خروجی اجلاس تهران به رسمیت شناختن طالبان خواهد بود؟
کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به مهم بودن اجلاس تهران گفت: مهمترین خروجی اجلاس تهران دستیابی به یک موضع مشترک و هماهنگ از سوی کشورهای همسایه افغانستان است و حدس من این است که در نهایت همگی آنها به طرف شناسایی طالبان با برخی شرایط حرکت می‌کنند.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانه های خبرگزاری تقریب، به نقل از ایکنا پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان، درباره اهمیت این نشست و اهداف آن گفت: واقعیت این است که الان بحث شناسایی طالبان هم در سطح منطقه و کشورهای همسایه افغانستان و هم در سطح بین‌المللی به عنوان یک موضوع مهم مورد توجه است اما هنوز به جز روسیه و چین که تمایل بیشتری به شناسایی رسمی طالبان پیدا کردند سایر کشورها هنوز تصمیمی در این رابطه نگرفته‌اند هرچند که اتحادیه اروپا اخیرا اعلام کرد که دفتر خود در افغانستان را که به قطر منتقل کرده بود دوباره به کابل برمی‌گرداند و این به نوعی بدین معناست که اتحادیه اروپا هم در حال بررسی شناسایی طالبان است.
چرا اجلاس تهران مهم است
وی افزود: اجلاس تهران از این زاویه مهم است که کشورهای همسایه افغانستان که بیشترین تهدید را از تحولات افغانستان متوجه خود می‌بینند، بتوانند به یک تصمیم مهم و واحد برسند. زیرا این کشورها هر یک به طور جداگانه این آمادگی را ندارند که طالبان را به رسمیت بشناسند این در حالی است که باید دیر یا زود امارت اسلامی را به رسمیت بشناسند و به نظر می‌رسد راهی جز این ندارند.
ملازهی اظهار کرد: مسئله مهم این است که هر یک از این کشورها منافع سیاسی، امنیتی و اقتصادی خاص خود را در رابطه با افغانستان دارند و استراتژی جداگانه‌ای در این باره دنبال می‌کنند؛ برای نمونه تاجیکستان به شدت مخالف هر نوع ارتباط با طالبان است تا زمانی که طالبان چارچوب‌های مدنظرش را مانند تشکیل دولت فراگیر و آشتی ملی و امکان مشارکت تمام اقوام و مذاهب در قدرت رعایت کند یا پاکستان به منزله حامی اصلی طالبان به دنبال به رسمیت شناختن طالبان از سوی سایر کشورها است و آنها معتقدند وقتی طالبان به رسمیت شناخته شود شرایط برای سایر درخواست‌ها از امارت اسلامی فراهم می‌شود.
تفاوت ایران با سایر همسایگان افغانستان
وی درخصوص شرایط ایران در مقایسه با سایر کشورهای همسایه افغانستان گفت: ایران در این میان با مسائل مختلفی روبروست؛ ازیک طرف شیعیان و هزاره‌ها با توجه به ارتباطات دینی و قومی انتظارات خاصی از ایران دارند و از طرف دیگر تاجیک‌ها و سایر قومیت‌های غیر پشتون نیز که در حوزه فرهنگی ایران تعریف می‌شوند دارای یک سری انتظارات از ایران هستند.
کارشناس مسائل افغانستان بیان کرد: تلاش ایران در این اجلاس آن است همه کشورهای همسایه افغانستان به یک موضع واحد و مشترک برسند به نحوی که طالبان مسئله تشکیل دولت فراگیر را بپذیرد و به نوعی مواضع خود را تعدیل کند. اما در شرایط کنونی طالبان آمادگی لازم را برای این تعدیل مواضع ندارد زیرا طالبان یک گروه یکپارچه نیست و شورای کویته نسبت به تعدیل مواضع تمایلاتی نشان داده اما شبکه حقانی که مسائل امنیتی را در اختیار دارد و کابل را اداره می‌کند، خیلی به این مسائل پایبند نیستند و همچنان بر روی امارت اسلامی با برداشتی که دارد، تأکید می‌کند.
وی تصریح کرد: بنابراین مهمترین خروجی اجلاس تهران می‌تواند همین اتخاذ موضع مشترک و هماهنگ کشورهای همسایه افغانستان باشد و حدس من این است که در نهایت به طرف شناسایی طالبان با برخی شرایط حرکت می‌کنند.
شناسایی طالبان تأثیری بر تعدیل مواضع آنها می‌گذارد
ملازهی درباره برخی تحلیل‌ها مبنی بر اینکه نیاز طالبان به کسب مشروعیت و رسمیت بین‌المللی موجب تعدیل مواضع و پذیرش شروط کشورهای همسایه و جامعه بین‌المللی می‌شود، گفت: همانطور که گفتم طالبان یک گروه یکپارچه نیست و گروه‌های متعدد با نگاه‌های کاملا متفاوت در آن وجود دارند و تلقی دیگران از طالب اهمیت چندانی برای آنها ندارد و برای گروهی مانند شبکه حقانی اصلا مهم نیست که مورد شناسایی بین‌المللی قرار بگیرند یا نگیرند.
وی یادآور شد: بنابراین تصور اینکه به رسمیت شناختن طالبان موجب واقع‌گراتر شدن طالبان می‌شود به این ارتباط پیدا می‌کند که کدام گروه از طالبان در رأس ساختار قدرت افغانستان قرار بگیرد؛ اگر گروهی مانند شورای کویته در رأس قدرت قرار بگیرد این تحلیل تا حد زیادی درست است اما اگر جریان رادیکالی مانند شبکه حقانی در موضع مسلط قرار بگیرد این تحلیل نمی‌تواند چندان درست به نظر برسد.
ملازهی ادامه داد: البته شاید در بلندمدت و روبرو شدن طالبان با واقعیت‌های جدید به تدریج تغییراتی در رفتار و رویکردهای آنها رخ دهد و وقتی طالبان در موضع مملکت‌داری قرار بگیرد و مسئولیت‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و انسانی را بپذیرد دیگر نمی‌تواند به مانند یک گروه چریکی عمل کند و باید به سمت واقع‌بینی حرکت کرده و ضمن درک شرایط منطقه در چارچوب نرم‌ها و هنجارهای جهانی رفتار کند زیرا اگر غیر از این رفتار کند تداوم قدرت آنها با چالش‌های روبرو می‌شود.
تأثیر موضع چین و روسیه درباره طالبان بر روی ایران
ملازهی درباره تأثیر موضع چین و روسیه در خصوص به رسمیت شناختن طالبان بر روی تصمیمات جمهوری اسلامی ایران نسبت به تحولات افغانستان گفت: ایران به هر حال روابط گسترده با چین و روسیه و نگاه به شرق را انتخاب کرده است و وقتی چین و روسیه به سمت شناسایی طالبان تمایل پیدا کنند و هماهنگی پاکستان با این جریان، ایران چندان قدرت مانور در این مسئله ندارد تا عکس‌العمل جدی نشان دهد.
این کارشناس مسائل افغانستان در پایان اظهار کرد: واقعیت این است که استقلال عمل ملی تحت تأثیر روابط و مناسبات متعدد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز قرار دارد و لذا در این وضعیت با حرکت روسیه و چین به سمت شناسایی طالبان، این مسیر پیش روی ایران هم خواهد بود.
