همانطور که می دانید، وظیفه اصلی دیپلماسی حفظ منافع كشور در روابط با كشورها و توسعه روابط با آنان است. در این خصوص همسایگان جایگاهی ویژه دارند، زیرا چگونگی ارتباط با آنان در تأمین امنیت ملی، توسعه سیاسی و اقتصادی تأثیرات عمیقی دارد.
اشتراک گذاری :
خبرگزاری تی آر تی ترکیه در آستانه برگزاری اجلاس اکو در استانبول طی یادداشتی به بررسی روابط ایران و ترکیه پرداخته و نوشت: در میان همسایگان ترکیه، روابط دو كشور تركیه و ایران مبتنی بر گذشته تاریخی است. این گذشته تاریخی از فراز و نشیب های زیادی عبور كرده است كه هر یك در جای خود می تواند محل بحث و تحقیق باشد.
هر دو كشور تركیه و ایران از موقعیت خاص استراتژیك در منطقه برخوردارند كه این موقعیت مرهون جغرافیایی است كه در آن قرار دارند.
در حال حاضر مرزهای ایران و تركیه نزدیك به چهار قرن است كه مرزهای صلح و دوستی است. این طولانی ترین مرزهای صلح میان دو كشور در جهان می تواند باشد كه باید از آن برای تقویت روابط سود جست. توجه به تحولات منطقه ای نیز تأكید مجدد بر این موضوع است.
رسانه های غربی تفاوت نظام های سیاسی تركیه و ایران را تضاد ترجمه نموده و سعی كردند از این موضوع برای ایجاد تنش در روابط سود جویند. در حال حاضر مجموعه تحولات داخلی در تركیه و ایران و تحولات منطقه ای و بین المللی سبب گردیده است كه روابط دو كشور از این نقطه عبور كند و به سطح اعتماد دوجانبه ارتقاء یابد.
در جهان معاصر توسعه یك كشور بدون توسعه همسایگان آن امكان پذیر نیست. یكی از علل گسترش اتحادیه اروپا و پذیرش اعضای جدید، توجه به این موضوع بوده است. همكاری های اقتصادی در آ.سه. آن، نفتا و اكو نیز با توجه به این موضوع شكل گرفته است.
اتخاذ سیاست مسائل در حد صفر با همسایگان و ارائه نظریه گفت وگوی تمدن ها، در كنار تأثیرات جهانی در همسایگان، خصوصاً در ایران نیز تأثیرگذار بوده است، به شكلی كه روابط دو كشور در این دوران خصوصاً در چند سال اخیر در مقایسه با دوره های قبلی ضمن دور شدن از فراز و نشیب های گذشته به دوره ای از ثبات و اطمینان رسیده است. در كنار این موضوع، تحولات عراق و منافع و نگرانی های مشترك دو كشور از این ناحیه نیز تأثیر خود را داشته است.
یكی از مهمترین ابزارهای رسیدن به این هدف اجرای اصول احترام متقابل و اعتمادسازی در روابط بوده است. همكاری مثبت امنیتی در سطوح مختلف نیز در این روند تأثیرات اساسی داشته است. دامنه روابط تركیه و ایران به علت همسایگی و سطوح آن از ابعاد بسیار گسترده و وسیعی برخوردار است كه ساز و كارهای پیش بینی شده، آنها را هدایت می كند. برای نمونه روابط اقتصادی دو كشور خصوصاً در سال های اخیر گسترش زیادی یافته است.
بر اساس داده های مركز آمار دولتی تركیه حجم مبادلات میان دو كشور حدود ۴۰۰/۲ میلیارد دلار است. ایران دومین تأمین كننده نفت و گاز تركیه است و با توجه به جایگاه و سهم ایران در ذخایر انرژی جهان، همسایگی و نیازهای متقابل و نوع روابط دو كشور به نظر می رسد كه در آینده یكی از نقطه های اساسی همكاریها میان تركیه و ایران موضوع انرژی باشد.
در حال حاضر، شركتهای ترك در ایران به لحاظ سرمایه گذاری، دومین رتبه را دارند و رویكرد ایران به بازسازی اقتصادی، فرصت های مناسبی برای این شركت ها ایجاد كرده است. گسترش روابط اقتصادی، می تواند تأثیرات عمیقی بر سایر سطوح روابط بگذارد و روابط را به گونه ای نهادینه كند كه از آسیب های احتمالی دور ماند و به نقطه اطمینان برسد.در نقطه ای كه جهان به این سو حركت می كند و در حالی كه هیچ گاه روابط تركیه و ایران از كینه های تاریخی برخوردار نبوده است چرا نباید دو كشور به سوی تفاهم و همكاری بیشتر قدم بردارند. البته این نكته به معنای دست كشیدن تركیه و ایران از سیاست های كلان خود نیست. برای آنكارا در حال حاضر مشخص شدن تاریخ آغاز مذاكرات با اتحادیه اروپا و در نهایت پیوستن به آن اولویت نخست سیاست داخلی و خارجی است.
ایران نیز سعی می كند ضمن حفظ استقلال سیاسی خود نوعی از توسعه اقتصادی، سیاسی را تجربه كند كه بتواند ضمن تأمین منابع و رشد اقتصادی، الگویی در جهان تك قطبی باشد. با این وجود همسایگی تركیه و ایران و نیازهای متقابل به یكدیگر به گونه ای است كه می توان برای روابط دو كشور جایگاه ویژه ای در نظر گرفت. تغییر ذهنیت و نگاه دو كشور درباره یكدیگر در رسیدن به این نقطه، حائز اهمیت است و رسانه های گروهی نیز در این مسیر، نقش اساسی دارند. ایرانیان و ترك ها تأثیرات زیادی بر یكدیگر داشته اند. نگاهی به ادبیات دو كشور، شاهدی بر این مدعاست. با وجود پاكسازی های صورت گرفته هنوز بیش از پنج هزار واژه مشترك در زبان و ادبیات دو كشور به كار گرفته می شود. در خصوص مسائل مختلف سیاسی و اجتماعی دو كشور به طور متقابل، كتابها و مقاله های متعددی منتشر می گردد. سیاستمداران، ادیبان، دانشگاهیان و روشنفكران هر دو کشور احترام ویژه ای برای یکدیگر قائل هستند.
روابط ایران و تركیه فراتر از آن است كه در بن بست بماند. سطح روابط و اولویت های مختلف امنیتی، اقتصادی، سیاسی به گونه ای است كه توقف در روابط را نمی پذیرد.
نكته آخری كه اشاره به آن حائز اهمیت است این است كه باید بدانیم كه تقویت روابط ایران و تركیه به نفع دو كشور است.
چنانچه "سید شمس الدین حسینی" وزیر امور اقتصادی و داریی ایران نیز در این رابطه چنین می گوید: ما سال جاری را با میزبانی از کشور همسایه آغاز کردیم. با توجه به اینکه در تعطیلات رسمی اول سال نخستین پروتکل تجاری را با کشور همسایه امضا کردیم حکایت از اهمیت این مهم داشته و حتی حاضر نیستیم یک روز را از دست بدهیم. روابط ایران و ترکیه در بالاترین سطح قرار دارد و حال نیز دولت ما و دولت ترکیه وارد فصل جدیدی از روابط خود شده اند که جای بسی خوشحالی است. وی خاطرنشان می کند که هدفگذاری روابط اقتصادی به میزان ۳۰ میلیارد دلار حکایت از آن دارد که سران هر دو کشور آگاهی کامل داشته و برای این هدف اقدامات زیادی انجام داده و می‌دهند. در این راستا نیز توسعه روابط گمرکی در اولویت قرار دارد. حسینی گفت: توسعه بخش گمرگی بسیار گسترده بوده و گسترش سایر بخش‌ها را نیز به همراه دارد.
"حایاتی یازیجی" وزیر مشاور دولت ترکیه نیز در رابطه با روابط ترکیه و ایران با اشاره به همسایگی دو کشور می گوید: با توجه به همسایگی ایران و ترکیه نیاز است که روابط دو ملت و دولت بیشتر و بهتر شود. در ایجاد و حفظ این روابط، نقش دو دولت بسیار مهم بوده و بدین لحاظ دولت ترکیه و ایران باید با نگاه وی‍ژه‌تری این روابط را دنبال کنند. در برقراری روابط هماهنگی بسیار مهم است و یکی از فعالیت‌های مهمی که نیاز به هماهنگی دارد بحث گمرکی است. trt
