صبر یکی از فضائلی است که هر انسان آزاده می‌تواند در زندگی خود از آن بهره‌مند شود. حضرت زینب(س) یکی از نمونه‌هایی است که از این فضیلت بهرمند بودند و به بهترین وجه ممکن از آن استفاده کردند.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، مجمع ناشران انقلاب اسلامی در یک بستۀ مطالعاتی، با معرفی کتاب‌هایی سعی کرده است مخاطب را بیشتر با مفهوم صبر آشنا کند. در ابتدا، کتاب‌هایی با موضوع صبر قرار گرفته است تا ابعاد مختلف این مفهوم بررسی شود. سپس کتاب‌هایی با موضوع ویژگی و زندگانی حضرت زینب(س) معرفی شده تا با نمونه‌ای عالی در به‌کارگیری صبر در زندگی و مبارزه علیه ظلم و فساد آشنا شویم. در انتهای بسته نیز دو کتاب مجزا دربارۀ مبارزه زنان علیه ظلم و صبر زنان در زندگی قرار گرفته است.
گفتاری در باب صبر
آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای؛ انتشارات انقلاب اسلامی
صبر یکی از ده ویژگی اصلی است که پیامبران الهی از آن بهره‌مند بوده‌اند و بهره‌مندی از آن را به پیروان خود توصیه کرده‌اند. التزام به صبر سختی‌هایی دارد. یکی از این سختی‌ها دریافت و انتخاب از میان تفاسیر متنوع و مختلفی است که دربارۀ آن در میان عالمان وجود دارد و هریک از دریچه‌ای متفاوت و گاهی متناقض به آن نگاه کرده‌اند.
ناگفته پیداست که تمامی این تفاسیر نمی‌توانند صحیح باشند. به بیان دیگر، برخی در تفسیر صبر و توصیۀ به آن راه به بیراهه برده‌اند. برای مثال، توصیه به صبر در مقابل حاکم ظالم که برخلاف شریعت اسلام عمل می‌کند، توصیه‌ای نادرست است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال 1353 شمسی، برای مقابله با تفاسیر نادرست دربارۀ صبر که در دوران حاکمیت پهلوی رایج بوده است، طی پنج جلسه سخنرانی در مسجد کرامت به آن پرداخته‌اند.
«گفتاری در باب صبر» عنوان کتابی 90 صفحه‌ای است که به همت انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است. خوانندگان با خواندن این کتاب با ابعاد مختلف مفهوم صبر از منظر آیات و روایات آشنا می‌شوند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدا مفهوم صبر را از منظری عامیانه شرح می‌دهند. ایشان پس از این ارزیابی کلی، اهمیت و جایگاه صبر را از منظر آیات و روایات خاطرنشان می‌کنند. در ادامه، سه میدان اصلی صبر یعنی صبر بر انجام تکالیف (طاعت)، صبر در برابر معصیت و صبر برابر حوادث ناگوار (مصیبت) با ارائۀ مثال‌های مختلف و همچنین راهکارهایی برای بهره‌مندی از آن توضیح داده شده است. در انتها نیز با ذکر آثار و فواید صبر مانند پیدایش روح شکست‌ناپذیری، بروز خصلت‌های نیک و نهان و توجه و اتکاء بیشتر به خدا کتاب پایان می‌یابد.
صبر از دیدگاه اسلام
حسین انصاریان؛ انتشارات دارالعرفان
کتاب «صبر از دیدگاه اسلام» جلد سی‌ودوم از مجموعۀ «سیری در معارف اسلامی» است که حاصل سخنرانی‌های شیخ حسین انصاریان است. کتاب دارای 29 گفتار است که در آن با بهره‌گیری از آیات و روایات مرتبط با صبر، برخی از آثار آن در زندگی و همچنین سطوح و ابعاد مختلف آن توضیح داده شده است. برای آشنایی بیشتر با کتاب می‌توان به برخی از گفتارها، از جمله گفتار «ارزش صبر» که در آن مراحل سه‌گانۀ صبر شرح داده شده است، گفتار «گوهر صبر» که عهده‌دار شرح مراحل مختلف صبر است، گفتار «پاداش صبر» که به ارزیابی برخی از آیات مربوط به صابران می‌پردازد و گفتار «تکامل انسان در صبر بر بلاها» که به برخورد انسان‌ها در برابر بلایا با ارائۀ نمونه‌های قرآنی مانند حضرت عیسی(ع) و حضرت ابراهیم(ع) می‌پردازد، اشاره کرد.
صبر، کیمیای سعادت انسان
آیت‌الله حسین مظاهری؛ انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (س)
عالمان علم اخلاق از صبر به‌عنوان مادر فضیلت‌ها یاد کرده‌اند. به باور ایشان هر صفت نیکو در انسان حاصل صبر و شکیبایی است و نیز هر صفت ناشایست در درون انسان، حاصل ناشکیبایی اوست؛ بنابراین، انسان برای کسب فضائل اخلاقی در سطح اول و سامان بخشیدن به زندگی خود در سطحی دیگر، محتاج این است که در تمام دوران زندگی خود صبوری پیشه کند. عالمان صبر را به سه دستۀ خانوادگی و اجتماعی و فردی تقسیم کرده‌اند. برای درک هرکدام از این سه سطح بایستی به عالمان رجوع کرد. در میان عالمان کسی می‌تواند عهده‌دار توضیح این سطوح باشد که علاوه بر آشنایی با معارف اسلامی، در میان مردم نیز حضور داشته باشد و از نزدیک با مشکلاتی که مانع صبوری انسان می‌شود، آشنا باشد. آیت‌الله حسین مظاهری با آشنایی با معارف اسلامی و همچنین سال‌ها حضور در میان آحاد مردم، توصیه‌هایی برای درمان درد اصلی جامعه، یعنی شکیبایی داشته‌اند تا از این طریق، صفات پسندیده در افراد جامعه ظهور کند و جامعه اصلاح شود.
آیت‌الله حسین مظاهری طی سلسله جلساتی به موضوع صبر پرداخته‌اند که با عنوان «صبر، کیمیای سعادت انسان» به همت مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا(س) منتشر شده است. این کتاب 288 صفحه‌ای در سطح اجتماعی، خانوادگی و فردی موضوع را ارزیابی می‌کند. کتاب پس از پرداختن به صبر از دیدگاه قرآن و عترت، با طرح مباحثی مانند صبر در معصیت، صبر در مصیبت، صبر در عبادت و... مبحث صبر فردی را برای مخاطبان توضیح داده است. صبر خانوادگی بخش دیگر است که به موضوعاتی از جمله نقش صبر در بهبود روابط زن و شوهر، صبر فرزند در برابر والدین، صبر والدین از آداب فرزندآوری و... پرداخته است. موضوع آخرین گفتار صبر اجتماعی است. در این بخش دربارۀ موضوعاتی از جمله سعۀ صدر در روابط اجتماعی، عفو و گذشت هنگام مواجهه با پرخاشگری، مردم‌داری و حفظ شخصیت اجتماعی و... اشاره شده است.
و این‌گونه است زینب
سیدنورالدین جزایری؛ انتشارات کتاب جمکران
امروزه، کتاب‌های بسیاری با موضوع خصوصیات اهل‌بیت(ع) منتشر شده است. با نگاهی گذرا به منابع مورداستفادۀ این کتاب‌ها متوجه خواهیم شد که نویسندگان برخی از این کتاب‌ها بدون تحقیق و ارزیابی مستندات کتاب خود را منتشر کرده‌اند؛ بنابراین، نیاز به کتاب‌هایی که با تحقیق و تفحص روایات مرتبط با اهل‌بیت(ع) را به کار برده باشند، در این انبوه کتاب‌های احساس می‌شود.
«و این‌گونه است زینب(س)» کتابی به قلم سیدنورالدین جزایری است که محمود سوری آن را بازنویسی کرده است. این کتاب که اسناد آن مورد تأیید علمای نجف است، به همت انتشارات کتاب جمکران به چاپ رسیده است. آیت‌الله جزایری در این کتاب تلاش کرده‌اند با ذکر چهل ویژگی از ویژگی‌های حضرت زینب(س) شخصیت والای ایشان را به جهانیان معرفی کنند. مخاطبان با نسخۀ بازنویسی‌شده از این کتاب مواجه خواهند شد؛ زیرا ادبیات به‌کاربرده‌شده توسط نویسنده متعلق به زمان ایشان بوده است و از همین روی، درک آن برای آحاد مردم امروز دشوار است؛ بنابراین، در این کتاب تلاش شده است با حفظ اصالت متن ادبیات آن بروز شود و منابع به‌صورتی دقیق‌تر ارجاع داده شود.
زینت عارفان
محمدجواد رودگر؛ انتشارات امیرکبیر
«زینت عارفان» عنوان کتابی به قلم محمدجواد رودگر است که انتشارات امیرکبیر در 120 صفحه منتشر کرده است. نویسنده در این کتاب با استفادۀ فراوان از احادیث و روایات و نیز با نگاه به زندگانی حضرت زینب(س) با رهیافت و رویکردی عرفانی تلاش می‌کند شرحی معنوی از دوره‌های مختلف زندگی ایشان ارائه دهد. ایشان پس از توضیح ضرورت زینب‌شناسی و نسبت بین عرفان، زن و حضرت زینب(س) در فصل اول به دورۀ اولیۀ زندگی حضرت زینب(س) یعنی تولد تا ازدواج می‌پردازد. هم‌رأیی و همراهی با امام حسین (ع) موضوعی است که در فصل دوم با شرح نقش حضرت زینب(س) در حماسۀ عاشورا توضیح داده شده است. ارزیابی ابعاد شخصیت علمی، معنوی و سیاسی حضرت زینب(س) موضوع فصل سوم و ویژگی‌های عرفان ایشان موضوع فصل چهارم کتاب است. شرح مقامات عرفانی حضرت زینب(س) و ارزیابی عرفان در کلام و کردار ایشان موضوع فصل‌های پنجم و ششم کتاب است.
بانوی کربلا، حضرت زینب علیهاالسلام
عایشه بنت‌الشاطی؛ انتشارات بوستان کتاب
تحریف اسلام جریانی بود که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) در جامعۀ اسلامی ریشه دوانیده بود. این جریان در واقعۀ کربلا به اوج رسید و دشمنان اسلام قصد داشتند با کشتن امام حسین(ع) اسلام محمدی را از میان بردارند. حضرت زینب(س) پس از حماسۀ کربلا دو خطبه در کوفه و شام ایراد کردند که سدی در مقابل جریان تحریف شد. ایشان با ایستادگی در مقابل این جریان، صدای کربلا را به آیندگان رساندند و از این طریق، اسلام محمدی به حیات خود ادامه داد. آنچه واضح است این است که جریان تحریف در تمام اعصار به فعالیت خود ادامه داده است و نبرد بین حق و باطل همچنان پابرجاست. برای نبرد با باطل و شکست آن باید همان مسیری سپری شود که خاندان عصمت و طهارت طی کرده‌اند. الگوپذیری از ایشان به‌منزلۀ شکست باطل و مقابله با جریان تحریف است. زندگانی حضرت زینب(س) یکی از بهترین الگوهایی است که می‌توان در راه مبارزه با تحریف از آن بهره‌مند شد.
«بانوی کربلا، حضرت زینب علیهاالسلام» کتابی به قلم عایشه بنت‌الشاطی است که سیدباقر خسروشاهی آن را جمع‌آوری و سیدرضا صدر ترجمه کرده است. کتاب روایتی داستان‌گونه از زندگی پرفرازونشیب حضرت زینب(س) را در 176 صفحه ارائه می‌کند. نویسنده پس از اشاره به پدران و نیاکان حضرت زینب کبری(س) به شرح دوره‌های مختلف زندگی ایشان همت گمارده است تا الگویی مناسب را به مخاطبان معرفی کند. این روایت از دوران اندوهناک کودکی ایشان که همراه با رحلت رسول خدا(ص) و شهادت حضرت زهرا(س) بود، آغاز می‌شود و تا شرح حضور ایشان در واقعۀ عاشورا و بعدازآن یعنی تلاش برای رسواساختن خاندان بنی‌امیه ادامه می‌یابد.
زینب(س)؛ فریاد فرمند
آنتون بارا؛ انتشارات چاپ و نشر بین‌الملل
آنتوان بارا نویسنده و پژوهشگری مسیحی اهل کشور سوریه است. از او چند کتاب با موضوع اهل‌بیت علیهم‌السلام به چاپ رسیده است. یکی از کتاب‌های ایشان به زندگانی حضرت زینب(س) می‌پردازد. به باور او استمرار اسلام وابسته به قیام امام حسین(ع) بوده و بقای قیام ایشان در گرو نقش‌آفرینی و سخنان حضرت زینب(س) قرار گرفته بود. «زینب (س)؛ فریاد فرمند» عنوان کتابی است که آنتوان بارا دربارۀ حضرت زینب (س) نوشته است او دربارۀ حضرت زینب و کتاب خود این‌چنین گفته است: «حضرت زینب(س) مانند برادرش یکی از اولیاءالله است. من تلاش کردم در این کتاب شخصیت ایشان را با مریم عذرا مقایسه کنم. یکی از جملات حضرت زینب در واقعه عاشورا این است که خطاب به کسانی گفت: "من در این روز جز زیبایی ندیدم." امیدوارم که در این کتاب توانسته باشم این زیبایی در کلام ایشان را شرح کنم.»
کتاب «زینب(س)؛ فریاد فرمند» حاصل بیش از یک دهه تلاش نویسنده است که غلام‌حسین انصاری آن را ترجمه و شرکت چاپ و نشر بین‌الملل روانۀ بازار کرده است.
کتاب از شش فصل تشکیل شده است. «آماج مصائب» عنوان اولین فصل است که به مناجات و مصائب زندگانی حضرت زینب(س) اشاره دارد. فصل‌های دوم و سوم با عناوین «عروس شهادت» و «بانوی قهرمان کربلا» عهده‌دار گزارشی از ویژگی‌های شخصیتی حضرت زینب(س) هستند. «فریادی که انقلابی را کامل کرد» عنوان فصل چهارم است که در آن به خطبه‌های حضرت زینب(س) اشاره شده است. «بانوی قدس» عنوان پنجمین فصل کتاب است که به بازگشت ایشان به مدینه توجه دارد. فصل پایانی نیز با «حماسۀ پیروزی» به نقش سخنان حضرت زینب(س) در فروپاشی پرداخته است.
بانوی آفتاب
مرضیه محمدزاده؛ انتشارات دلیل ما
در طول تاریخ هماره زنان بسیاری بوده‌اند که در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نظامی نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. حضرت زینب(س) یکی از سرآمدترین و فداکارترین زنانی است که جهان به چشم خود دیده است. ایشان در دوران کودکی خود آموخت که چگونه با سختی‌ها و دشواری‌ها مواجه شود و در مقابل ستمگران و جباران سر تعظیم فرود نیاورد. مبارزه با ظلم و ستم آموزه‌ای بود که در تمام طول زندگی بر آن استوار بودند و اگر به زندگی پربرکت ایشان نگاهی بیندازیم، این موضوع را تصدیق خواهیم کرد. شرط حضور همیشگی در کنار برادرش نشان از روحیۀ ایشان برای حضور همیشگی در عرصه‌های مبارزه با ظلم دارد. این حضور در انتها باعث درهم‌شکستن هیبت حاکمان اموی شد و به بیانی اعتبار آن‌ها در هم کوبیده شد. نقش‌آفرینی و حضور در میدان مبارزه نیازمند صفات مختلفی است که می‌توان با نگاه به زندگانی پربرکت حضرت زینب(س) به آن‌ها پی برد.
«بانوی آفتاب» عنوان کتابی به قلم مرضیه محمدزاده است که انتشارات دلیل ما آن را در 260 صفحه روانۀ بازار نشر کرده است. کتاب دارای دو فصل است؛ نویسنده در فصل اول زندگی حضرت زینب(س) را از بدو تولد تا شهادت امام حسین(ع) ارزیابی می‌کند.
او در این بخش به ابعاد مختلف زندگانی حضرت زینب(س) از جمله مواضع و رفتارهای ایشان در دوران خلافت و... پرداخته است. در فصل دوم به دوران اسارت تا وفات اشاره شده است. در این بخش نیز به موضوعات متنوعی از زمانه و زندگی حضرت زینب(س) مانند وقایع عصر عاشورا، همراهی با کاروان شهدا، نقش ایشان در کوفه و شام، نقش ایشان در بازگشت به مدینه و قیام‌های بعد از عاشورا و... توجه شده است.
گوهر صبر
طیبه پازوکی؛ انتشارات سوره مهر
«گوهر صبر: خاطرات گوهرالشریعه دستغیب» عنوان کتابی به نویسندگی طیبه پازوکی است که به همت انتشارات سورۀ مهر روانۀ بازار شده است. کتاب در 492 صفحه به سبک تاریخ شفاهی جمع‌آوری شده و دارای هشت فصل و سه پیوست است.
خوانندگان با مطالعۀ فصل اول از اوضاع خانواده، تحصیل و ازدواج خانم دستغیب آشنا می‌شوند. شرح زندگانی ایشان در آبادان موضوع فصل دوم و اوصاف کار و تحصیل موضوع فصل سوم است. خاطرات مدرسۀ رفاه، عنوان چهارمین فصل است که در آن به شهیدان رجایی و باهنر نیز اشاره‌هایی شده است. زنان و مبارزه عنوان فصل پنجم است؛ در این فصل ویژگی‌ها و نگرش‌های زنان دربارۀ مبارزه توضیح داده شده است.
رنج‌ها و صبوری‌های دوران مبارزه موضوع فصل ششم و شرح سختی‌های مضاعفی که در مبارزات مانند دستگیری وجود داشته است، موضوع فصل هفتم کتاب است. در فصل انتهایی نیز برخی از خاطرات ایشان در مورد سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی آورده شده است.
به رنگ صبر
فاطمه نقوی؛ انتشارات امام موسی صدر
خانم فاطمه صدر دوران کودکی خود را در خانۀ پدری در رفاه و راحتی سپری کرده بودند و زندگی برای ایشان آن‌چنان دشوار و سخت نبود. ازدواجش با شهید صدر باعث تغییراتی در روند زندگی‌اش می‌شود و سختی‌هایی در مسیر ایشان قرار می‌گیرد؛ سختی‌هایی که به نظر او جز از طریق صبر درمان نمی‌شوند. روایت زندگی ایشان، نمونه‌ای از زندگی اغلب انسان‌هاست که دچار سختی‌هایی می‌شوند. آشنایی با راه‌های مقابله و مواجهه با این سختی‌ها بسیار برای ما ارزشمند است؛ زیرا می‌توانیم آن تجربیات را در زندگی خود نیز به کار ببندیم. کتاب «به رنگ صبر: خاطرات خانم فاطمه صدر» تاریخ شفاهی از زندگی خانم فاطمه صدر است. این کتاب در 556 صفحه به همت موسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر تنظیم شده است.
روای کتاب خانم فاطمه صدر است که روایت‌هایی از زندگی خود و اطرافیان را شرح می‌دهد. این کتاب که داستان صبر او بر مشکلات و سختی‌هاست، در سه فصل به سه دورۀ مختلف زندگی ایشان پرداخته است. در فصل اول با عنوان «دیدار در تهران؛ خانۀ پدری» روای خاطرات دوران کودکی خود تا دوران ازدواج را بیان می‌کند و خواننده را با چگونگی اتفاقاتی که برای او رخ داده است آشنا می‌سازد. «دیدار در نجف؛ زندگی مشترک» عنوان فصل دوم است که راوی در آن به زندگی خود با شهید محمدباقر صدر و همچنین تولد فرزندانشان اشاره دارد. این فصل از کتاب نگاهی متفاوت به شهید محمدباقر صدر را به خوانندگان نشان می‌دهد. سختی‌ها و مصیبت‌هایی که خانم فاطمه صدر در طول زندگی خود تجربه کرده‌اند و در مقابل آن‌ها صبوری به خرج داده‌اند، موضوع فصل سوم کتاب است که عنوان آن «وقایع و رویدادها» است. خوانندگان با خواندن این فصل از کتاب با نمونه‌ای مشخص در باب صبوری آشنا می‌شوند.
