فعالان ، سیاست گذاران و مجریان نظام بانکی کشور در دوران تحصیل خود با بانکداری اسلامی آشنا نشده اند و کتاب های پولی و بانکی که در دانشگاهها غالبا با آن تحصیل کرده اند همان کتاب های بانکداری ربوی بوده است.
اشتراک گذاری :
اصلاح نظام بانکی و اجرای صحیح نظام بانکداری اسلامی یکی از مهمترین مسائل در سال جهاد اقتصادی است بنابراین خبرگزاری تقریب(تنا) با "غلامرضا مصباحی مقدم" عضو كميسيون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفتگویی را صورت داده که مشروح آن به شرح زیر است .
باتوجه به سابقه طولانی در عرصه بانکداری اما هنوز بانکداری اسلامی به طور کامل در کشور اجرایی نشده است؟
-سیاست گذاران، مدیران و مجریان نظام بانکی کشور در دوره تحصیل و آموزش خود، بانکداری اسلامی را آموزش ندیده اند و با آن آشنا نشده اند بلکه با بانکداری ربوی آشنا شده اند کتاب های پول و بانکی دانشگاهها غالبا نشان می دهد که آنچه در دانشگاههای ما آموزش داده می شود همان بانکداری مبتنی بر نرخ بهره است، هرچند قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال ۱۳۶۲ تصویب شد و از فروردین سال ۱۳۶۳ اجرایی شد اما با توجه به اینکه آنها(مجریان و سیاست گذاران بانکی کشور) با این سیستم آشنایی علمی و آموزشی نداشتند کمتر توانستند خود را با بانکداری بدون ربا تطبیق دهند از این جهت ساز و کارهای اجتماعی بانکداری به سمتی که آنها آگاهی دارند و آموزش دیده اند سوق داده می شود.
شاید این مسئله بر می گردد به اینکه ما هنوز یک تعریف درست اقتصادی از بانکداری اسلامی در کشور نداریم؟
-ما تعریف درست بانکداری اسلامی را در قالب قانون بانکداری بدون ربا خیلی جامع ، کامل و دقیق داریم اما اگر مقصود تعریف اقتصادی درست از بانکداری اسلامی است آن هم در تعدادی از کتاب هایی که در دوره سی ساله اخیر منتشر شده داریم اما شاید هنوز این تعریف در کتاب های آموزشی دانشجویان نیامده باشد و کمتر به آن عنایت و توجه شده است، در مجموع تعریف درست وجود دارد اما به درستی ارائه نشده است.
چرا هنوز بانک های کشور که عنوان بانک اسلامی را یدک می کشند موفق به اجرای بانکداری اسلامی نشده اند یا به نوعی از اجرای آن سرباز می زنند؟
-انسان ها با چیزی که با آن آشنا نیستند و خو نگرفته اند ارتباط کامل برقرار نمی کنند من مشکل عمده را در این بخش نیز عدم آشنایی و آموزش می دانم.
نقش علمای دینی و بویژه حوزه علمیه در این بخش چگونه می تواند باشد؟
-نقش علمای دینی و حوزه علمیه این است که بانکداری بدون ربا را تدوین و تبیین کنند و در سطوح عامه مردم بیان کنند و توضیح دهند، نسبت به بخش اول این کار صورت گرفته و تاکنون چندین کتاب ارزشمند در زمینه بانکداری بدون ربا توسط علمای حوزه چاپ و منتشر شده ولی چون این کتاب ها در سطوح عمومی و بویژه دانشگاهی منتشر نشده مورد استفاده قرار نگرفته و در مورد آنها توضیح داده نشده است و طرح این کتاب ها تبیین نشده است و به صورت نهادینه و فرهنگ عمومی در نیامده است . من معتقدم در وهله اول باید آموزش بانکداری بدون ربا را هم در سطح کارشناسان امور بانکی و هم در سطح عامه مردم جدی بگیریم و از رسانه ملی نیز برای آموزش بانکداری بدون ربا استفاده کنیم و مردم را نسبت به ربا حساس کنیم.
اخیرا قائم مقام بانک مرکزی اعلام کرده که می خواهیم در قانون بانکداری اسلامی کشور بازنگری کنیم منظور ایشان بازنگری در چه بخش هایی است؟
-عملیات بانکداری بدون ربا در سال ۱۳۶۲ نوشته شده و الان ۲۸ سال از تدوین آن می گذرد طبعا نیازمند بازنگری است برای ینکه این قانون به روز شود. البته وقتی بازنگری در قانون گفته می شود صرفا بازنگری در خود قانون نیست بلکه ممکن است در آیین نامه ها ، دستور العمل ها و روش ها و شیوه های حسابداری هم باشد. اگر بازنگری جامعی در قانون عملیات بانکی بدون ربا کشور صورت گیرد و با توجه به تجربیات بانکداری اسلامی موجود در برخی کشور های دنیا اصلاح شود و از روش هایی سهل که فهم آن برای کارشناسان و عموم مردم آسان باشد استفاده شود به عملیات بانکداری اسلامی در کشور کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
چرا در حال حاضر تنوع در سپرده های بانکی کشور بسیار کم است؟
-ما اکنون روش های سپرده گذاری که داریم بسیار ساده ، محدود و کم تنوع است تنوعش می تواند امکان انتخاب را برای سپرده گذاران افزایش دهد. استفاده از اوراق مالی که امروز در بازار های مالی اسلامی رواج دارد و نظام بانکی ما از آن محروم است به تنوع نظام بانکی و مالی کمک شایانی می کند و کمک می کند که افراد بتوانند از این تنوع استفاده کنند و به دنبال آن بازار مالی و پولی ما بسط و گسترش پیدا می کند.
سال ۹۰ توسط مقام معظم رهبری به سال جهاد اقتصادی نامگذاری شده است آیا در حوزه بانکداری اسلامی ما نیاز به یک جهاد نداریم؟
-اگر اصلاح نظام بانکی صورت بگیرد این خود یک جهاد بزرگ در این بخش است، سر نخ بسیاری از مفاسد در نظام بانکی است و در نوع کار در بانکداری می باشد هم چنین سر نخ بسیاری از عقب ماندگی های اقتصادی کشور در اصلاح نظام بانکی است. ما باید سود پول را از سیستم بانکی کشور حذف کنیم و آنچه که جایگزین آن می شود سود ناشی از سرمایه گذاری صاحبان پول باشد یعنی صاحبان پول بپذیرند که پولشان وارد سیستم بانکی می شود و از طریق سیستم بانکی سرمایه گذاری می شود و سود ناشی از سرمایه گذاری به آنها داده می شود این همان سود حلال و سود واقعی فعالیت بنگاههای اقتصادی است. پس بنابراین اگر روش هزینه پول در سیستم بانکی اصلاح شود بسیاری از مشکلات کنونی در نظام بانکی از بین می رود و اگر بنا بر این بگذاریم که پول در نظام بانکی سودش صفر است در این صورت همه سعی می کنند که پول های خود را در بخش تولید سرمایه گذاری کنند و سود سرمایه گذاری دریافت کنند نه سود پول. به نظر من اصلاح سیستم بانکی کشور یک جهاد بزرگ است.
