به گزارش حوزه اندیشه
خبرگزاری تقریب، «شیخ محمد جواد مغنیه» در سال ۱۳۲۲ق در خانواده آل مغنیه که به فضل و دانش شهرت دارند، در قریه «طیردبا» از روستاهای جبل عامل به دنیا آمد. پدرش شیخ محمود از علمای لبنان بود و مادرش نیز از سلاله سادات بود.
او در مورد تبلیغ دینی عقیده داشت که باید از امکانات جدید دنیا برای این هدف والا کمک گرفت و حوزه ها باید در این راه پیش قدم باشند.
شیخ محمد جواد مغنیه، تلاش گستردهای برای وحدت اسلامی انجام داد. او در هر فرصتی با عالمان دینی اهل سنت مذاکره و صحبت و راه های وحدت را بررسی میکرد؛ یکی از عادات شیخ محمد جواد مغنیه این بود که از حریم شیعه در برابر اتهامات دفاع می کرد و با این کار در حقیقت پایه های تقریب مذاهب را مستحکم میکرد.
شیخ محمد جواد مغنیه نخستین کسی بود که که ردیه ای بر کتاب حقوق «الخطوط العرضیه» نوشته «محب الدین الخطیب» نگاشت.
شیخ مغنیه و شیخ شلتوت
سابقه آشنایی شیخ مغنیه با شیخ الازهر، شیخ محمود شلتوت به ۱۳۶۸ق برمیگردد. شیخ شلتوت از بانیان «دارالتقریب بین المذاهب» و از منادیان وحدت اسلامی به شمار میرود. محبوبیت او در بین علمای شیعه به سبب صدور فتوای او بر «جواز عمل به فقه شیعه» است. نامههای زیادی بین آنان ردّ و بدل شد. شیخ مغنیه در سال ۱۳۸۲ ه.ق. در مصر، با شیخ شلتوت ملاقات کرد. او در شرح دیدارش مینویسد:
«به خانه شلتوت رفتم. از من استقبال کرد و خوشآمد گفت. وقتی سخن از شیعه به میان آمد، او گفت: شیعیان، الازهر را تأسیس کردند و مدت کوتاهی علوم و مذهب تشیع در الازهر تدریس میشد، تا این که به پادارندگان این مذهب از آن اعراض کردند و الازهر را از نور خیره کننده و فوائد آن محروم کردند.
من به او گفتم: علمای شیعه شما را محترم میشمارند، چون ارزش خدمات شما را به دین میدانند و جرأت شما را در بیان حق و عدل که از ملامت هیچ کس نمیهراسید، میستایند. و به او گفتم: شیعیان خلافت بعد از پیغمبر را حقِّ امام علی میدانند، ولی عقیده دارند که نباید به اختلافی دامن زد که موجب تفرقه و به ضرر اسلام باشد همان طور که امام علی این کار را کرد؛ او به حاضران در جلسه گفت: سنّیان این حقیقت را نمیدانند.»
ایجاد وحدت بین مسلمانان
مهمترین نگرانی شیخ محمدجواد، وحدت ملی و وحدت اسلامی بود. وی تلاش گستردهای برای وحدت اسلامی انجام داد و در هر فرصتی با عالمان دینی اهل سنت مذاکره میکرد و راههای وحدت را بررسی مینمود. شیخ مغنیه به وحدت اعراب و مسلمانان میاندیشید و عقیده داشت که علّت دشمنی اهل تسنّن با شیعیان، عدم آگاهی آنان از عقاید اصیل شیعه است.
نوگرایی در اجتهاد جزء اندیشههای شیخ محمدجواد بود. او به این واقعیت رسیده بود که زندگی در حال دگرگونی و تغییر است و اسلام، برخی از مسائل عصر جدید را میپذیرد و برخی را رد میکند. سید محمدباقر صدر (متوفای ۱۴۰۰ق) دربارهاندیشه فقهی و اجتهادی او مینویسد: «اکنون برای نخستین بار ملاحظه میکنیم که عنصر فهم اجتماعی نصوص به صورتی مستقل مطرح میشود و هنگامی که بخشهایی از کتاب «فقه الامام الصادق»(نوشته محمدجواد مغنیه) را میخوانم، میبینم استاد بزرگ ما شیخ محمدجواد مغنیه در این تألیف خود، این موضوع را طرح کرده و با دست خویش، فقه جعفری را به شکلی زیبا و با شیوهای نو در آورده است. با آن که من اکنون درباره فهم اجتماعی نص، با احتیاط سخن میگویم باز هم ایمان دارم قاعدهای که استاد ما مغنیه برای این موضوع وضع کرده است، گره بزرگی را در فقه میگشاید.»
به اعتقاد شیخ محمدجواد، کتابهای حوزوی متأسفانه یکبُعدی است و به زوایای دیگر علمی که در جامعه مطرح است، توجه نمیکند و غالباً طلاب حوزهها از علوم روز دنیا مطلع نیستند. وی درباره حوزه علمیه نجف میگوید: «از ویژگیهای این حوزه آن است که علوم جدید را نمیداند، بلکه نمیخواهد در مواد درسی و اسلوب حوزوی بگنجاند. حوزه در برابر قضایای مسلمین و مردم عالم از حرکت ایستاده و در برابر مثلاً نهضت الجزایر یا جنگهای استعماری و سلاحهای مرگ بار آنان هیچ صدایی از آن شنیده نشد. حوزه نجف نیاز به اصلاح دارد و این مسئله را شیوخ و طلاب آن حوزه فهمیدهاند».
مغنیه و دموکراسی
مغنیه در جای دیگر ضمن این که حکومت اسلامی را برترین نوع حکومت میداند از دموکراسی غربی انتقاد میکند و معتقد است دموکراسی غربی شیوهاش به نحوی است که حیات و سرنوشت یک کشور به دست عدهای از سرمایه داران میافتد و عدهای دیگر در فقر و بیخبری به سر میبرند.
شیخ مغنیه و انقلاب اسلامی ایران
از دیدگاه مغنیه، انقلاب اسلامی ایران، نظامی است که پا جای پای نظام اسلامی پیامبر(ص) گذاشته است.
او بعد از ذکر حدیث «رجل من اهل قم، یدعو النّاس الی الحقّ یجتمع معه قوم کزبر الحدید لاتزلّهم الریاح العواصف، و لایملّون من الحرب و لایجبنون، و علی الله یتوکلون، و العاقبة للمتقین» مینویسد: این توصیف، صادقترین وصف نسبت به امام خمینی و یارانش میباشد. [نیازمند منبع] او درباره انقلاب اسلامی گفت: انقلاب اسلامی ایران، ضربهای کوبنده بر دشمنان اسلام و انسانیت وارد آورده است.
انتهای پیام/