اولین همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی برگزار شد/حجت الاسلام انصاری: هیات‌ها باید علمی محور باشد نه مداح محور
اولین همایش علمی هیأت و آئین‌های مذهبی امروز پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه به همت مرکز تخصصی احیا امر دانشگاه امام صادق (ع) و با همکاری اندیشکده هیأت سازمان هیأت و تشکل‌های دینی با ارائه مقالات در پنل‌های تخصصی و تقدیر از مقالات برگزیده در تالار آیت‌الله مهدوی کنی (ره) دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، حجت‌الاسلام مجید باباخانی رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی در افتتاحیه نخستین همایش علمی هیأت و آئین‌های مذهبی اظهارداشت: هیأت گنجینه فرهنگی است که توسط اهل بیت(ع) تأسیس شد و به دست ما رسیده است و امروز در کنش‌های بسیار کشور نقش‌آفرین است. هیأتها از یک مجموعه صرفاً مناسکی به یک تشکل فعال فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است.
وی افزود: سازمان هیأت و تشکل‌های دینی در مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی ایجاد شد تا برای رفع مشکلات و موانع کار هیأتها تسهیل‌گری داشته باشد.
باباخانی ادامه داد: در مجموعه هیأت نیازمند تولید ادبیات و گفتمان بودیم که به همین منظور با همت دکتر محمدرضا سنگری و ۱۲۰ استاد حوزه و دانشگاه، اندیشکده هیأت راه‌اندازی شد تا در ۱۰ میز تخصصی به موضوعات مرتبط با هیأت بپردازد. از اساتید و پژوهشگران دانشگاه و حوزه علمیه دعوت می‌کنم تا در این اندیشکده حضور پیدا کنند و به موضوعات مرتبط هیأت نگاه علمی داشته باشند.
رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی با تشکر از برگزار کنندگان اولین همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی به خصوص دکتر رجبی دوانی دبیر علمی و دکتر حسینی دبیر اجرایی همایش خاطرنشان کرد: برگزارکنندگان این مراسم یعنی مرکز تخصصی احیای امر دانشگاه امام صادق و اندیشکده هیأت، سه همایش را پیش‌بینی کردند. همایش اول، به موضوع گذشته و تاریخ هیأت می‌پردازد. دومین همایش با رویکرد به وقت هیأت با موضوع اتفاقات روز هیأت خواهد بود و در نهایت همایش سوم، آینده پژوهی در حوزه هیأت خواهد بود.
بیش از ۱۰۰ مقاله به اولین همایش علمی هیأت رسید
محمدحسین رجبی دوانی دبیر علمی همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی اظهار کرد: هیأت و آیین‌های دینی نقش مهم و اثرگذاری در حفظ فرهنگ دینی داشتند. امام خمینی(ره) زمانی که در ابتدای انقلاب عزاداری‌ها به شکل راهپیمایی سیاسی برگزار شد، برآشفتند و فرمودند که عزاداری‌ها باید به همان روش سنتی ادامه پیدا کند.
وی افزود: در دوران حاکمیت دولت ارزشمند آل بویه، عزاداری به شکل رسمی برگزار شد و این سینه‌زنی‌ها به شکل امروزی شکل گرفت. آنها گیلانی بودند مه دیلمی‌ها در مصیبت‌های خود با مشت به سینه می‌زدند که این سینه‌زنی‌ها از آنجا شکل گرفت و از شعائر بزرگ شیعه شد.
رجبی دوانی گفت: این همایش و اقداماتی این چنین می‌تواند زمینه مناسب برای نقش آفرینی هیأتها و حرکت به سمت تحول و تمدن نوین اسلامی باشد.
دبیر علمی همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی در پایان خاطرنشان کرد: بیش از ۱۰۰ چکیده مقاله به دبیرخانه رسید. با نظر هیأت داوران، ۷۰ مقاله پذیرفته و نگارش شد. ۱۱ پیش نشست در تهران، قم و شیراز برگزار شد که حاصل آن منتشر خواهد شد.
هیأتها معدن خیر هستند و باید کشف شوند
حجت‌الاسلام و المسلمین حسین انصاریان استاد حوزه علمیه نیز در افتتاحیه نخستین همایش علمی هیات و آئین‌های مذهبی اظهار داشت: در مساله برپا کردن هیات‌های مذهبی، تداوم و کیفیت آن از آیات قرآن و روایات نکات مهمی را می‌توان کشف کرد. اگر به ظاهر آیات و روایات و الفاظ اکتفا نکنیم که این امر چیزی نصیب ما نخواهد کرد.
وی افزود: براساس روایات کتب معتبر، موسس هیات، حول محور سیدالشهدا (ع) خود پروردگار است. هدف‌های الهی عالمانه، حکیمانه، رحیمانه، مقدس و اثرگذار است. در جریان توبه آدم(ع) در چشم پوشیدن از یک نهی ارشادی، توسل به کار گرفته شد.
جبرئیل به امر پروردگار آدم را با بهترین ذریه او از نظر معنوی آشنا کرد و او اسم برد. آدم با نام بردن از حضرت امام حسین(ع) گریه کرد. این گریه طبیعتی بود که در وجود مومن قرار داد که امیرالمومنین (ع) این مساله را اعلام کرد که مکرر با نگاه چهره اباعبدالله (ع) به او فرمود «یا عبره کل مومن» که شامل همه مومنان از اولین و آخرین می‌شود به این معنا که یاد تو و مصیبت تو اشک مومنین را جاری می‌کند.
انصاریان گفت: حضرت آدم از جبرئیل سوال کرد که این پنجمین نفر کیست که من اشک ریختم؟ جبرئیل گوشه‌ای از حادثه کربلا را بیان کرد. در این حادثه هم، مساله دشمن‌شناسی و ولی‌شناسی وجود دارد. این اولین جلسه هیات بود که سه نفر حاضر بودند؛ آدم، همسرش و جبرئیل. از متن توبه آدم می‌فهمیم که همسرش هم بوده است.
این استاد حوزه علمیه گفت: «الله» به معنای وجود جمیع صفات کمال است که به غلط مشهور، خدا معنا شده است و مصطلح است. این جلسه هیات که زمینه شناخت دشمن و ولی خدا و توسل و توبه بود، ادامه پیدا کرد و در زمان تمام انبیاء الهی بوده است که در کتاب کامل الزیارات آمده است. من این کتاب را در ۷۰۰ صفحه ترجمه کردم و در مقدمه نوشتم که در قیامت هیچ امیدی به نماز، روزه، منبر، کتاب و تحصیل ندارم و تمام امیدم به این کتاب است و وصیت کردم تا این کتاب را روی سینه من در قبر بگذارند.
وی گفت: در زمان موسی بن عمران جلسه هیات گسترده‌تر بود. هارون زودتر از موسی (ع) دنیا رفت و او کنار پیکرش گفت «برادرم را بیامرز». خطاب رسید که آمرزش را برای هرکس می‌پذیرم مگر شمر، که موسی عرض کرد او کیست؟ و خداوند ماجرای عاشورا را برای او بیان کرد. اینها قبل از تولد سیدالشهدا(ع) بود که هیات برپا شد و مخاطبان آن انبیاء اولوا العزم (ع) بودند.
انصاریان تصریح کرد: بعد از تولد سیدالشهداء(ع) مصیبت ایشان بارها مطرح شد. خاک کربلا به پیامبر داده شد و ایشان به ام سلمه داد و فرمود «هروقت دیدی از این خاک خون چکید، بدان حسین من را کشتند». بعد از عاشورا، امام سجاد(ع) و تعدادی از یاران خاص او هیات برپا می‌کردند و این جلسه مردمی شد.
این استاد حوزه علمیه افزود: زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و تا امام رضا(ع) که فرصت زمانی داشتند، در خانه خود جلسه می‌گرفتند و خود ائمه روضه عالمانه می‌خواندند که موجب جذب به دین و نفرت از دشمن می‌شد. ائمه به تعبیر تهرانی‌ها، آخوند هیات بودند و مداحان عالم مانند کمیت بن زید اسدی شاعر اهل بیت(ع) را دعوت می‌کردند که در اشعار خود دشمن‌شناسی و ولی‌شناسی می‌کردند. کمیت می‌گفت «۴۰ سال است که دار اعدام شدنم را به دوش می‌کشم.»
انصاریان افزود: اشعار کمیت دشمن شناسی و ولی شناسی داشت، اشعار امروز مداحان باید اینطور باشد. پدر من خیلی آیه و روایت حفظ بود و پای منبر عالمان می‌رفت و به منبری‌های بی‌سواد انتقاد داشت. بیشتر مداحان آن زمان تا قبل از پیروزی انقلاب، اشعار خود را با آیت‌الله برهان اصلاح می‌کردند تا هم نصایح و مصائب صحیح باشد. اشعار آنها در مردم اثر داشت و تربیت کننده بود.
وی ادامه داد: از میان منبری‌های گذشته که من از همه در منبر خود تاثیر گرفتم، مرحوم سیدمهدی قوام، مرحوم اسماعیل شفیعی، مرحوم میرزاعلی هسته‌ای مجتهد جامع الشرایط که منبر می‌رود، مرحوم خراسانی که ۲۰ سال در فهرست گرفتن از بحارالانوار به شیخ عباس قمی کمک داد، مرحوم محمد تقی فلسفی و دیگران بودند. من این روزها وقتی منبر گوش می‌دهم، بعد از پنج دقیقه زده می‌شوم. زیرا پوک و بدون بار است و مانند گذشته نیست.
انصاریان با اشاره به اینکه بعد از غیبت امام زمان(عج) علمای شیعه تشکیل جلسات دینی را ادامه دادند، گفت: یکی از منبری‌های اصفهان سیدعلی نجف‌آبادی بود که درس خارجش در اصفهان نمونه نداشت و او منبر روضه خانگی می‌رفت و مبلغ ناچیزی به او می دادند، می‌گفت پول اباعبدالله است و با آن زندگی می‌کرد. امروز باید جلسات را به سبک جلسات قدیم سوق دهیم.
انصاریان گفت: در جلسات دینی، اول باید فردی مساله بگوید. در جلسه دهه اول محرم که برگزار می کنیم آقای محمدحسین فلاح‌زاده، پاسخ‌گوی سوالات شرعی است و این واجب است. زیرا مردم زمان ما از فقه دور هستند و با گذشته تفاوت دارند. هیات‌ها باید علمی شود نه مداح محور؛. من با مداحی مشکل ندارم و آنها در جلسات محرم و رمضان ۱۳-۱۴ میلیون نفر را از گناه دور می‌کنند اما باید مدیر جلسه تشویق شود که جلسه علم‌محور شود و عالمی را دعوت کنند تا نیم ساعت سخنرانی کند.
هیات‌ها معدن خیر و است و نیازمند مهندس عالم است تا آن را کشف کند، در خدمت مردم قرار دهداین سخنران مذهبی افزود: دعای ندبه مضامین دشمن شناسی و ولی‌شناسی دارد که یک زمان بررسی کردم و دیدم ۴۰۰ موضوع اصیل شیعی در آن وجود دارد که می‌خواهم آن را تفسیر کنم اما هنوز فرصت نکردم؛ کتابخانه‌ها، دارالایتام و بیمارستان که شیعیان سال‌ها ایجاد کردند، همه به برکت مجالس سیدالشهدا (ع) و هیات‌ها بود.
انصاریان تصریح کرد: از طریق منبر و هیات، بیمارستان، خیریه، مدرسه و صندوق قرض الحسنه ساخته شد. از هیات‌ها می‌توان بهره‌برداری بزرگ کرد. روز ۱۵ و ۱۶ ماه رمضان رسم شده است که به نانوایی پول می‌دهند تا به نام کریم اهل بیت(ع) نان رایگان به مردم بدهند. ما در ایران چهار روز مهم داریم ۲۱ رمضان حول محور امیرالمومنین(ع)، ۲۸ صفر حول پیامبر(ص)، روز اربعین و روز عاشورا که من برای این روزها غصه می‌خورم که فرصت خوبی برای ماست ولی استفاده نکردیم. دردهای بزرگ جامعه را با استفاده از این چهار روز می‌توان برطرف کرد.
این استاد حوزه علمیه گفت: در کشور ما جایی بهتر و اثرگذارتر از هیات‌ها نیست. گاهی این روزها مردم در خانه می‌نشینند و سخنرانی و مداحی می بینند و می شنوند، خوب است اما هیچ‌چیزی مانند حضور نیست که افراد بهره می‌برند. باید برای بهره از این روزها طرح و برنامه داشت. البته نباید برنامه‌ریزی طرح با بندها و تبصره‌های زیاد مثل قوانین کشور نوشت، بلکه باید ساده طراحی کرد تا فراگیر شود. هیات‌ها معدن خیر است و نیازمند مهندس عالم است تا آن را کشف کند، در خدمت مردم قرار دهد.
در بخش پایانی مراسم افتتاحیه از کتاب چکیده مقالات اولین همایش علمی هیأت و آیین‌های دینی رونمایی شد.
