مروری بر روایت حجت الاسلام خسروشاهی از علامه حکیمی
"حجت الحق استاد محمدرضا حکیمی" عبارت تجلیل آمیز و روشنگری است که مرحوم استاد سیدهادی خسروشاهی از آن برای توصیف استاد حکیمی استفاده می‌کرد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، استاد سیدهادی خسروشاهی در مقدمه خودش بر کتاب یادنامه علامه امینی که به کوشش دکتر سید جعفر شهیدی و استاد محمدرضا حکیمی به چاپ رسیده است، از استاد حکیمی با عبارت "حجت الحق" یاد کرده، محمدرضا حکیمی نیز در آثارش از عبارت "فرهنگبان کوشا" برای یادکرد استاد خسروشاهی بهره برده است و این حاکی از عمق ارادت و محبت قلبی این دو دانشور فرزانه نسبت به یکدیگر است.
علامه محمدرضا حکیمی که در واپسین ساعات روز یکشنبه 31 مرداد دیده از جهان فروبست، امروز در جوار بارگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج علی بن موسی‌الرضا به خاک سپرده شد، به همین مناسبت فرازهایی از مقدمه استاد خسروشاهی بر یادنامه علامه امینی که در آن یادی هم از علامه محمدرضا حکیمی به میان آمده است را در زیر مرور می‌کنیم:
علامه بزرگوار، آیت اللّه شیخ عبدالحسین امینى تبریزى، آنطور که خود در مقدمه کتاب ارزشمند شهداء الفضیله ـ چاپ نجف، مطبعه الغرّى، 1355 ه ـ نوشته است، از تلامذه والد ماجد اینجانب، مرحوم آیهاللّه سید مرتضى خسروشاهى، در مدت اقامت در تبریز بوده و مراحلى از دوران تحصیل علوم اسلامى را در خدمت ایشان طى کرده است. فرزند علامه امینى، جناب استاد شیخ رضا عبدالحسین امینى در مقدمه چاپ چهارم کتاب الغدیر، صفحه 56، در این باره می‌نویسد:
"... أنهى سطوح الفقه والأصول على عدد من أجلّة علماء تبریز أمثال: آیهاللّه السیّد مرتضى الخسروشاهی من أساطین العلم، و جهابذة الفقه، و کبار علماء تبریز.. له آثار علمیّة و مآثر فکریّة تنّم على طول باعه وسعة اطّلاعه.."... و علامه امینى پس از طى این مراحل علمى در تبریز، براى ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه نجف اشرف می‌شود.
با این سابقه، هر وقت علامه امینى به ایران می‌آمد، به سراغ ایشان می‌رفتم و چندین بار با ایشان دیدار داشتم؛ یک بار در قم و یک بار در تهران و بار سوم در مشهد مقدس... و باتوجه به اینکه ایشان خود را "تلمیذ پدر" مینامید، همواره مرا که طلبه نوجوانى بودم، مورد محبّت و تفقد قرار می‌داد... .
در سال 1338 ش که من به مشهد مشرف شده بودم، علامه امینى هم آنجا بود و به درخواست طلاب و فضلا و در طلیعه آنان استاد محمدرضا حکیمى، چند شبى در مدرسه نواب، ضمن اقامه نماز جماعت، براى طلاب و فضلا سخنرانى می‌کرد و مدرسه نواب با آن وسعت، مملو از جمعیت می‌شد و در خیابانهاى اطراف تا مسجد "ملا هاشم" نیز عدهاى از مردم، ایستاده یا نشسته، به بیانات و سخنان علامه امینى گوش فرا میدادند.
...روزى براى دیدار، به محل اقامت ایشان که در آخر "بازار سرشور" قرار داشت، رفتم که عدهاى از طلاب نیز آنجا حضور یافته بودند... علامه امینى ضمن سخن از استاد خود، به من گفتند: اگر بگویم که بانى وباعث اصلى تألیف الغدیر ابوى شما بود اغراق نگفتهام، چون من وقتى کتاب اهداء الحقیر، فى معنى حدیث الغدیر ایشان را که به سال 1352ه در نجف اشرف چاپ شده بود خواندم، متوجه شدم که وقتى براى تبیین معناى "ولى" و "مولى" در حدیث غدیر، می‌شود یک جلد کتاب تألیف نمود، چرا براى روشن ساختن اصل موضوع اقدامى نشود؟ این بود که به فکر تألیف الغدیر افتادم. البته قبلاً گفتهام که براى تألیف آن چهل سال تلاش کردهام و حدود یکصد هزار جلد کتاب خطى یا چاپى را به طور مکرر، مورد مطالعه و مراجعه قرار دادهام... .
علامه امینى در کتاب الغدیر، ضمن معرفى مؤلفان درباره حدیث الغدیر، درباره کتاب والد چنین می‌نویسد:
"المؤلّفون فی حدیث الغدیر... بلغ اهتمام العلماء بهذا الحدیث إلى غایة غیرقریبة، فلم یقنعهم إخراجه بأسانید مبثوثة خلال الکتب حتى أفرده جماعة بالتألیف، فدوّنوا ما انتهى إلیهم من أسانیده و ضبطوا ما صحّ لدیهم من طریقه، کلّ ذلک على کلاء متنه من الدثور، وعن تطرّق ید التحریف إلیه. فمنهم: السیّد مرتضى الخسروشاهی التبریزی، أفرد کتابه فی دلالة الحدیث وأسماه: إهداء الحقیر فی معنى حدیث الغدیر. طبع فی العراق. أغرق نزعا فی التحقیق ولم یبق فی القوس منزلاً...".
و خوشبختانه این کتاب با مقدمه و توضیحات حقیر، تحت عنوان: "معنى حدیث الغدیر"، چندى پیش از سوى مؤسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شده و در اختیار فضلا و طلاب قرار گرفته است... .
...این سابقه آشنایى با مرحوم آیت اللّه امینى، موجب شد که سالیانى پیش کتاب ارزشمند "یادنامه علامه امینى" را که به کوشش دو استاد بزرگوار، مرحوم دکتر سید جعفر شهیدى و حجت الحق، استاد محمدرضا حکیمى تهیه و تنظیم شده و در تهران به چاپ رسیده بود، یک بار هم توسط اینجانب و در قم و از سوى انتشارات رسالت براى بزرگداشت یاد و خاطره آن بزرگمرد تاریخ شیعه، تجدید چاپ گردد.
...چندى پیش با استاد حکیمى سخن از این کتاب به میان آمد و ایشان اظهار علاقه نمودند که به مناسبت چهلمین سال درگذشت آن بزرگوار ـ 1389 ش ـ کتاب یک بار دیگر تجدید چاپ شود و در اختیار علاقهمندان قرار گیرد و سپس به درخواست بنده ظاهرا تنها نسخه خود را با یادداشتى کوتاه براى اینجانب فرستادند. یادداشت ایشان چنین بود:
"به پاس جهاد 40 ساله او، در راه تألیف کتاب الغدیر و دعوت مسلمانان جهان به شناخت حقیقتى ژرف و وحدتى راستین و متعالى... کتابى عظیم و بزرگ وى که براى شناساندن "اکنون" و تجهیز "آینده"، گذشته تاریخ را روشن کرد".
این بود که برخلاف کثرت کار تصمیم به چاپ جدید آن گرفته شد.
به علت اهمیت کتاب و موقعیت نویسندگان و پدیدآورندگان آن، به نظرم رسید که آن را به ناشرى بسپارم که از عهده چاپ شایسته آن با ویرایش و حروفچینى جدید آن برآید... و این بود که به مدیریت محترم انتشارات مؤسسه بوستان کتاب پیشنهاد کردم که به چاپ و نشر آن اقدام کنند و خوشبختانه پیشنهاد بنده براى تحقق این امر، مورد قبول افتاد و اینک کتاب با ویرایشى نو و حروفچینى جدید و در شکلى آراسته و بایسته، براى استفاده عموم به دست چاپ سپرده می‌شود... .
از استاد ارجمند حضرت آقاى محمدرضا حکیمى که طبق معمول و با کمال لطف، حق نشر آن را به مرکز بررسی‌هاى اسلامى ـ قم واگذار کردند و همچنین مدیریت محترم و همکارانشان در مؤسسه بوستان کتاب که چاپ و نشر را پذیرفتند و همچنین همکاران محترم در مرکز بررسی‌هاى اسلامى، که هر کدام به نحوى در آمادهسازى و نشر این چاپ از کتاب، سهمى دارند، سپاسگزارم و از خداوند متعال براى همه آنان سلامتى و توفیق روزافزون خواستارم.
