست به تحرکاتی زدند که بحث های کتاب فلسفتنا و کتاب اقتصادنا برگرفته از آن تقابل و رویارویی است؛ ایشان معتقد بودند، شأن روحانیت ایجاب نمی کند که روحانیت در یک سازمان و تشکیلات سیاسی وارد شود.
حجت الاسلام مبلغی در بخشی از این گفتگو اظهار داشت:اولین واکنش شهید صدر در ارتباط با امام راحل زمانی بود که امام به ترکیه تبعید شده بودند و ایشان نسبت به این تبعید واکنش نشان دادند و وقتی امام بعدها به نجف مشرف و یا به تعبیری به نجف اشرف تبعید شدند، به اتفاق گروهی از بزرگان و علمای نجف از امام استقبال گرمی به عمل آوردند و در حدود 14 الی 15 سالی که امام خمینی(ره) در نجف بودند، شهید صدر روابط نزدیک و صمیمانه‌ای با امام داشتند و به تعبیری به امام عشق می ورزیدند و این عشق ورزی به امام تا آخر عمر بین او و امام خمینی(ره) همچنان برقرار و پابرجا بود.
وی تاکید کرد: جالب است که مرحوم آیت الله شهید صدر در سال ۵۷ و زمانی که امام در فرانسه بودند، نامه‌ای به امام می نویسند و از قیام شجاعانه مردم ایران تجلیل می کنند و با اخلاص تمام آمادگی خودشان را برای همکاری با امام و رهبری امام و مردم ایران اعلام می‌کند و آن جمله معروف ایشان که فرمودند (ذوبوا فی الإمام الخمینی کما ذاب هو فی الإسلام) در ارتباط با نامه ای است که در همین خصوص به شاگردانشان می‌نویسند و از آنها می خواهد که با مردم انقلابی ایران همکاری کنند؛ همین اقدام باعث شد، مردم عراق یک همسویی و همدلی را با مردم ایران داشته باشند و متقابلاً راهپیمایی هایی در نجف و کربلا و سایر شهرها در حمایت از امام و انقلاب شکل گرفت.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: شهید صدر نهضت امام خمینی(ره) را به عنوان دریچه‌ای برای نجات مردم می‌دانست و این نقطه تضاد بین او و رژیم بعث بود و به همین دلیل رژیم بعث بارهای بار او را دستگیر و را تهدید به مجازات کرد و آخرین باری که مصادف بود، با این روزها در سال 59 شهید صدر را دستگیر کردند؛ ماموران رژیم بعث عراق از او خواستند چند کلمه ای بر علیه انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) بنویسد تا از مرگ حتمی نجات پیدا کند که ایشان این تقاضا را رد کرد و فرمود که من آموخته شهادت هستم و خواسته های غیر انسانی و ضد دینی شما را قبول نمی‌کنم، راه همان است که انتخاب کردم، پس دست رد به سینه بعثی ها زد و به شهادت رسید.
وی در رابطه با دیدگاه امام خمینی(ره) به شهید صدر و بالعکس؛ ادامه داد: جمله بسیار قشنگ شهید صدر که فرمودند (در امام ذوب شويد، همان گونه كه امام در اسلام ذوب شده است) بسیار پر معناست و مشخص می کند که ایشان نسبت به امام خمینی(ره) چقدر عشق و علاقه داشته اند، اما از آن طرف در مورد رابطه امام خمینی(ره) نسبت به ایشان من تعبیری دیدم که امام راحل از ایشان به عنوان مغز متفکر جهان اسلام یاد کرده بودند و این به خوبی جایگاه بزرگ و رفیع شهید صدر در نزد امام خمینی(ره) را مشخص می کند.
وی با بیان این مطلب ادامه داد: وقتی که خبر شهادت ایشان به امام راحل می‌رسد، امام در پیامی شهید صدر را به عنوان یک شخصیت علمی و از مفاخر حوزه های علمیه و مراجع دینی و متفکران اسلامی یاد کرده و به مناسبت شهادت ایشان، سه روز عزای عمومی اعلام می کند.
حجت الاسلام مبلغی خاطر نشان ساخت: مقام معظم رهبری نیز تعابیر بسیار بلندی در رابطه با این شهید بزرگ دارند که حکایت از جایگاه رفیع ایشان در نگاه رهبر معظم انقلاب دارد؛ ایشان تعبیری دارند که آیت الله شهید صدر ذخیره تمام نشدنی است و در جایی دیگر از ایشان به عنوان جوهره علم و تحقیق، ستاره درخشان و نابغه ای نوآور یاد می کنند؛ جالب اینجا است که مقام معظم رهبری در یک جمله می فرمایندف ایشان صاحب مکتب بود؛ صاحب مکتب بودن کار آسانی نیست خیلی‌ها صاحب نظر هستند ولی صاحب مکتب نیستند،شغ صاحب مکتب بودن یعنی که انسان بتواند فرمولی را ارائه دهد که بتوان با آن فرمول همه مسائل سخت جهان اسلام در زمینه های کلامی، تفسیری، فقهی، حقوقی و اصولی را حل کرد؛ یادم است که مقام معظم رهبری در رابطه با مرحوم آیت الله العظمی بروجردی هم همین عبارت را بیان فرمودند که از میان مراجع معاصر ما مرحوم آیت الله العظمی بروجردی صاحب مکتب بود.
این کارشناس مذهبی گفت: شهید صدر در زمینه‌های مختلف علمی از جمله اقتصاد قدم برداشتند؛ ایشان در کتاب اقتصادنا کاملا روشن و مشخص می‌کند که ما وقتی در مورد اقتصاد صحبت می کنیم، منظور مکاتب اقتصادی است و امتیازهای مکتب اقتصاد اسلامی را در مقابل اقتصاد غرب یا مکتب کاپیتالیستی یا سوسیالیستی بر می شمارد؛ ایشان با زیرکی خیلی خاصی وارده بحث فقه الاقتصاد، مباحث اخلاق اقتصادی و حقوق اقتصادی می‌شوند و راهکارهای روشنی را جلوی راه جهان اسلام میگذارند؛ کتاب «اقتصادنا» ی شهید صدر در جهان اسلام بازتاب خوبی پیدا می کند و زمینه ای برای پرداختن به بانکداری اسلامی در کشورهای اسلامی می شود، چرا که مطالب شهید صدر در این کتاب فقط درون مذهبی نیست و نگاه علوم انسانی و اسلامی در آن پررنگ تر است؛ شهید صدر در کتاب فلسفتنا هم به دنبال بنیانگذاری یک مکتب فلسفی اسلامی در مقابل فسلفه غرب است؛ بنابراین می توان گفت، این دو کتاب از تلاشهای ایشان در زمینه تقریب است.
وی تاکید کرد: ایشان در اغلب کتاب‌ها و یا در نوشته ها و مباحثی که دارند، واژه گزنده و غیر قابل قبولی نسبت به دیگر مذاهب ندارد و نگاه ایشان یک نگاه تقریبی است و رعایت ادبیات تقریبی را دارند و می توان گفت که ایشان از پیشتازان تقریب خاموش و یک شخصیت تقریبی خاموش در زمینه ها علمی و اسلامی در جهان اسلام است.
حجت الاسلام مبلغی گفت:نوع مطالعاتی که ایشان در حوزه علوم انسانی داشتند، از منظر تقریبی و برای همه مسلمانان بوده است و نه برای مذهبی خاص؛ سلوک ایشان در ارتباط با اهل سنت یک سلوک منطقی و با نگاهی فراگیر و قابل قبول بوده و افکار ایشان در جهان اسلام از جمله در دانشگاه الازهر، تقریبا بالاترین انعکاس ها را داشته است.
وی افزود: کتاب های ایشان در مجامع علمی جهان اسلام مورد توجه و حتی مورد تدریس واقع شده است و همه اینها حکایت از آن دارد که شهید صدر در زمینه‌های علمی در جهان اسلام خوش درخشیده است و اکنون هرچه در جهان اسلام و حتی کشورهای اسلامی در زمینه اقتصاد است، ریشه در نظریات شهید صدر دارد.
