رهبران اسلامی با ایجاد الگوی اتحاد، مانع از بسط تفکر افراطی ها شوند/هشدار نسبت به نفوذ و اقدامات وهابیت در جهان
وهابیت به عنوان یک فرقه تند و افراطی تلاش کرده که چهره خشنی از اسلام را به نمایش بگذارد. تلاشی که باعث شده علاوه بر مخدوش شدن چهره رحمانی اسلام در میان ادیان دیگر و تغییر افکار عمومی به اصول رافت و صلح در دین اسلام، میان خود کشورهای مسلمان هم اختلافات عمیقی شکل گیرد.
نسخه علاج تفرقه و نفاق در جهان اسلام چیست؟ چه ابزارهایی به تحقق این هدف کمک می کند؟ و قرابت فکری و فرهنگی مسلمانان ایرانی و تایلندی در جهان پرتلاطم اسلام تا چه اندازه است؟ اینها پرسشهایی است که جمال الدین نو پاتان، اندیشمند و مبغ اهل تایلند، در گفت وگو با خبرگزاری تقریب به آنها پاسخ داده است:
از نظر شما تفرقه و نزاعی که این روزها از سوی برخی از گروههای افراطی ایجاد شده و دامن جهان اسلام را گرفته است چه پیامدهایی را برای کشورهای مسلمان به همراه داشته است؟
در حالی که در طول دهه های گذشته تلاش‌های زیادی برای ایجاد وحدت در جهان اسلام به ویژه از سوی منادیان آن، از میان مراجع شیعه و سنی صورت گرفته است، وهابیت به عنوان یک فرقه تند و افراطی تلاش کرده که چهره خشنی از اسلام را به نمایش بگذارد. تلاشی که باعث شده علاوه بر مخدوش شدن چهره رحمانی اسلام در میان ادیان دیگر و تغییر افکار عمومی به اصول رافت و صلح در دین اسلام، میان خود کشورهای مسلمان هم اختلافات عمیقی شکل گیرد. این در حالی است که تندروها در عین تفرقه افکنی درصدد هستند که مانع ایجاد دولت های اسلامی معتدل شوند تا همچنان زمینه نزاع و درگیری وجود داشته باشد. آنها با نفوذ در میان بسیاری از کشورهای منطقه و در حالی که از سوی برخی دولتها حمایت مالی و معنوی می شوند، ریشه های خود را گسترده کرده اند. در همین حال کشورهای غربی در کنار رژیم اسرائیل ذی‌نفع اصلی اختلاف میان مذاهب اسلامی هستند و اهداف آنها یعنی عمیق تر کردن اختلافات میان جوامع مسلمان را دنبال می کنند. حال آنکه وجود وحدت و اتحاد در صفوف داخلی مسلمین یکی از مهمترین عوامل قدرت بویژه در مبارزه با دشمن جهانی به شمار می آید.
چه ابزارهایی به دولتهای مسلمان کمک می کند تا از گسترده تر شدن بستر و ریشه جریان های تفرقه انداز در میان مسلمانان ممانعت به عمل آورند؟
من معتقدم که علما و رهبران مذهبی باید نسخه‌ها و راهکارهای خوبی را برای آموزش اسلام میانه رو و معتدل ارائه کنند؛ اسلامی که اصول ومبانی آن از هرگونه افراط و تفریط دور است و مسلمانان در این فضا برای پیشرفت و توسعه با هم زندگی و کار می‌کنند. در همین راستا بدون شک، قرآن کریم یکی از بهترین، کامل ترین و مطمئن ترین منابع اسلام برای دستیابی به چگونگی ایجاد یک جامعه متحد است. همچنین توجه به اصول مشترک میان مذاهب مختلف اسلام از جمله شیعه و سنی، رجوع به سنت پیامبر، اصلاح روابط میان مسلمانان و رفتار مسالمت آمیز با پیروان مذاهب مختلف از دیگر ضرورت های ایجاد وحدت و همگرایی میان مسلمانان است.
عملیاتی کردن این آموزه ها از طریق چه بسترهایی ممکن است؟
برنامه های عبادی مانند برگزاری نمازجماعت، دعا و مناسک حج باعث نزدیک تر شدن مسلمانان و آشنایی با عقاید و دیدگاه های یکدیگر است. از طرفی من معتقدم آموزه های اصلی دین اسلام و در راس آن وحدت و اتحاد باید از دوران کودکی و از طریق مدارس دینی آموزش داده شود و انسانها از کودکی با اندیشه، احادیث و معارف اهل بیت آشنایی پیدا کنند. برگزاری اردوهای آموزشی و فرهنگی برای دانش آموزان و دانشجویان مسلمان از کشورهای مختلف اسلامی یکی از برنامه هایی است که می تواند آموزش اصول دینی و مبانی وحدت را در فضایی صمیمی به اجرا در بیاورد. همچنین اسلام پژوهان باید در مضرات تفرقه که همچون سمی برای جامعه است، مطلب بنویسند و به روشنگری بپردازند.
موقعیت کنونی مسلمانان تایلند چگونه است؟ این اختلافات در میان آنها نیز راه یافته است؟
تایلند کشوری غیر اسلامی است و 85 درصد از جمعیت آن را بودایی ها تشکیل می دهند و اعتقادی به اسلام ندارند ولی اسلام دین شناخته شده ای است و مورد احترام دولت است. مسلمانان نمایندگانی در پارلمان دارند و پیشتر رئیس پارلمان یک مسلمان بود. بیشتر مسلمانان جنوب شرق اسیا شامل تایلند، مالزی و اندونزی شافعی مذهب هستند یعنی علاقمند به اهل بیت هستند. شماری از مسلمانان نیز مهاجرانی هستند که از کشورهای دیگر مانند پاکستان و هند به تایلند مهاجرت کرده اند. تعدادی هم وهابیونی هستند که در عربستان و مصر درس خوانده اند و به وهابیت گرایش پیدا کرده اند. در واقع در تایلند مسلمانان اهل سنت شامل دو گروه شافعی مذهب یا حنفی مذهب هستند. گروه دیگری از اهل سنت جدید هستند که با تفکر وهابیت درامیخته شده اند که الان تلاش می کنند اندیشه های خود را از طریق تبلیغ در رسانه ها و ماهواره ها بسط دهند و تعداد آنها نیز رو به افزایش است. این در حالی است که برخی از علاقمندان به اسلام نیز با تحقیق به شیعه و اهل سنت پیوسته اند.
تا چه اندازه میان مسلمانان تایلند و جمهوری اسلامی ایران قرابت فکری و فرهنگی وجود دارد؟
ما مسلمانان تایلند آشنایی خود با دین اسلام را مدیون ایران هستیم. دین اسلام 400 سال پیش توسط یک ایرانی به نام شیخ احمد قمی در دوره صفوی به تایلند آمد. با رشد این دین در میان شماری از مردم تایلند به تدریج پیوند ها و اشتراکات زیادی میان جامعه مسلمان این کشور با جامعه مسلمان ایران شکل گرفت.
به ویژه که ایران در دوره پس از انقلاب اسلامی نقش مهمی در نزدیک تر کردن دیدگاه مسلمانان و رفع کدورت و اختلافات میان مذاهب مختلف اسلامی ایفا کرد و با تدارک نشست ها و کنفرانس های بین المللی وحدت و همچنین ایجاد و گسترش اندیشکده های دینی و نهادهایی چون مجمع جهانی تقریب کمک زیادی به کاهش اختلافات و فراهم کردن زمینه تبادل نظر و هم اندیشی کرده است.
