حج یکی از بزرگ ترین مرجع های اتحاد مسلمانان است که تاریخ اسلام حول محور آن رقم خورده است. مکه تنها سرزمینی است که به عنوان میزبان سالانه میلیونها مسلمان هیچ تفاوتی میان طبقات، قومیت ها و نژادها و پیروان گرایش های مختلف دینی از جمله شیعه و سنی نمی گذارد.
حج یکی از بزرگ ترین مرجع های اتحاد مسلمانان است که تاریخ اسلام حول محور آن رقم خورده است. مکه تنها سرزمینی است که به عنوان میزبان سالانه میلیونها مسلمان هیچ تفاوتی میان طبقات، قومیت ها و نژادها و پیروان گرایش های مختلف دینی از جمله شیعه و سنی نمی گذارد و همگی را تحت عنوان امت واحد اسلامی به صورت مسالمت آمیز در کنار یکدیگر قرار می دهد.
حج تنها موسمی است که در جریان آن مسلمانان فارغ از منازعات سیاسی و اعتقادی گرد هم جمع می شوند و نمایی از جامعه بدون خشونت را به رخ جهانیان می کشانند. این در حالی است که اکثر احکام و اصول حج در بین مسلمانان مشترک است و پیرامون آنها اختلاف دیدگاهی وجود ندارد و مسلمانان از هر مذهب و فرقه ای شامل شیعه و سنی حج را یکی از واجبات مهم الهی می دانند که در آن روح اتحاد در مسلمانان دمیده می شود و مهر و عطوفت اسلامی بازتاب پیدا می کند. این همگرایی و آرامش و صلح در خلال حج بیش از هرجای دیگری به چشم میخورد و همین مسئله ظرفیت مهمی در توسعه وحدت مسلمانان خواهد بود. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: «فَجَعَلَ فیهِ الاِاجْتِماعَ مِنَ الشَّرْقِ وَالْغَرْبِ لِیَتَعارَفُوا؛ خداوند اجتماع با شکوه مردمان شرق و غرب زمین را در مراسم حج بر مسلمانان مقرر کرد تا آنان همدیگر را بشناسند.»
در چنین فضایی است که می توان گفت حضور جمعی میلیونها مسلمان در مراسم حج به رفع اختلافات بین جوامع اسلامی، انتقال تجربیات و همکاری های میان کشورهای اسلامی و شکل گیری الگوی عینی و ملموسی از جامعه ای آرمانی می انجامد که آرزوی تاریخی اسلام است. جامعه ای بزرگ و متحد از مسلمانان سراسر جهان که مرزهای اختلاف و تبعیض را از میان برده و جبهه ای متحد را ایجاد کرده است. در واقع حج، تبلور عدالت و برابری در یک مکان مقدس است و خداوند بدون هیچ تفاوتی همه مسلمانان را به این مراسم باشکوه دعوت می کند.
مسلمانان باید با توجه به چنین ظرفیت عظیمی که در حج وجود دارد، از فضای موجود جهت رفع کاستی ها بهره ببرند. ضروری است که علما و فعالان مذهبی با برگزاری نشست های هم اندیشی و گفت و گوهای دینی و علمی به سمت کاهش اختلاف نظرات حرکت کنند. اقدامی که می تواند پس از مراسم حج هم ادامه یابد و زنجیره ای از ارتباطات انسانی شکل گیرد و پیام دین اسلام از طریق این هم افزایی به گوش جهانیان برسد.
