مقام معظم رهبري كه منادي وحدت اسلامي هستند، بر واقعه قرآني غدير تأكيد و خاطرنشان مي كنند: حادثة غدير در نگاه مرحوم علامة امينى -رضوان الله تعالى عليه- صاحب كتاب الغدير و در نگاه مرحوم شهيد مطهرى -رضوان الله عليه- وسيلة وحدت امت اسلامى است. بعضي گمان نكنند كه حادثة غدير، ماية اختلاف است.
اشتراک گذاری :
ازجمله مهمترين زيارت هاي ائمه طاهرين - از نظر شيعه اماميه - زيارت غدير است كه براي آن اهميت زيادي قائلند.
امام هادي (ع) درسالي كه معتصم آن حضرت را از مدينه به سرمن رأي آورد، مرقد شريف اميرالمؤمنين (ع) را با اين زيارتنامه زيارت كرد، كه از برجسته ترين و بالاترين زيارت هاست،
در اين زيارتنامه از فضايل اميرالمؤمنين (ع) و از مشكلات سياسي و اجتماعي آن روزگار كه آن حضرت دچار بود - و قسمتي از فرازهاي زيارت را تشكيل مي دهد - سخن گفته است.
اهميت و فضيلت زيارت غديريه امام هادي(ع) از نگاه مراجع و علما:
اهميّت عيدالله الاكبر، غدير خم
عيد غدير، بزرگ‌ترين عيد امّت حضرت خاتم النّبيّين (ص) است.
روز غدير خم، برترين عيدهاي امت من است و آن، روزي است كه خداوند بزرگ دستور داد آن روز برادرم، عليّ بن ابي طالب را به عنوان عَلَم امّتم منصوب كنم، تا بعد از من، مردم توسط او هدايت شوند و آن، روزي است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براي آنان پسنديد.
مي دانيم كه به هيچ چيز هم مانند ولايت سفارش نشده است: «لَمْ يُنَادَ بِشَيْءٍ كَمَا نُودِيَ بِالْوَلَايَةِ»؛ به هيچ چيز، مانند ولايت دعوت نشده است.
اعمال در اين روز، فضيلت بي نظيري دارند؛ هر يك از نماز، روزه، افطار و اطعام مؤمن و... در عيدالله الاكبر غدير، ثواب بي نظيري دارد. در هيچ يك از اعياد ديگر، فضايل و آداب به اندازه عيدالله الاكبر غدير نرسيده است.
فضيلت اين روز به حدّي است كه سلطان سرير ارتضا، آقا امام رضا (ع) در مورد اين روز بزرگ فرموده اند:
اگر مردم فضيلت اين روز را آن چنان كه بايد مي شناختند، روزي ده بار فرشتگان با آن ها مصافحه مي كردند.
اهمّيّت زيارت غديريّه
اهميت و فضيلت بي نظير زيارت معصومان: بر كسي پوشيده نيست. اصولاً زيارت اهل بيت (ع) از افضل اعمال است. براي هر امامي در گردن مواليانشان حقّي است كه از جمله وفاي به حقّ، زيارت قبر آن امام (ع) است.
احاديث فراوان در فضيلت زيارت و ثواب هاي بسيار آن وارد شده است؛ همانند احاديثي كه در كتاب شريف كامل الزّيارات آمده است. اعتبار اين كتاب به حدّي است كه حتّي عدّه اي از علما قائلند: هر راوي كه نام او در اين كتاب بيايد، صحيح است؛ هر چند توثيق ديگري در مورد او نداشته باشيم.
پيشوايان دين، ما را با اين حقيقت آشنا كرده اند كه برخي زيارت هاي شريف از ده ها، بلكه صدها حج بالاترست؛ براي نمونه مي توانيد به كتاب كامل الزيارات و كتاب مزار بحارالانوار مراجعه فرماييد.
اگر زماني توانايي زيارت حضوري را نداريم، به زيارت از راه دور سفارش شده ايم، تا از همان ثواب برخوردار گرديم. يكي از بهترين اين زيارت ها، زيارت غديريه حضرت امام هادي (ع) است. زماني كه معتصم ملعون، حضرت امام هادي (ع) را به تبعيد مي برد؛ حضرت امام هادي (ع) در عيد غدير به نجف اشرف رسيدند و با اين زيارت، جدّ بزرگوارشان حضرت اميرالمؤمنين (ع) را زيارت فرمودند.
در ميان اعمال روز غدير، نماز عيد غدير و زيارت غديريه سفارش خاصّي دارد؛ البته اين دو عمل، اختصاصي به اين روز ندارند و در روايت آمده كه در روزهاي ديگر هم انجام مي گيرد.
زيارت غديريه در نگاه بزرگان
علماي مكتب اهل بيت (ع) هم بر اين زيارت تأكيد دارند:
مرحوم شيخ عباس قمي
شيخ عبّاس قمي در مفاتيح الجنان در مورد اين زيارت نوشته اند: روايت شده به خواندن آن زيارت، در هر وقت و هر كجا كه شخص باشد... ما در كتاب هدية الزائرين به سند اين زيارت اشاره كرديم و اين كه زيارت را هر روز از نزديك و دور مي شود خواند و اين فايده جليله اي است كه البته راغبان در عبادت و شآئقان زيارت حضرت شاه ولايت آن را غنيمت خواهند شمرد.
مرحوم شيخ عباس قمي، كتاب ديگري به نام «هديهالزائرين» دارد. وي در اين كتاب در زمينه اتقان سند و استحكام صدور اين زيارت مي نويسد: شيخ جليل محمد بن المشهدى يكى از بزرگان علما است. وي در مزار كبير براى اين زيارت شريف، سند بسيار معتبرى ذكر نموده كه كمتر خبرى به قوت سند او مي‌رسد... .
از ابى القاسم حسين بن روح و عثمان بن سعيد عَمرى از ابى محمد حسن بن على العسكرى از پدرش امام هادى (ع) و اين سلسله شريف، همه از اعيان علما و شيوخ طائفه و رؤساى مذهب اند و جناب ابوالقاسم حسين بن روح و عثمان بن سعيد، هر دو از نواب امام عصر (عج) هستند و بعد از تأمل معلوم مي شود كه در تمام زيارات مأثوره، زيارتى به اين وجه از صحت و اعتبار و قوت سند پيدا نمي شود.
آيت الله وحيد خراساني
آيت الله العظمي وحيد خراساني عنوان مي كنند: درك خود اين زيارت، بدون مبالغه، از عهدة تمام حكما و تمام فقها بالاتر است. چند فراز از اين زيارت خوانده مي شود. منتها آن هايي كه عُمري در علم و فكر گذرانده اند، بايد در جمله به جملة آن دقّت كنند.
آيت الله نوري همداني
آيت الله العظمي نوري همداني هم در ديدار ستاد اعتكاف با معظّم له، ضمن خواستار نگارش شرح بر اين زيارت و زيارت جامعه كبيره خاطرنشان كردند: نگارش شرح و توضيح براي اين دو زيارتنامه، خدمت بزرگي است؛ مخصوصاً در دنياي كنوني كه متأسفانه با سرمايه گذاري هاي دنياي كفر و پول هاي عربستان سعودي و قطر، سلفي ها و تكفيري ها پر و بال يافته اند.
حجت الاسلام والمسلمين شيخ نجم الدين طبسي
استاد بزرگوار، حجت الاسلام والمسلمين شيخ نجم الدّين طبسي هم در جلسه درس خود كه در سايت وي نيز آمده است، دربارة اين زيارت شريف گفته اند: بند بند و كلمه به كلمه زيارت غديريه امام هادي (ع) را مطالعه كنيد. «السّلام عليك يا دين الله القويم و صراطه المستقيم. اشهد انّ الشّاكّ فيك ما آمن بالرّسول الامين». از زيارات صحيح است. بند بند و كلمه به كلمه اش را مطالعه كنيد. به سندهاي معتبر رسيده است. در شرايط سخت امام هادي (ع) بود. ... اين زيارت را بخوانيد؛ ثواب آن جاي خود[ فضايل بسياري] از فضايل مولا در آن آمده است. كلمه به كلمه اش را مطالعه كنيد. «دين الله القويم و صراطه المستقيم» تا مي رسد به اين كه: «انّ الشّاك فيك» نه تنها قبول نداشته باشد؛ بلكه تنها شك هم كه[در مورد حضرت] بكند: «ما آمن بالرّسول الامين» به رسول امين ايمان نياورده است.
نگاهي به زيارت غديريه
به راستي چرا ما از اين زيارت با عظمت غافليم؟ در حالي كه اين زيارت مشحون از آيات قران كريم است و 206 فضيلت از فضايل بيكران حضرت اميرالمؤمنين (ع) در آن وارد شده است.
روايت شده كه در هر روز، از راه دور و نزديك مي توان خواند.
زيارت حضرت اميرالمؤمنين، از زيارت پر فضيلت حضرت سيّد الشّهدا (ع) هم بالاتر است.
جناب شيخ عبّاس قمي در مورد زيارت شريف غديريّه مي نويسد: در تمامي زيارات مأثوره، زيارتي به اين درجه از صحّت و اعتبار و قوّت سند پيدا نمي شود.
زيارت غديريه از نظر اسناد
جالب است بدانيم در تمامي سلسله سند اين زيارت بي نظير، روات آن نه تنها عادل و امامي بلكه از اعلام درجه اوّل شيعه در هر عصر هستند و سلسله سند آن ازطريق نايب خاصّ اوّل و سوّم حضرت وليّ عصر (عج) به حضرت امام حسن عسكري و حضرت امام هادي (ع) مي رسد.
بزرگواراني مانند ابن المشهدي، شاذّان بن جبرئيل قمي، عماد الدّين طبري، ابوعلي(مفيد ثاني)، شيخ الطّائفة طوسي، شيخ مفيد، ابن قولويه، مرحوم كليني، عليّ بن ابراهيم، ابراهيم بن هاشم، حسين بن روح و عثمان بن سعيد، نايب خاص اول و سوم حضرت ولي عصر (عج).
سلسله سند صحيح تا جناب ابن مشهدي هم موجود است.
ضرورت ذكر فضايل حضرت اميرالمؤمنين عليّ بن ابي طالب (ع)
فراموش نكنيم كه در روايات عامه و خاصه، امر خاصّ نبوي (ص) به ذكر فضايل حضرت مولي الموحّدين، امام اميرالمؤمنين (ع) داريم؛ مثل اينكه فرموده اند: «زَيِّنُوا مَجَالِسَكُم بِذِكرِ عَليِّ بنِ ابِي طَالِب»؛ مجالس خود را به ذكر علي بن ابي طالب (ع) زينت دهيد.
اين روايت، از عايشه هم در اسناد برادران عامه آمده است.
حضرت سيّد الشّهدا (ع) در صحراي عاشورا در مقابل ملعون هايي كه به بغض اميرالمؤمنين (ع) به جنگ با خاندان رسول خدا (ص) دست زده اند هم فضايل حضرت اميرالمؤمنين (ع) را بازگو مي فرمايند.
در دعاي ندبه هم فضايل متعدّد حضرت اميرالمؤمنين (ع) وارد شده است؛ و مي دانيم كه: «ذِكْرُ عَلِيٍّ عِبَادَة».
روايات مختلف ديگري از عامه و خاصه در اهميت ذكر فضايل حضرت اميرالمؤمنين عليّ بن ابي طالب (ع) وارد شده است.
همواره در طول تاريخ، افرادي سعي در كتمان فضايل حضرت اميرالمؤمنين (ع) را داشته و دارند؛ بزرگواري كه دوستانِ او از ترس و دشمنان از كينه، فضايلش را نگفتند ولي: «وَ اللهُ مُتِمُّ نُورِه»؛ لذاست كه مي بينيم اين فضايل، مشرق و مغرب عالم را پر كرده است و بسياري از مخالفان و حتّي معاندان به آن اعتراف دارند.
حال كه دشمنان حضرت به تبع ابليس كه «لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقيم» را سر داد، چنين تلاشي در پوشاندن فضايل حضرت اميرالمؤمنين (ع) را داشته و دارند و در اين راه از كشتن فرزندان، ويران كردن خانه هاي خدا و تحريف آيات و روايات خودداري نمي كنند و در شرايطي كه در اين برهه تاريخ، در سايه حكومت اسلامي ولايت فقيه، امنيت داريم، چرا خود در قبال حقّ حضرت اميرالمؤمنين (ع) اهمال مي كنيم؟.
چرا نزد خود ما هم حضرت اميرالمؤمنين (ع) مظلوميّت دارند؟.
در زيارت غديريه، درياي فضايل بيكران حضرت اميرالمؤمنين عليّ بن ابي طالب (ع) آمده است؛ البته تنها عيدالله الاكبر غدير نيست؛ انشاءالله بايد در مناسبت هاي ديگر، ذكر فضايل حضرت اميرالمؤمنين (ع) را هم احيا كنيم و به آن ها اهتمام داشته باشيم.
به نظر مي رسد همان طور كه علماي اعلام تأكيد كرده اند، خطبه غدير و زيارت شريف غديريه، از بهترين مواردي است كه هم سلسله سند بي نظير شيعي دارد و هم بزرگان شيعه، از ناقلان آن بوده و در عصرهاي بعد بر آن تأكيد كرده اند و نيز اسناد بسيار در كتب عامه هم دارد.
متأسفانه هر چند عيد غدير را جشن گرفته، در بزرگداشت آن مي كوشيم: «وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب» امّا هنوز عيد الله الاكبر غدير، عيد اصلي ما نيست؛ در حالي كه رسول خدا (ص) آن را بزرگ ترين عيد امّت معرّفي فرموده اند.
در اعمال عيد غدير هم آمده است كه براي بزرگداشت اين روز، آن اعمال انجام شود.
اميرالمؤمنين (ع) به تصريح روايات فريقين؛ صاحب لوآء، برادر، وصيّ، وزير، جانشين به حق، فدايي ليلة المبيت و بيش از 80 موطن مخوف جنگ، بيشترين ياري كننده، پسر عمّ، داماد، پدر ذريّه، وارث علم، اوّلين ايمان آورنده، منجر وعده ها، باب مدينة علم، صاحب حوض، محبوب ترين شخص، غاسل و دافن و حجّة، خليل، سيف، همراه مقام محمود، احياگر سنّت، همنشين بهشت، اخص و اقرب الناس، باب علم و به نصّ قرآن كريم؛ جان رسول خدا (ص) هستند.
حال چرا عده اي، سعي در جدا كردن اين دو نوري دارند كه 4000 سال قبل از خلقت حضرت آدم، نور واحدي بوده و خدا را عبادت مي كرد؟.
تعارض نداشتن ذكر فضايل حضرت اميرالمؤمنين با مسأله وحدت
نبايد فراموش كرد كه بيان فضايل و حقانيت اميرالمؤمنين (ع) با شرايط حساس زمانه كه وحدت امت اسلامي را مي طلبد، تعارضي ندارد و نبايد به بهانه وحدت اسلامي از اين امر مهم غفلت كرد.
مقام معظم رهبري -حفظه الله- كه منادي وحدت اسلامي هستند، بر واقعه قرآني غدير تأكيد كرده و خاطرنشان مي كنند: حادثة غدير در نگاه مرحوم علامة امينى -رضوان الله تعالى عليه- صاحب كتاب الغدير و در نگاه مرحوم شهيد مطهرى -رضوان الله عليه- وسيلة وحدت امت اسلامى است. بعضي گمان نكنند كه حادثة غدير، ماية اختلاف است.
محتواي زيارت غدير
در ادامه به علت اختصار، تنها مروري كوتاه به محتواي زيارت غديريه داريم. مي توان با يك نگاه اجمالي، زيارت غديريه را بر سه محور تقسيم كرد كه به آن اشاره مي شود:
1. آيات قرآن كريم در زيارت غديريه
طبق شمارش موجود، 32 آيه شريفه در زيارت غديريه آمده است كه بر محور بيان فضايل اميرالمؤمنين (ع) است؛ از جمله آيه ليلة المبيت،آيه ابلاغ و آيه ولايت. علاوه بر آن، به 4 آيه شريف نيز اشاره شده است.
2. فضايل حضرت اميرالمؤمنين (ع) در زيارت غديريّه
بخشي از زيارت غديريه شريف به بيان فضايل حضرت امير (ع) اختصاص دارد. حدود 206 فضيلت حضرت در اين زيارت آمده است.
فضايلي مانند: اميرالمؤمنين، سيّد الوصيّين، وارث علم النّبيّين، وليّ ربّ العالمين، امين الله في ارضه، سفير الله في خلقه، الحجّة البالغة علي عباده، دين الله القويم، صراط مستقيم، نبأ عظيم، اوّل من آمن باللّه، سيّد المسلمين، يعسوب المؤمنين، امام المتقين، قائد الغرّ المحجّلين، امام المّتقين، اوّل من صدّق بما انزل الله علي نبيّه، عبدالله، المخصوص بمدحه الله، المخلص لطاعة الله، اوّل العابدين، ازهد الزّاهدين، الكاظم للغيظ، العافي عن النّاس، الصّابر في البأسآء و الضّرّآء و حين البأس، العادل في الرّعيّة، العالم بحدود الله من جميع البرّيّة، المخصوص بحكم التّنزيل و حكم التّاويل و نصّ الرّسول (ص)، حآئز درجة الصّبر، فآئز بعظيم الاجر، الحجّة البالغة، النّعمة السّابغة، البرهان المنير، احسن الخلق عبادة، اخلص النّاس زهادة.
اين فضايل، سندهاي بسياري در روايات عامّه و خاصه دارند.
3. بخش هايي از تاريخ در زيارت غديريّه امام هادي (ع)
اين زيارت، حاوي مطالبي از تاريخ ولايت است؛ از جمله: حديث غدير، غصب فدك، جنگ بدر، احزاب، اُحد، نزولِ «لاسيف الّا ذوالفقار و لا فتي الّا علي»، جنگ حُنين، صفّين، جمل، نهروان، شهادت جناب عمّار، شهادت حضرت اميرالمؤمنين (ع)، بيزاري از دشمنان ولايت و قاتلان حضرت سيّدالشّهدا (ع) و در آخر زيارت، بيزاري از منكران ولايت و قاتلان حضرت سيّد الشّهدا (ع).
خاتمه
در پايان همه فائزين به ولايت حضرت اميرالمؤمنين (ع) را به خواندن زيارت غديريّه امام هادي (ع) در مفاتيح الجنان شيخ عبّاس قمي در بخش زيارات، در قسمت زيارت مخصوصه حضرت اميرالمؤمنين (ع) در عيد الله الاكبر غدير دعوت مي كنيم و از تمامي بزرگواران التماس دعا داريم.
